Meddah Nedir, Kime Denir? Meddah Oyunu Özellikleri Nelerdir?

Meddah Nedir, Kime Denir?

Meddah, tek kişi tarafından oynan halk tiyatrosuna verilen isimdir. Meddah, tiyatro eserinde olan tüm şahısları kendinde birleştirir ve tek kişi ile tüm karakterleri oynar. Olayları temsil ederken de seyircilerin rahat bir şekilde görebileceği bir yerde oturur ve eline bir mendil ile bir sopa alır. Mendili değişik karakterlerin kıyafetlerini göstermek ya da ağzını kapatmak için kullanır.

Sopa ise daha çok oyunu başlatmak, seyirciyi susturmak, farklı sesler çıkarmak ya da at gibi varlıkları canlandırmak için kullanılır. Meddah daha çok kahve ya da meydan gibi halkın toplu bir şekilde bulunabildiği yerlerde oynanır.

Her kesimden insanlar meddaha ilgi gösterir fakat saray halkını eğlendirmek için görevlendirilen meddahlar da vardır. Meddahlar karakterlere doğaçlama olarak eklemeler yapabilir ve usta bir tiyatrocu olarak kabul edilir.

Meddah Oyunu Özellikleri Nelerdir?

Meddahların en önemli özelliklerini şu şekilde sıralamak mümkündür:

Meddahlar çok geniş bir kültür birikimine sahip olurlar. Bu nedenle de hafızalarında birçok hikaye, destan, efsane, masal ve klasik olay yer alır ve seyirciye bunları aktarırlar.

Meddahlar halkla çeşitli hikayeleri anlatırlar ve bu hikayeler bazen komik, bazen ders verici bazen ise acıklı olabilir.

Meddah oyunları Orta oyunu ya da Karagöz - Hacivat gibi sadece gülme üzerine değildir.

Meddah sahnede tek başına rolü üstlenir ve tek başına oynar.

Meddahları usta birer oyuncu olarak kabul etmek gerekir.

Meddah son derece geniş bir kültür birikimi ile kıvrak bir zekaya sahiptir. Doğaçlama olarak hikayesini anlatır ve bu sırada tabure, tespih, baston, mendil ya da tekke gibi eşyalardan da faydalanarak taklit yapabilir. 

Meddah Kökeni

Doğu kültürlerinde hikaye anlatma geleneği oldukça eski dönemlere dayanır. Türk kültüründe ise hikaye anlatıcılığının İslamiyet öncesi dönemde de oldukça yaygın olduğunu söylemek mümkündür. Türk halkı için meddah geleneği önemli bir yere sahiptir. Günümüzde televizyon ile beraber hikaye anlatıcılığı yok denecek kadar azalmış olsa da Türk tiyatrosu hala devam eder.

Meddahlar kişileştirme ya da taklit kullanarak halka hikaye anlatırlar ve doğaçlama yaptıklarını görmek de mümkündür. Tek başına oynanan tiyatro olarak da bilinen meddahlık geleneği Türk kültüründe oldukça önemlidir. 

Meddahlık Tekniği ve Meddah Tavırları

Meddah ilk olarak bulunduğu ortamı iyi analiz eder ve genelde kişilerin sorunlarını, sevinçlerini ve acılarını konu alan hikayeler seçer. Geleneksel meddahların yanında mutlaka bir bavul bulunur ve bavulun içinde de fes, şapka, zil, tef gibi aksesuarlar olurdu.

Meddah ilk olarak hikayedeki kişileri ve yeri anlatır sonrasında da hikayesini coşkulu bir şekilde anlatır. Anlatımını mimikler ve çeşitli tiplemeler ile de destekler. Meddahlar genelde hikayelerine belirtili klasikleşmiş beyitler ile başlar.