Onlar burada artık bizim evlatlarımız olmuşlardır

Çanakkale’de Anzak Çıkarması’nın 97’nci yıldönümü anma programı kapsamında, Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı’ndaki Anzak Koyu’nda şafak ayini yapıldı. Binlerce Anzak torunu, savaşta hayatını kaybeden ataları için dua etti. Atatürk’ün Anzak annelerine yazdığı mektubu okundu.

Arıburnu önündeki Anzak Koyu’nda düzenlenen Şafak Ayini’ninde Türkiye’yi Çanakkale Valisi Güngör Azim Tuna temsil ederken, törenlere Avustralya Başbakanı Julia Gillard, Yeni Zelanda Savaş Gazileri İşleri Bakanı Nathan Guy, Avustralya Hava Kuvvetleri Komutanı Hava Mareşal Geoff Brown, Avustralya ve Yeni Zelandalı askerler ile 6 bin Anzak torunu katıldı. Akşam saatlerinden itibaren koya gelen Anzak torunlarının bir bölümü, tören saatine kadar uyku tulumlarının içinde uyudu. Ayin öncesi Yeni Zalanda ve Avustralya Ordu Bandoları tarafından müzik dinletisi gerçekleştirildi. Tören alanına kurulan dev ekranlardan savaş ile ilgili belgeseller ve savaşa katılan askerlerin anıların anlatıldığı röportajlar gösterildi. Avustralya Muhafız Birliği ve Yeni Zelanda Savunma Kuvvetleri askerlerinden oluşan Merasim Kıtası’nın saat 05.30’da alana gelmesiyle Şafak Ayini başladı.

Törende ilk konuşmayı yapan Avustralya Başbakanı Julia Gillard, Çanakkale Savaşları sırasında 8 bin 700 Avustralyalı askerin öldüğünü hatırlattı. Gillard şunları söyledi: “Türkler bizim kayıplarımızı onurlandırdılar ve onlara kendi evlatları gibi sahip çıktılar. Daha sonra tarih sayfalarında nadir görülen bir şey yaptılar ve bu yere mağlupların onuruna Anzak Koyu adını verdiler. Bu nedenle Türkiye Cumhuriyeti’ne büyük bir gönül borcumuz bulunmaktadır. Hiçbir millet mabetlerimizi daha iyi koruyamaz ve bu kutsal ziyaretlerimize daha cömertçe ev sahipliği yapamazdı. Değerli bir rakip, daha da büyük bir dost olduğunu kanıtladı. Türkiye’nin ev sahipliği sayesinde, bu kıyılardan ayrılanların en içten şekilde ümit ettikleri şeyi yapıyoruz; Geri geliyoruz. Her zaman geri geleceğimiz gibi. Anzakların savaşta yaptıklarını anıyoruz. Barış zamanında ulusumuzu şekillendirmek için yaptıklarını. Burada, bizlere başka bir yeri değil, Avustralya’yı vatan olarak kabul etmeyi öğrettiler.”

‘Zafer kutlamaya gelmedik’

Yeni Zelanda Savunma Kuvvetleri Başrahibi Din İşleri Subayı Micheael Subritzky tarafından Anma Duası, Avustralya Başrahibi Geoff Webb tarafından Tanrının Duası yaptırıldı. Ataları için dua eden torunlar duygulu anlar yaşadı ve gözyaşı döktü. Savaşa katılan ülke çelenklerinin Anzak kaidesine sunulmasının ardından savaşta yaşamını yitiren askerler için saygı duruşu yapıldı. İstiklal Marşı, Avustralya ve Yeni Zelanda milli marşları eşliğinde bayraklar göndere çekildi.

