Sars Cov 2 nedir? Koronavirüs mutasyonu "Sars Cov 2 Vui 2020’’ ne anlama geliyor, neden bu isim verildi, koronavirüsten farkı ne?

Avrupa Kontrol Merkezince yayımlanan raporda, "SARS-CoV-2 VUI 202012/01 (Variant Under Investigation, year 2020, month 12, variant 01) ismi verildiği ve etkilerinin araştırılmaya başlandığı bildirildi. Yapılan araştırmalara göre, virüs'ün diken proteinini kodlayan genomundaki bir mutasyonun, virüsün insanlar arasındaki yayılımını kolaylaştıracağını varsayıyorlar. Öte yandan Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Ateş Kara ve Ankara Üniversitesi (AÜ) Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. İsmail Balık, koronavirüsün İngiltere'de yüzde 70 artırabilen mutasyonlara uğradığı ancak hastalık yapma özelliğinde bir değişiklik yapmadığı yönündeki açıklamalara ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Sars Cov 2 nedir? Koronavirüs mutasyonu ‘’Sars Cov 2 Vui 2020’’ ne anlama geliyor, neden bu isim verildi, koronavirüsten farkı ne? Yeni koronavirüs Türkiye'de de var mı?

SARS COV 2 VUİ 2020 NEDİR, NEDEN BU İSİM VERİLDİ?

VUI – 202012/01, COVID-19'a sebep olan SARS-CoV-2'nin, 2020'nin Aralık ayında Birleşik Krallık'ta rapor edilen varyantıdır. Varyant, Aralık 2020'de ilk kez "Variant Under Investigation" yani "İncelenmekte Olan Varyant" anlamına gelen VUI-202012/01 adını aldı ve en önemlisi, virüsün insanın ACE2 reseptörüne bağlanmak için kullandığı diken proteinindeki bir N501Y mutasyonudur. Spike proteininin bu bölümündeki değişiklikler, teoride virüsün daha bulaşıcı hale gelmesine ve dolayısıyla hızlı yayılmasına neden olabilir.

Virüsün yayılmasını izlemek için mutasyonlar kullanılır. Örneğin SARS-CoV-2'nin Birleşik Krallık'a binden fazla ayrı olaydan geldiğini göstermenin yanı sıra, G614 mutasyonlu bir varyantın önceki D614'ün yerini tamamen aldığını da gösteriyor.

Yeni varyanttaki 17-23 mutasyondan, N501Y mutasyonunun; virüsün artan bulaşmasından ve dolayısıyla hastalıktan sorumlu olduğu düşünülmektedir. Bu mutasyon başka yerlerde de, (Avustralya'da Haziran-Temmuz aylarında, ABD'de Temmuz'da ve Brezilya'da Nisan'da) mevcuttur ve Birleşik Krallık'ta kendiliğinden ortaya çıkıp çıkmadığı veya dışarıdan alınıp alınmadığı henüz belli değil.

VUI-202012/01, Birleşik Krallık'ta pozitif COVID-19 örneklerinin rastgele genetik dizilimini üstlenen COVID-19 Genomik Birleşik Krallık (COG-UK) kurulu tarafından Eylül 2020'de keşfedildi. Kurul, Birleşik Krallık'ın dört halk sağlığı kurumu ile Wellcome Sanger Enstitüsü ve diğer 12 akademik kurumun bir ortaklığıdır.

Kurul, 2020'nin Nisan ayında kuruldu ve COVID-19 ile enfekte olmuş insanlardan 140.000 virüs genomunu sıraladı. Verileri; salgınları izlemek, değişken virüsleri tanımlamak ve haftalık bir rapor yayınlamak için kullandılar.

YENİ VİRÜS TÜRKİYE'DE GÖRÜLDÜ MÜ?

Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Ateş Kara, İngiltere'de yeni ortaya çıkan araştırması devam eden mutasyonun '202012VUI' diye isimlendirildiğini hatırlatarak, bu mutasyonun İngiltere’de vaka artışının hızlı olduğu 60dan fazla bölgede tespit edildiğini kaydetti. Prof. Dr. Kara, "Bu acaba mutasyondan mıdır? Olasılık olarak yüksek; ama kesin değil. Belki de o bölgelerde hem mevsimsel özellikleri hem insan aktivitesi hem noel döneminin olmasıyla artıyor, belki de virüsün mutasyonuyla artıyor. Bunu bugün için kesin söylemek mümkün değil; çünkü araştırma devam ediyor. Bu mutasyonları devletler düzenli takip ediyorlardı. İngiltere'deki takip sırasında bu mutasyon ilk eylül ayında tespit ediliyor. Eylül ayından beri aslında bilinen ve takip edilen; ama bu şekilde yoğunlaşması ve artması ise son 1 hafta içerisinde gözlenen bir tablo. Bu mutasyon bulaşmayı kolaylaştırıyor mu? Kolaylaştırıyor olma ihtimali var. Çünkü artan bölgelerde görülüyor. Böyle durumlarda önlem alınması gerekiyor ve dünyada bu konuda önlemler alıyor. Dünya Sağlık Örgütü de 'bulaştırmayı kolaylaştırıyor olma ihtimali çok yüksek o bakımdan siz de önleminizi alın' dedi. Bizim ülkemiz de diğer ülkeler de bu bakımdan önlemleri alıyor" diye konuştu.

Türkiye'de de mutasyon takiplerinin yapıldığını aktaran Prof. Dr. Kara, "Eylül ayından itibaren İngiltere'de bulunduğu için bu, sonrasında Danimarka'da, Hollanda'da ve bakıldığında başka ülkelerde de İtalya'da da örnek olduğunu görebiliyoruz. Bizim ülkemizdeki genetik takiplerde ve mutasyon incelemelerinde şu ana kadar tespit edilmiş böyle bir verimiz yok. Diyelim ki bulaşmayı hızlandırmıştır. Coğrafyamızda bulaşmanın atlayarak hızlandığı bir yer yok. Eylül ayından itibaren İngiltere'de görüldüğü için o şekilde gelen kişiler arasında olmuş olma ihtimali olabilir; ama bizdeki testlerde henüz çıkmadı. Önümüzdeki dönemde bu da takip edilecektir. Şu andaki bilgilerimiz bu yeni mutasyonun hastalığın daha ağır seyrine neden olmadığı; ama sayının artışına neden olduğu şeklinde. Hastalananlar daha öncekilerle aynı şekilde hastalığı geçiriyorlar gibi görünüyor; ama hastalanma olasılığı sanki biraz daha yükseliyormuş gibi görünüyor" ifadelerini kullandı.

'AŞI ÇALIŞMALARINI ETKİLEMEYECEK'

Prof. Dr. Kara, koronavirüsün mutasyona uğramasının mRNA ve inaktif aşı çalışmalarına etkisini değerlendirerek, "mrRNA aşıları spike proteinini direkt olarak hedef alıyor. Spike proteinin belli kısmını hedef alıyor. O bölgeyi vücuda tanıtıp vücudun da kendi savunma silahlarını o bölge için üretmesini istiyor. Bugünkü konuştuğumuz mutasyon o bölgeyi direkt etkileyebilen bir mutasyon gibi görünmüyor. O bakımdan mRNA aşılarını etkilemesini çok fazla beklemiyoruz. İnaktif aşıda da virüsün zaten hemen hemen tamamını spike proteininde olduğu gibi verdiğimiz için orada birden fazla çeşitli antikor gelişimini bekliyoruz. Onun etkilenmesinin büyük olasılıkla olmayacağını söyleyebiliriz. İngiltere’de ortaya çıkan araştırma altındaki bu mutasyon şuandaki aşı çalışmalarını etkileyebilecekmiş gibi görünmüyor" dedi.

