LGS Fizik’te ‘boya’ sorusu hatalı mı?

Milli Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) 1 Haziran’da düzenlediği Liselere Giriş Sınavı’nın (LGS) soru kitapçığı ve cevap anahtarı 2 Haziran’da yayınlandı. Soruların yayınlanmasıyla birlikte, Sayısal oturumdaki Fen Bilimleri testinde A kitapçığına göre 9. sorunun hatalı olduğu iddiaları ortaya atıldı. Konuyla ilgili eğitimciler ikiye bölünmüş durumda. Kimi “Soru hatalı değil, öğrenciler arasında eleme yapabilmek için hazırlanmış, seçici nitelikte bir soru” diyor; kimi ise “Soru kökü hatalı olduğu için çocukları hataya sevk eden bir soru” yorumunda bulunuyor. Soru sosyal medyada da öğrenci, veli ve öğretmenler tarafından tartışılıyor.

Konuyla ilgili görüş aldığımız Doğa Koleji Fen Bilimleri Bölüm Başkanı Rezan Bozkurt soruda bilimsel bir hata olmadığını kaydediyor ve ekliyor:

“Soruda, öğrenciden deney sonuçlarını değerlendirmesi ve doğru yorum yapma becerisini kullanarak çözüme ulaşması isteniyor. Doğru yorum yapamayan öğrencilerin çeldirici olan B seçeneğine düşme ihtimali yüksek olacaktır.”

‘Örnek soruda da vardı’

Rezan Bozkurt, sorunun hatalı olmadığını şu sözlerle açıklıyor:

“Soruyu incelediğimizde, beyaz eşyaların metal yüzeylerinin boyanmasıyla ilgili deneme yapan Ali, ilk denemesinde negatif yükle yüklediği beyaz eşyanın metal yüzeyine nötr boya tanecikleri püskürttüğünde boyanın yüzeye düzgün dağılmadığını görüyor. Bunun üzerine ikinci denemede, özdeş metal yüzeyi yine negatif yükle yükleyerek metalin yüzeyine pozitif yüklü boya tanecikleri püskürttüğünde boyanın yüzeye düzgün dağıldığını görüyor. Buna göre, deneysel verileri, değişkenleri ve deney sonuçlarını değerlendirdiğimizde, soruda boyanın yüzeye düzgün dağılmasının nedeninin sorgulandığını görüyoruz. Püskürtülen boyanın homojen dağılımı için aynı yüklerin birbirini itmesi gerekir. Boya kendi içinde aynı yüklendiği için yüklerin birbirini iterek düzgün dağıldığı gerçeğini atlamayan ve boya taneciklerinin kendi içindeki itme kuvvetinin pürüzsüz boyamaya sebep olduğunu bilen öğrenciler, doğru cevap olan C seçeneğine ulaşacaklardır.”

MEB’in mayıs ayında yayımladığı 8. örnek sorusunun 3. önermesinde bu durumun aynı şekilde ifade edildiğine dikkat çeken Bozkurt, “Boya damlacıkları püskürtme sırasında birbirini iter, böylece üst üste yapışmaz. Burada da açıkça ifade edilen aynı yüklerin birbirini itmesiyle yüzey üzerinde açık ve koyu renkli boya bölgelerinin oluşmamasıdır. Bu veriler de yine doğru cevap olan C seçeneğini destekler” diyor.

‘b’ seçeneği kafaları karıştırdı

Soru, sosyal medyada da gündem oldu. Konuyla ilgili yapılan yorumlardan bazıları şöyle:

MEB cevabı “C” olarak açıkladı ancak MEB’in okullara eğitim görmemiz için dağıttığı kitapta “C” ile ilgili hiçbir bilgi bulunmamakla birlikte cevap “B” seçeneği çıkıyor.

Maalesef tüm soruların cevabını bir tek MEB kitabında bulamazsınız. Bu sınavda çocukların muhakeme gücü de ölçülüyor. Bu soru da bir muhakeme sorusudur.

Soru seçici bir soru; eleme için hazırlanmıştır ve C şıkkı doğru cevaptır.

Bizi sorumlu tuttukları yer bu kitap ve evet tüm soruların cevabı o kitapta var, olmak zorunda. Bize öğrenim görmemiz için o kitap verildi ve biz sınava o kitaptan hazırlandık. Kitapta sadece bu bilgi var ve bu bilgiden cevap B çıkıyor.

Boyamayla ilgili soruda “İkinci denemede” dediği için cevap B şıkkı. Fen öğretmenleri bile doğru cevapta anlaşamıyor. Soru iptal edilmeli.

Söz konusu soru eleyici değil aksine soru kökü hatalı.

İki cevap da doğru. Hem spreyden çıkan yükler birbirini iter hem yüklü yüzey + yükleri üstüne homojen çeker. Soru kökü ve şıkların Türkçesi oldukça yanlış. Bir sorunun tek doğrusu olur.

Bu soruya dair, püskürtülen boyanın homojen dağılımı için cevap “C” şıkkı, boyanın metal yüzeye yapışabilmesi için cevap “B” şıkkıdır. (Milliyet/Aysel Bozan Yılmaz)