Saat 10.00’da başlayan törene ise Türkiye’yi temsilen Çanakkale Valisi Güngör Azim Tuna, Avustralya Başbakanı Julia Gillard, Yeni Zelanda Savaş Gazileri İşleri Bakanı Nathan Guy, Avustralya ve Yeni Zelandalı askerler ile binlerce Anzak torunu katıldı. Avustralya Ordu Bandosu’nun çaldığı marşlardan sonra Avustralya Muhafız Birliği’nin yerini almasının ardından tören başladı. Avustralya Büyükelçisi Ian Biggs karşılama konuşması yaptı. Avustralya Ordusu Başrahibi Geoff Webb, İncil’den bir bölüm okuldu. Avustralya Başbakanı Julia Gillard Çanakkale Savaşlarında 8 bin 700 Avustralyalı’nın yaşamını yitirdiğini hatırlattı. Gillard, “Anzaklar, ulusun çocukları, Gelibolu’nun askerleri oldu. Bu coğrafyanın hiçbir yerinde Lone Pine’ndekinden daha şiddetli bir çatışma olmamıştır. 3 günlük şiddetli çatışma bu toprağı kana boyamıştır. Bu nedenle bugün buraya bir zaferi kutlamak için gelmedik. Anzakları ve umuyorum az da olsa bizleri de tanımlayan değerlerin onuruna geldik. Burada zafer kazanılmadı, ancak bir yerde zorlu bir ders çıkarıldı ve anlam kazanıldı” dedi.

Başrahip dua ettirdi

Konuşmanın ardından Avustralya Ordusu Başrahibi Geoff Webb tarafından Avustralya Savunma Kuvvetleri için dua yaptırıldı. Savaşa katılan ülkelerin temsilcileri anıta çelenk sundu. Savaşta yaşamını yitirenler için bir dakikalık saygı duruşunda bulunuldu. İstiklal Marşı ve Avustralya Milli Marşı okundu. Buradaki tören ardından Yeni Zelandalı askerleri anmak için Conkbayırı’ndaki Yeni Zelanda Anıtı’nda da saat 11.30’da bir tören gerçekleştirildi. Törende konuşan Yeni Zelanda Savaş Gazileri İşleri Bakanı Nathan Guy, “Conkbayırı, Yeni Zelanda kuvvetlerinin Gelibolu mücadelesinde son büyük itici gücün taktik hedefiydi” dedi.

Atatürk’ün Anzak annelerine mektubu okundu

Mustafa Kemal Atatürk’ün 1934 yılında Anzak annelerine hitaben yazdığı mektup da törende okundu. Türkçe ve İngilizce okunan mektupta şu ifadeler yer aldı: “Uzak memleketin toprakları üstünde kanlarını döken kahramanlar; burada dost bir vatanın toprağındasınız. Huzur ve sükun içinde uyuyunuz. Sizler Mehmetçik’lerle yan yana, koyun koyunasınız. Uzak diyarlardan evlatlarını harbe gönderen analar; gözyaşlarınızı dindiriniz, evlatlarınız bağrımızdadır. Huzur içindedirler ve huzur içinde rahat rahat uyuyacaklardır. Bu toprakta canlarını verdikten sonra artık bizim evlatlarımız olmuşlardır.”

57. Alay yürüyüşü

Birinci Dünya Savaşı’nda Çanakkale üzerinden Anadolu’ya çıkmaya çalışan Anzaklar’ın torunlarıyla ülkesini savunanlar, ayrı törenlerle bu destansı günü 57. Alay Yürüyüşü ile yeniden yaşadı. Yürüyüşe katılanlara, 57. Alay askerlerine verilen son yemek olan kırık buğday çorbası ikram edildi.

57. Alay’ın çadırlarının bulunduğu Bigalı köyü yakınlarındaki alana kamp kuran izciler, Üniversite öğrencileri ve askeri öğrenciler, 97 yıl öncesini yaşamaya çalıştı. Sabah yürüyüş başlamadan önce Kızılay ve 2. Kolordu Komutanlığı tarafından hazırlanan, hepsi şehit olan 57. Alay askerlerinin son yediği yemek kırık buğday çorbası dağıtıldı. Daha sonra 57. Alay’ın yürüdüğü 10 kilometrelik güzergahta yürüyüş yapıldı. Yürüyüş, Conkbayırı’nda sona erdi. 97 yıl önce olduğu gibi Conkbayırı siperleri yakınında buluşan ve 57. Alay ruhunu taşıyan katılımcılar, buradaki törende duygu dolu dakikalar yaşadı. Törene Çanakkale Valisi Güngör Azim Tuna ve 1. Ordu Komutanı Orgeneral Yalçın Ataman da katıldı. Vali Tuna ve Org. Ataman’ın anıta çelenk koymasının ardından okunan İstiklal Marşı ile tören son buldu.