'VİRÜSTEN KORUNABİLME ŞANSI YÜZDE 5'E İNECEKTİR'

Prof. Dr. Kara, virüs mutasyon geçirse de, kendi bulaştırıcılığını kaybetmediği müddetçe önlemlerin aynı şekilde devam edeceğini vurgulayarak, "Biz karşılıklı konuşurken maskesiz isek aramızdaki mesafe 1 metre ise yaz aylarında 3 ila 5 dakikadan sonra virüsü bulaştırıyorsak, kış aylarında bu 1-2 dakika. Bu virüsün şimdi böyle bir mutasyon geçirmesi bu süreyi belki 1 dakikaya indiriyor. İnsanlar da özellikle de maske, mesafeye dikkat etmezlerse eskiden diyelim ki virüsten korunabilmek için yüzde 50 şansları varsa böyle bir durumda bu şansları yüzde 5'e inecektir. Arada büyük fark var. Bu kadar daha kolay bulaşır hale gelir. Eğer gerçekten bu virüs kendisi açısından bulaşmayı avantaj haline geçirecek bir mutasyonu geçirdiyse bizim için maske ve mesafenin daha önemli olduğunu söylememiz lazım" değerlendirmesinde bulundu.

VİRÜS YIL İÇİNDE ÇOK KEZ MUTASYONA UĞRADI

Ankara Üniversitesi (AÜ) Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. İsmail Balık, Koronavirüs ailesinde yer alan virüsün yıl içinde çok kez mutasyona uğradığını anımsatan Balık, ancak kesin bilgilerin yapılacak bilimsel incelemeler ile tam olarak netlik kazanabileceğini söyledi. Balık, İngiltere'den bildirilen mutasyonla ilgili dün gece yarısı Avrupa Hastalık Kontrol Merkezince rapor yayımlandığını vurgulayarak, "Bu mutanta şimdilik SARS-CoV-2 VUI 202012/01 (Variant Under Investigation, year 2020, month 12, variant 01) ismi verildi" ifadelerini kullandı.

İsimde yer alan 2020, DNA ya da RNA dizilimindeki değişimin incelendiği yılı; 12 ayı, 01 ise değişimin kodunu temsil ediyor.

ŞU ANA KADAR HOLLANDA, BELÇİKA, DANİMARKA VE AVUSTRALYA'DA GÖRÜLDÜ"

Koronavirüsün mutasyona uğrayarak daha hızlı yayılan tipine ilişkin kapsamlı inceleme yapılmasının önemine işaret edilen raporda, ilgili virüsün araştırılmaya başlandığını ifade eden Balık, şu bilgileri verdi:

"Mutasyona uğrayarak daha hızlı yayılan bir tip olan virüse ilişkin inceleme yapılıyor. Bu kapsamda, 'Virüs, hangi ülkelere yayılıyor?', "Piyasadaki PCR testleri ile tespitten kaçıyor mu?', 'Kullanılan antikor ya da plazma tedavilerinden etkilenmiyor mu?', 'Halihazırdaki aşıları etkisiz bırakacak mı?', 'Daha ağır hastalık yapacak mı?', 'Hastalığı geçirmiş olanlarda ikinci enfeksiyon geçirilme oranını artıracak mı?' başlıklarında araştırılıyor."

Virüsün İngiltere dışında başka ülkelerde de görüldüğünün raporlandığına işaret eden Balık, "Şu ana kadar Hollanda, Belçika, Danimarka ve Avustralya'da da tespit edildiği raporda yer aldı" dedi.

"YENİ MUTANTIN ESKİ VİRÜSTEN FAZLA FARKI YOK"

Prof. Dr. Balık, "Bu mutasyonun İngiltere'de son günlerdeki salgının büyümesine etki ettiği düşünülmektedir" bilgisinin de raporda yazıldığına değindi. Daha hızlı yayılan bir tip olan virüste "Çoklu spike protein mutasyonu" tespit edildiğini aktaran Balık, şöyle konuştu:

"Çoklu spike protein mutasyonu, virüsün insan hücresine girmesini sağlayan dıştaki dikensi kısmında birçok noktada mutasyon olması. Daha önce görülen mutasyonlar genelde tek noktada olmuştu. Şu anki bilgiler bu yeni mutantın eski virüsten fazla farkının olmadığı, sadece bulaşma gücünü artırdığını göstermektedir."