Tahliyeler için top Başbakan’da...

Hükümetin özel yetkili mahkemelerin kaldırılmasıyla ilgili çalışmasında çok sayıda hükümlüye tahliye kapısını açabilecek düzenlemenin de gündemde olduğu ve son kararın Başbakan’la yapılacak toplantıda verileceği öğrenildi. ÖYM’lerle ilgili çalışma, pazar ve önceki gün ilgili bakanların da katıldığı toplantıda masaya yatırıldı. Edinilen bilgiye göre, kaldırılması düşünülen konular arasında Terörle Mücadele Kanunu’nda cezaların yarı oranında artırılmasına ilişkin düzenleme ile infaz süresinin 3’te 2 yerine 4’te 3 oranında hesaplanmasına ilişkin maddeler de yer aldı.

‘Cezalar yarıya inecek’

Eğer bu düzenlemelerin kaldırılmasına karar verilirse, bu suçlardan yargılananlar için büyük ceza indirimleri ve tahliyeler söz konusu olacak. Örneğin kanunda 10 yıl hapis gerektiren bir suç işleyen kişiye TMK gereği 15 yıl hapis cezası verilip, infaz süresi de 4’te 3 olarak hesaplandığında, cezaevinde kalacağı süre 11 yıl 3 ay oluyor. Bu düzenlemeler kalktığında ise cezası 10 yıl olacak ve 6 yıl 8 ay yattıktan sonra tahliye olabilecek.

‘Yeni tutukluluk süresi’

AYM, bu suçlarda azami tutukluluk süresini diğer suçlarda öngörülen 5 yıllık sürenin 2 katı olarak, yani 10 yıl olmasını öngören TMK’nın 10. maddesindeki hükmü geçen yıl iptal etmiş, ancak yürürlüğe girmesini 1 yıl ertelemişti. Yapılacak düzenlemede, bu suçlar için yeni bir uzun tutukluluk süresi belirlenmesi de gündemde.

‘Soruşturma izni sürprizi’

Adalet Bakanı Bozdağ’ın, Terörle Mücadele Kanunu’nun 10. maddesinde sanıklar aleyhine düzenlenen farklı soruşturma ve kovuşturma usullerinin kaldırılacağını söylemesi, maddedeki “soruşturma izni” ile ilgili düzenlemenin de kalkacağı şeklinde değerlendirildi. Mevcut 10. maddeye göre, MİT ve Başbakan’ın özel görevlendirdiği kamu görevlileri dışında kalan bütün kamu görevlileri “görev sırasında veya görevinden dolayı” suç işlemiş olsalar bile özel yetkili savcılarca doğrudan soruşturuluyordu.

‘Başbuğ’a Başbakan’dan izin’

Düzenleme kaldırılırsa, İlker Başbuğ başta olmak üzere Ergenekon davasının asker ve kamu görevlisi sanıkları hakkındaki yargılamanın Yargıtay’ın bozma kararıyla durdurulması ve yetkili makamlardan soruşturma izni istenmesi gündeme gelecek. Başbuğ hakkında Başbakan Erdoğan’dan soruşturma izni istenecek. Erdoğan bu izni verdiği takdirde yargılama Yüce Divan’da olacak.

Hangi yetkiler kalkacak?

- Örgüt suçlarında tek kişinin gözaltı süresi 48 saat yerine diğer suçlarda olduğu gibi 24 saat olacak.

- Toplu suçlarda gözaltı süresi yine 4 gün olacak.

- Bu suçlardan gözaltına alınanlar sadece bir yakınına bilgi veriliyordu. Artık yakını dışında kendi belirlediği bir kişiye de haber verebilecek.

- Gözaltındaki kişinin avukatıyla görüşmesinin ilk 24 saat kısıtlanması hükmü kaldırılacak. Güvenlik nedeniyle davaların başka yere alınmasına karar verilebilmesi uygulaması kalkacak.

Davalar nasıl etkilenecek?

Türkiye’de özel yetkili mahkemeler 5 Temmuz 2012’de çıkan 3. Yargı Paketi ile ikiye ayrılmıştı. Paketle Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 250. maddesine göre kurulan özel yetkili mahkemeler kaldırılmıştı. Ancak kanun kaldırılmasına rağmen bu mahkemelerin önlerindeki davalara bakmaya devam etmesini düzenlemişti. Böylece Ergenekon, Balyoz, Poyrazköy, KCK, Hrant Dink cinayeti gibi çok sayıda dava eski özel yetkili mahkemelerde kalmıştı.

Yüzlerce dava var

Şimdi yapılan düzenleme ile eski ve yeni özel yetkililer tamamen kaldırılacak. Düzenleme yürürlüğe girdiğinde özel yetkililerdeki yüzlerce dava normal ağır ceza mahkemelerine gönderilecek. Ergenekon davası Ancak Yargıtay kararıyla kesinleşen Balyoz ve Şike davasında ise yeniden yargılamaya da normal ağır ceza mahkemeleri karar verecek ve yeniden yargılama söz konusu olursa normal ağır ceza mahkemelerinde yargılama yapılacak.

Bölgesel yargılama

Özel yetkili mahkemeler, yargı çevrelerindeki illerde işlenen suçları soruşturuyordu. Örneğin Tekirdağ’da işlenen bir suç için İstanbul özel yetkili savcısı soruşturma yürütüyordu. Artık kanun kapsamında kalan bütün suçlar işlendiği ilde soruşturulacak ve açılacak davada o ilde görülecek.

Dinleme sınırlaması

Terör örgütü dışında kalan suç örgütlerine yönelik dinleme ve teknik takip sınırlaması gelecek. Buna göre “Suç işlemek amacıyla kurulmuş olan örgüte üye olanlar, örgüte bilerek ve isteyerek yardım edenler ile örgütün cebir, şiddet veya tehdit içeren yöntemlerini meşru gösterecek propagandasını yapan kişiler hakkında” dinleme, izleme, teknik takip ve gizli soruşturmacı görevlendirilemeyecek.