Mescid-i Aksa nerede? Doğu Kudüs kimin, Doğu Kudüs İsrail tarafından ne zaman işgal edildi? Doğu Kudüs neresi, Doğu Kudüs haritası

İsrail polisi, işgal altındaki Doğu Kudüs’te bulunan Mescid-i Aksa’da fanatik Yahudilerin baskınını önlemek için nöbet tutan Filistinlilere müdahale etti. Olaylarda onlarca Filistinli yaralandı. Harem-i Şerif’in bazı noktalarına barikatlar kuran Filistinliler, buradan ayrılmayacaklarını dile getirerek sık sık "Canımız kanımız sana feda Aksa" sloganı attı. Daha sonra Mescid-i Aksa’ya baskın düzenleyen İsrail polisi, Filistinlilere göz yaşartıcı gaz, plastik mermi ve ses bombalarıyla müdahale etti. Müslümanların kutsal Ramazan ayında Doğu Kudüs'te her gece Filistinliler, İsrail polisi ve yerleşimciler arasında çatışmalar devam ediliyor. Kudüs Mescidi Aksa nerede? Doğu Kudüs kimin, Doğu Kudüs İsrail tarafından ne zaman işgal edildi? Doğu Kudüs neresi, Doğu Kudüs haritası…

KUDÜS NEREDE, MESCİD-İ AKSA NEREDE?

İsrail ve Filistin'in tam ortasında yer alan Kudüs şehri, içinde bulundurduğu kutsal mekanlarla da oldukça önemli bir şehirdir. Mısır Krallığı, İsrail-Yehuda Krallıkları, Roma İmparatorluğu, Bizans İmparatorluğu, Sasaniler, Emeviler, Fatimiler, Kudüs Krallığı, Eyyubiler, Moğollar, Memlüklüler, Osmanlı İmparatorluğu, Britanya İmparatorluğu ve İsrail gibi birçok devletin eline geçen Kudüs şehri, coğrafi konum olarak da dikkat çekmektedir.

Müslümanların ilk kıblesi olan mescid olarak bilen Mescid-i Aksa Kudüs'ün doğusundaki Eski Şehir bölgesinde Tapınaklar tepesi (Morya) olarak bilinen alanda yer alıyor. Alanın yüzölçümü yaklaşık 144 dönüm olup, Kubbet-üs-Sahra, Kıble Mescidi ve sayısı iki yüze ulaşan birçok eserin bulunduğu yerdir. Kubbet-üs-Sahra'nın üzerine kurulduğu kaya bu tepenin en yüksek noktası olarak kabul edilir.

DOĞU KUDÜS KİMİN, DOĞU KUDÜS İSRAİL TARAFINDAN NE ZAMAN İŞGAL EDİLDİ?

Mescid-i Aksa, Ağlama Duvarı, Kubbet-Us-Sahra gibi dini açıdan büyük önemi olan yapılara ev sahipliği yapan Kudüs'te günümüzde 800 bin civarı nüfusun olduğu bilinmektedir. Kudüs'ün diğer ismi, İsrailliler tarafından Jarusalem olarak bilinmektedir.

Doğu Kudüs veya Doğu Yeruşalim, 1948 Arap-İsrail Savaşı'nda Ürdün'ün ve 1967'deki Altı Gün Savaşı'nda İsrail'in eline geçen Kudüs'ün doğusudur. İçinde, Eski Şehri ve Yahudilik, İslam ve Hristiyanlıkta kutsal yerler olan Tapınak Dağı, Ağlama Duvarı, Mescid-i Aksa, Kutsal Kabir Kilisesi gibi yerleri barındırır.

1948 Arap-İsrail Savaşı'nın ardından Kudüs ikiye bölündü; Yahudilerin çoğunlukta olduğu Batı kısmı İsrail'in, Müslüman ve Hristiyan Filistinlilerin çoğunluğu oluşturduğu Doğu kısmı Ürdün'ün hakimiyetinde kaldı. Batı Kudüs'te Arapların yaşadığı Katamon ve Malha gibi muhitler zorla boşaltıldığı gibi aynı kaderi Doğu Kudüs'te Eski Şehir ve Silwan muhitlerindeki Yahudiler de paylaştı. 19 yıl boyunca Ürdün hakimiyeti altında bulunan Doğu Kudüs'teki İbrani Üniversitesi'nin bulunduğu Scopus Dağı İsrail hakimiyetindeydi. Scopus Dağı bölgesi her ne kadar coğrafi açıdan Doğu Kudüs'te bulunsa da siyasi açıdan İsrail'in anklavı olduğundan Doğu Kudüs'ün bir parçası olarak sayılmamaktadır.

1967'deki Altı Gün Savaşı'nın ardından Doğu Kudüs ve Batı Şeria İsrail'in hakimiyeti altına girdi. Bundan kısa bir süre sonra, Batı Şeria'daki komşu köylerle birlike Doğu Kudüs ilhak edildi. Kasım 1967'de çıkan Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 242 sayılı kararıyla İsrail'e "yakın zamandaki çatışmalar sonucu işgal edilen topraklardan" çekilme çağrısı yapıldı. 1980'de Knesset tarafından çıkarılan Kudüs Yasasıyla "Kudüs'ün, tam ve birleşik bir halde İsrail'in başkenti olduğu" bildirildi ve böylece Kudüs'ün tek taraflı olarak ilhak edildiği resmileştirildi. Bu bildirge Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 478 sayılı kararıyla geçersiz sayıldı.

13 Aralık 2017'de İstanbul'da düzenlenen İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Olağanüstü Zirvesi'nin karar bildirgesinde Doğu Kudüs, Filistin Devleti'nin başkenti olarak ilan edildi ve uluslararası topluma Doğu Kudüs'ün Filistin Devletinin işgal altındaki başkenti olarak tanımaya davet edildi.

DOĞU KUDÜS HARİTASI