TBMM Başkanı Mustafa Şentop canlı yayında önemli açıklamalar
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı (TBMM) Prof. Dr. Mustafa Şentop, CNN TÜRK-Kanal D'de yayınlanan 'Tarafsız Bölge Özel'de Ahmet Hakan'ın sorularını yanıtladı.
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin ilk bir yılını nasıl değerlendiriyor? Revizyona ihtiyaç olduğunu düşünüyor mu? Yeni sistem Meclis çalışmalarına nasıl yansıdı? 15 Temmuz Özel Oturumu'nda yaşanan tartışmalar hakkında ne düşünüyor? Siyasetteki kutuplaşmaya karşı bir çalışması olacak mı? Ahmet Hakan sordu, TBMM Başkanı Prof. Dr. Mustafa Şentop 'CNN TÜRK-Kanal D' ortak yayınında yanıtladı.
İşte TBMM Başkanı Prof. Dr. Mustafa Şentop’un açıklamalarından satır başları:
Bence parlamenter sistemlerin iyi işlediği yerlerde ya monarşi vardır, monarşi olmayan yerlerde ise federal sistemler vardır. Parlamenter sistem Cumhuriyeti garanti eden bir sistem değildir. Ama başkanlık sistemi Cumhuriyeti zorunlu kılan bir sistemdir. Latin Amerika ülkelerinde de hep başkanlık sistemini tercih ediliyor. Oradaki tartışma monarşi mi olsun Cumhuriyet mi?
27 Mayıs 1960’tan sonra Türkiye esasen Parlamenter sisteme geçti. Yavaş yavaş parlamenter sistemden uzaklaşıldığını görüyoruz. 2007’den itibaren yetkileri artırılmış ama halk tarafından seçilen bir Cumhurbaşkanı var. Sistemin yarı başkanlıktan başkanlığa doğru bir ilerleyişi var. Eski sistem yarı başkanlığa yaklaşmıştı.
Cumhuriyetin ilanından sonra 24 Anayasası yapılıyor. Bu anayasa çalışmalarından önce Meclis’te seçilen iki kişiye Atatürk görev veriyor. Yapılan çalışmalar arşivlerimizde var. Burada Ziya Gökalp başkanlık sistemini öneriyor. Niye bu konu o zaman çok gündemde durmadı?
1982’de basılan bir kitapta şöyle diyor: “Başkanlık sistemi son 10 yıldır Türkiye’nin siyaset gündemindeki tartışılan konulardan biridir. “
Başkanlık sistemine tarihi gelişmeler bakımından ve siyasi tartışmalar açısından baktığımızda yabancı olduğumuz bir konu değildir. Başkanlık sistemi yeni bir konu değil konuşulmuş tartışılmış bir konudur.
Bu sistemdeki Cumhurbaşkanı ile önceki sistemdeki Cumhurbaşkanı aynı değil. Cumhurbaşkanlığı sistemini yabancı dilde ifade ederken “Başkanlık sistemi” ifadesi kullanılıyor.
Cumhurbaşkanı deyince hep Cumhurbaşkanları hatırlanıyor yeni Cumhurbaşkanı’na öyle bakılıyor. Yeni sistemde Başbakanlık ile Cumhurbaşkanlığı makamı birleştirilmiş oldu. Yeni sistemde yetkileri ve siyasi konumu ile Başbakana benziyor. Yeni sistemde Cumhurbaşkanı tarafsız konumunda değildir. Siyasi programla çıkıyor. Farklı yönü aynı zamanda devletin başında da oluyor. Siyasi faaliyetleriyle ilgili olarak. Anayasada mevzuatımızda Cumhurbaşkanımızın bir siyasi partide olması zorunlu değil aynı zamanda yasak da değil.
Şunu ifade etmek isterim, aslında parlamenter sistemde devleti temsil meselesi kraldan ortaya çıkan bir konu. Şimdi orada kral tarafsız. Cumhurbaşkanları da monarşi olmayan parlamenter sistemlerde de o kralın yerine düşünülmüş bir figür. Bu sistemde ise daha çok kabinesi olan ve icraat yapan bir Cumhurbaşkanı var.
Bu sistem değil de önceki sistem olsaydı şikayet olan konulardan ne değişirdi? Teorik olarak yeni sistemde parlamentonun gücü ve yetkileri bakımından değişen bir şey yok. Parlamentonun iki temel görevi var.
