Ölüm çiçekleri ve mavi kelebeklerin Srebrenitsa sırrı

Sırp birliklerin Temmuz 1995'te 8 binden fazla Boşnak sivili öldürdüğü Srebrenitsa Soykırımı, aradan 25 yıl geçmesine rağmen kurban yakınlarının ve Boşnak halkının kapanmayan yarası olarak kalmayı sürdürüyor. Avrupa'da İkinci Dünya Savaşı'nın ardından yaşanmış en büyük insanlık trajedisi olarak nitelendirilen Srebrenitsa Soykırımı, üzerinden çeyrek asır geçse de asla unutulmuyor. Toplu mezarların mavi kelebekler sayesinde bulunmuş olması da Srebrenitsa'nın sessiz çığlığı olarak nitelendiriliyor. Peki, Ölüm çiçekleri ve mavi kelebeklerin Srebrenitsa sırrı nedir? İşte Srebrenitsa'da yaşananlar, ölüm çiçekleri ve mavi kelebeklerin sırrı...

Bosna Hersek'in doğusundaki Srebrenitsa'nın 11 Temmuz 1995'te Ratko Mladic komutasındaki Sırp birliklerce ele geçirilmesinin ardından başlayan, kısa zaman içinde en az 8 bin 372 Boşnak sivilin hunharca öldürüldüğü soykırım, sadece kurban ailelerinin değil tüm Boşnak ulusunun da en derin yarası olarak kabul ediliyor.

Öldürüldükten sonra farklı toplu mezarlara gömülen ve ardından başka başka yerlere nakledilen cenazelerin birçoğu, bulunduğunda da tam olmuyor. Birçok aile yakının sadece az sayıda kemiğini, "en azından bir mezar taşı olsun" diyerek toprağa veriyor.

SREBRENİTSA ÖLÜM ÇİÇEKLERİ VE MAVİ KELEBEKLERİN SIRRI

Srebrenitsa Soykırımı'nın 25. yıl dönümünde de kimlik tespiti yapılmaya mavi kelebeklerin izi sürülmeye devam ediyor. Katliama imza atan Sırp askerleri, toplu mezarlar bulunmasın diye cesetleri çok uzağa gömdüler ve bölgenin bitki örtüsüne uygun bitkilerle üzerini örtmeye çalıştılar. Toplu mezarların bulunmasında kullanılan uydu resimlerinde manyetik değişkenlik taramasının yapılamaması için mezarların içine metal parçaları bıraktılar. Böylesine profesyonelce ve ince hesaplar yapılarak planlanmış bir soykırımda bir şeyi hesaba katamadılar.

Toplu mezarların bulunduğu bölgede cesetlerin toprağı beslemesi sonucunda Artemis adında çiçeklerin oluşumu başladı. Çiçeklerin çoğalmasıyla birlikte sadece bu bitkiyle beslenen mavi kelebekler de bölgede hızla çoğaldı. Bölgede yapılan araştırmalar sonucunda bu durumun dikkat çekmesi ve yerel basına yansımasıyla halk araştırmalara katıldı.

MAVİ KELEBEK SEMBOLÜ

Mavi kelebekler, mezarlarda açan ölüm çiçekleri ile beslenen kanatları mavi renkli kelebek türüdür. Bu kelebekler Bosna savaşının ve Boşnak halkının acılarının simgesi haline geldi.

Sırplar 1992 ve 1995 yılları arası Bosna savaşı sırasında toplu katliamlar düzenlemiş ve Boşnak cesetleri kimse bulmaması için derin mezarlar kazmışlardı. 2007 yılında Bosna-Hersek'in Sırbistan'a karşı açtığı soykırım davası için toplanan Uluslararası Adalet Divanı Sırbistan'ın bir soykırımın yaptığına dair bir delil olmadığına hükmetmişti. Bu karardan sonra Bosna devleti toplu mezarların bulunması için bir komisyon kurmuştu. Bir yıl sonra bazı bölgelerin jeolojik yapılarının değişmiş ve mavi kelebekler belirli bölgelerde yaygınlaşmış olması komisyonun ilgisini çekmişti. Mavi kelebeklerin olduğu bölgelerde kazı çalışmaları yapılmış ve Bosna savaşına ait 300 adet toplu mezar bulunmuştu.

Birleşmiş Milletler’in koruması altındaki Srebrenitsa’da 8 bin insan Temmuz 1995’te katledilirken Aliya İzzetbegoviç, dünyanın sağır ve dilsiz haline karşı şu cümleleri söylemiştir;

“Her şey bittiğinde hatırlayacağımız şey düşmanların sözleri değil dostların sessizliği olacaktır.”