Rusların asıl amacı! Türkiye hoşlanmayacak

Suriye’nin kuzeyinde son haftalarda yaşanan gelişmeler, terör örgütü PKK’nın Suriye kolu PYD ile Rusya arasındaki ilişkilerin taktiksel mi, yoksa stratejik mi olduğu gibi soruları gündeme getirdi.

21 Mart 2017’deki Nevruz kutlamaları sırasında da Halep’teki Rus askerlerinin Öcalan resimleri önünde terör örgütü PYD’nin silahlı gücü YPG armalarıyla birlikte fotoğraflarının yayınlanması Ankara’nın tepkisine neden olmuştu.

Aynı günlerde PYD kaynakları Rusya ile anlaştıklarını öne sürmüşlerdi. Anlaşmaya göre Rusya, YPG güçlerini eğitmek için PYD kontrolündeki Afrin’de üs kuracaktı ancak Rus Savunma Bakanlığı, haberi yalanladı. Rus birliklerinin Afrin’e yalnızca ateşkesi gözlemlemek için geldiğini söyledi. Afrin’den Türkiye’ye yönelik keskin nişancı saldırısından sonra, Rusya’nın Ankara’daki maslahatgüzarı da Dışişleri Bakanlığına çağrıldı.

Türkiye’nin bütün itirazlarına rağmen PYD, Şubat 2016’da Moskova’da bir ofis açmış, Ankara-Moskova ilişkilerinin krizden çıkıp gelişmeye başlamasından sonra da Türkiye’nin sürekli gündeme getirip talep etmesine rağmen bu ofis kapatılmamıştı.

Al Jazeera uzmanlara, Moskova’nın PYD ile ilişkilerinin ne boyutta olduğunu ve ne anlama geldiğini sordu.

"PRAGMATİK İLİŞKİ"

Marmara Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümünden Emre Erşen, Rusya-PYD ilişkilerini pragmatik olarak tanımlıyor:

“Moskova, PYD’nin çok fazla ABD himayesine girmesini istemiyor ve bu konuda ABD’den rol çalmak için hamleler yapıyor.”

ABD yönetimi, PYD’yi Türkiye’nin bütün itirazlarına rağmen Suriye’de kara gücü olarak kullanıyor. Amerika’nın PYD’ye siyasi ve askeri desteği Türkiye ile Amerika’yı da karşı karşıya getiriyor. Obama yönetimi döneminde başlayan bu destek Trump’ın seçilmesinden sonra da devam ediyor. Amerika, YPG’yi silahlandırmayı sürdürüyor. Obama döneminde PYD/YPG ile irtibatları yürüten Özel Temsilci Brett McGurk Trump döneminde de görevinin başında.

RUSLAR RAHATSIZ

Saint Petersburg Üniversitesi Eski Öğretim üyelerinden Ortadoğu Uzmanı Aleksandr Sotniçenko da, PYD’nin ABD tarafından desteklenmesinin Rusya’yı rahatsız ettiğini söylüyor:

“Rusya, özellikle Trump iktidara geldikten sonra ABD’nin amacının tıpkı Irak’ta yaptığı gibi Suriye’yi bölmek olduğunu düşünüyor. Rusya, Suriye’nin kuzeyinde Amerikan yanlısı bir yönetim istemiyor ve Suriye’nin toprak bütünlüğünü savunuyor. “

MOSKOVA'NIN PYD TUTUMUNUN NEDENLERİ

Al Jazeera Studies Center Türk ve Kürt Çalışmaları Kıdemli Araştırmacısı Galip Dalay da, PYD’nin ABD’nin etki alanında olmasından ötürü Rusya'nın rahatsızlık duyduğunu ama bu nedenle PYD’yi gözden çıkarmadığını da vurguluyor. Dalay’a göre, Rusya PYD ile anlamlı bir ilişki sürdürmek istiyor:

“PYD kendisini Suriye rejimi karşıtı olarak konumlandırmıyor. Ayrıca Rusya, Suriye projesini paylaşabilecek rejim dışındaki aktörlerle de ilişki geliştirmeyi tasavvur ediyor. Rusya’nın Suriye için ortaya koyduğu anayasa önerisi, PYD’nin Suriye’nin geleceği ile ilgili fikirleriyle büyük ölçüde örtüşüyor gibi. Dolayısıyla, Suriye konusunda iki taraf arasında bir yakınlaşma var. “

Rusya Ocak ayı sonunda, Suriye’deki ateşkesi kalıcı hale getirmeyi hedefleyen Astana görüşmeleri sırasında, taraflara Anayasa taslağı önermişti. Taslakta, “Özerk Kürt Kültürel Teşkilatları” ifadesi yer almış, Arapça’nın yanı sıra Kürtçe’nin de resmi dil olması önerilmiş ve merkezi bir parlamentonun dışında, illerde de yerel konseyler öngörülmüştü.

RUSLAR AFRİN'DE NE MESAJI VERDİ?

Rusya için Türkiye önemli bir bölge aktörü. Moskova, Ankara ile ilişkilerinin iyi olmasından yana. Bununla birlikte, Rus birlikleri 21 Mart’ta Afrin’de YPG armalarıyla görüldü.

Sotniçenko’ya göre, Rus birliklerinin Afrin’de varlıklarını göstermelerinin iki nedeni var:

“Birincisi Rusya, bölgede yeni bir çatışma istemiyor. Bu nedenle de tıpkı Menbic’de olduğu gibi PYD güçleriyle Türkiye tarafından desteklenen Özgür Suriye Ordusu arasına girmek istiyor.

ASIL AMAÇ

Fakat asıl amacı başka. Doğu kantonunda etkili güç Kürt ayrılık hareketini destekleyen ABD. Batı’daki Afrin ise ekonomik ve siyasal olarak Suriye yönetimine bağımlı. Rusya da Kürt bölgesini Suriye içinde görmek istiyor.

Hem Erşen, hem Dalay PYD ile ilişkilerine rağmen Rusya’nın, Türkiye’yi önemsediğine ancak bu önemsemenin Türkiye’nin Rusya’yı önemsediği kadar olmadığına dikkat çekiyorlar. Rusya’nın Afrin’deki tutumu, hem bu durumun göstergesi hem de Dalay’ın tanımıyla Türkiye’ye sınır çizmek:

“Türkiye, PYD’nin Suriye’deki eylemlerini ve durumunu ulusal güvenlik sorunu olarak tanımlıyorsa, alması gereken risk marjını yüksek tutarak sert cevap vermeli. Ya da siyasal önceliklerini revize etmeli.”