Kuvel Kalesi nerede, hangi ilde? Kuvel Kalesi Selçuklu fethi ve Kuvel Kalesi tarihi!
TRT 1'in yurt içinde ve yurt dışında milyonlarca izleyiciyi ekran başında buluşturan "Uyanış: Büyük Selçuklu" dizisi sezon finali bölümüyle 31 Mayıs'ta ekranlara gelecek. Anadolu'nun kapılarını Türklere açan Selçuklu hükümdarı Sultan Alparslan'ın vefatının ardından tahta geçen Melikşah ve oğlu Sencer'in hikayesini anlatan dizi, sezon finalinde Kuvel Kalesi'ni fethedecek. Peki, Kuvel Kalesi nerede, hangi ilde?
31 Mayıs’ta sezon finaliyle ekranlara gelecek "Uyanış: Büyük Selçuklu"da Kuvel Kalesi fethinin ardından son bir görev için Nizamülmülk'le yola koyulmayı planlayan Melikşah'ın geçmişe, atalarına dair duyacakları yepyeni bir sayfa açacak. Peki, Kuvel Kalesi nerede, hangi ilde? Kuvel Kalesi Selçuklu fethi…
KUVEL KALESİ NEREDE?
Kol Kalesi bugün Türkiye sınırları içinde bulunan Yalnızçam Dağları'nın eşi bulunmayan zirvesinde, Kolköy köyünde bulunan Orta Çağ Gürcü kalesidir. Kveli Kalesi veya Kuveli Kalesi olarak da bilinir.
Yalnızçam Dağları, Anadolu'nun kuzeydoğusunda, Ardahan, Artvin ve Erzurum illeri arasındaki yüksek sıradağlardır. Bir tarafı Doğu Karadeniz, diğer tarafı Doğu Anadolu Bölgesine bakar. Artvin'in doğusunda, Ardahan'ın kuzey ve kuzeybatısında, Erzurum'un Olur ilçesinin kuzeyinde yer alır.
KUVEL KALESİ SELÇUKLU FETHİ
Kol Kalesi, artık büyük ölçüde harap olup, günümüzde Gürcistan sınırına yakın olan Türkiye'nin kuzeydoğusundaki Ardahan ilinin Posof ilçesinde Kolköy köyündedir. İlk kez 10. yüzyılın başlarında Gürcüce yazılan haber metninde Stepane Mtbevari'nin Gürcü kaynaklarından Azerbaycan Emiri Yusuf Ibn Abi'l-Saj-Abu l'K'asim'in işgal ordusuna direniş yeri olarak Gobron'un tutkusu bahsedilir. Bu kaynağa göre, Kol Kalesi 28 günlük kuşatma sonrasında düştü ve ayrıcalıklı bir Hristiyan olan Gürcü komutanı Gobron, İslam'a geçmeyi reddettiği için öldürüldü.
Kol Kalesi, 920'li yıllara gelindiğinde, VII. Konstantinos Porfirogennetos'un De Ceremoniis adlı eserinde Cavaheti'deki bir Gürcü dükalığı olan ve kalenin adını taşıyan Kuvel (Κουελ)'in baş kalesi olarak geçmektedir. Profesör Cyril Toumanoff'a göre, bu eserde Konstantinos, Bagrationi Hanedanı'ndan Gürcü Prensi II. David olması muhtemel olan "Kuvel arkonu"ndan bahsetmektedir. Kuvel'in adı, Konstantinos tarafından başka bir yerde, Yunanca "Tyrokastron (Peynir Kalesi)" kelimesinin karşılığı olarak anılmaktadır ve daha sonraları David'in yayılmacı kuzeni Tao'lu II. Gurgen'in mülkiyetine geçmiştir. Gurgen daha sonra Klarceti'ye karşılık olarak Kuvel ve Acara'yı kayınpederi Ashot Kiskasi'ye vermiş, fakat daha sonra geri almıştır. 941'de Gurgen'in ölümünden sonra, kale, kuzenlerine miras kalmış ve sonuçta da 1008'de Bagrationi Hanedanı'nın diğer mülkleriyle birlikte- Gürcistan Krallığı'ın ilk kralı olan III. Bagrat'ın mülkiyetine geçmiştir.
Kol Kalesi, stratejik konumu nedeniyle, tarih boyunca birçok askeri çatışmalar, savaşlar ve kuşatmalar görmüştür. Kale 1040'larda isyancı Gürcü Generali IV. Liparit'in eline geçmiş, ancak Liparit 1059'da Gürcistan Kralı IV. Bagrat tarafından yenilgiye uğratılması üzerine geri alınmıştır. 1060'larda ise kalenin eristavisi (yönetici/dük) Cakeli hanedanından Murvan'a verilmiş, ancak 1065'te Gürcü seferleri sırasında Büyük Selçuklu Sultanı Alp Arslan'ın eline geçmiştir. 1080'de, muhtemelen Revvadi/Mamlan kökenli Emir Ahmed tarafından yönetilen Türkler, kalede mevzilenen Gürcistan Kralı II. Giorgi'yi mağlup etmişlerdir. 16. yüzyılda Kol Kalesi, güneybatı Gürcistan'ın çoğuyla birlikte Osmanlı yönetimine girmiş ve geçmişteki önemini yitirmiştir.
