Merkel provada ‘soykırım’ dedi!

Hristiyan Birlik, Sosyal Demokrat ve Yeşiller partilerinin Alman meclisine sundukları ortak karar tasarısında 101 yıl önce Anadolu Ermenilerine yapılan katliamın soykırım olarak derecelendirilmesi öngörülüyor. Bild gazetesi Başbakan Angela Merkel’in dün Hristiyan Demokratlar ve kardeş partisi Hristiyan Birlik Partisi’nin ortak meclis grubuna katıldı. Almanya’da hem muhalefet hem de iktidar cephesinden bulduğu destekle mecliste büyük çoğunlukla kabul edilmesine kesin gözüyle bakılan karar tasarısıyla ilgili grup toplantısında prova oylama yapıldı. Merkel, Erdoğan’a telefonda verdiği sözüe rağmen burada kabul oyu kullandı.

Tek kavrama indirildi

Alman Yeşiller Partisi, Başbakan Angela Merkel’den oylamanın yapılacağı perşembe günkü meclis genel kuruluna da katılmasını istedi. Almanya Dışişleri Bakanı Walter Steinmeier ise “Daha önceki açıklamalarımda da ifade ettiğim gibi, yüz yıl sonra tarihi bir gerçekliğe odaklanılması gayreti sadece anlaşılabilir değil aynı zaman da gerekli bir çabadır” dedi ancak şöyle devam etti: “Bu noktada kolay olmayan, sorun teşkil eden konu, tarihsel açıdan çetrefil bir olayı tek bir kavrama indirgemek. İşte bu tartışma birçok Avrupa ülkesinde olduğu gibi Almanya’da da bu zeminde ilerledi.”

‘Umarım diyalog kapanmaz’

Federal Meclis’te Perşembe günü ele alınacak karar tasarısının, Türkiye ile Ermenistan arasında asıl gerekli olan diyalog yolunun kapanmasına neden olmamasını umduğunu vurgulayan Steinmeier, “Türkiye ile Ermenistan arasındaki iletişimsizlikten tek çıkış yolu niteliği taşıyan, daha önce olduğu gibi bugün de ivedilikle ihtiyaç duyulan asıl konu, iki komşu ülke tarafından, farklı perspektiflerden konunun irdelenmesi sürecinin yaşanmasıdır” dedi.

Dipnot...

Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı, Almanya ile müttefikti. Bu nedenle 1915 olayları Almanya’da ‘soykırım’ olarak kabul edilirse Osmanlı’nın savaştaki müttefiki tarafından alınacak bu karar, Ermeni tezlerinin dünyadaki kabulü açısından kritik olacak.

Sarkisyan çağrı yaptı

Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan, Alman parlamenterlere “Erdoğan’a boyun eğmemeleri” çağrısında bulunarak, Türkiye ile yapılan mülteci anlaşmasının geçerliliğini yitirme olasılığının, tasarının onaylanması ile ilgisi olmadığını söyledi. Sarkisyan ‘bu anlaşmanın zaten ayaklar altına alındığını ve Türkiye gibi bir ortak ile uzun vadede hayata geçirilmesinin zor olduğu hissine sahip olduğunu’ ifade etti. Ermeni lider, “Avrupa Türkiye’ye güvenebilir mi?” sorusuna da “Avrupa için konuşamam ama kendi deneyimlerime dayanarak şunu söyleyebilirim: Hayır, biz Erdoğan’a güvenmiyoruz” sözleriyle yanıt verdi.

‘Soykırım’ diyen ülkeler

Avrupa Parlamentosu 1987 yılında Ermenilere yönelik tehcir ve katliamı soykırım olarak sınıflandırmış, ardından aralarında Fransa, Rusya, İsveç, Hollanda, Belçika ve İsviçre’nin de bulunduğu çok sayıda ülkenin parlamentosunda benzer kararlar oylanarak kabul edilmişti. Son olarak Brezilya, Lüksemburg ve Avusturya parlamentoları, 1915 olaylarını soykırım olarak tanıdı. Papa Françesko da geçen Vatikan’da düzenlediği ayinde ‘20’nci yüzyılın ilk soykırımı’ ifadesini kullandı.

İçeriğinde neler var?

Tasarıda, sürgün ve katliamın dönemin Jön Türk hükümetinin talimatıyla gerçekleştirildiğine dikkat çekilerek Asuriler, Süryaniler ve Keldaniler gibi diğer Hristiyan azınlıkların da etkilendiğine yer veriliyor. Karar taslağında, o dönem Osmanlı İmparatorluğu’nun askeri müttefiki konumundaki Alman İmparatoruğu’nun, “Alman diplomat ve misyonerlerin organize sürgün ve imha uygulamalarıyla ilgili verdikleri bilgilere rağmen, insanlığa karşı işlenen bu suçu durdurmaya çalışmayarak ‘yüz kızartıcı’ bir rol oynadığı” kaydediliyor.