Krize karşı ‘Kırmızı telefon’ mesaisi

Yunanistan Başbakanı Kostas Karamanlis, 23 Ocak Çarşamba günü Türkiye’ye geliyor. Yunanistan’ın 49 yıl aradan sonra Başbakan düzeyindeki ilk resmi ziyareti öncesinde Ege’de ise soğuk rüzgarlar esiyor. 2005’te Yunanistan Dışişleri Bakanı’nın Ankara ziyareti sırasında yaşanan İkinci Kardak Krizi’nin bir benzerinin Karamanlis’in ziyareti sırasında da yaşanmasından endişe ediliyor. Askeri yetkililer, bu tarihi ziyaret sırasında “it dalaşını” önlemek için kırmızı telefonun başında olacak.

Nikaha gelmişti

Başbakan Erdoğan’ın oğlu Bilal Erdoğan’ın nikah şahidi olmak üzere bir kez İstanbul’a gelen Karamanlis, 1959’dan bu yana Ankara’ya resmi ziyaret gerçekleştiren ilk Yunanistan Başbakanı olacak. Karamanlis, Erdoğan’ın Mayıs 2004’de Atina’ya gerçekleştirdiği ziyaretin “iadesi” niteliğindeki resmi temaslar için Ankara’ya gelecek. Gül, Erdoğan ve Baykal ile görüşecek. İki ülke arasındaki Kıbrıs, Ege ve azınlıklar gibi önemli konular da masaya yatırılacak. Karamanlis’in, Türkiye’ye AB tam üyeliği konusunda destek vermesi bekleniyor.

Ege’de gergin dönem

Karamanlis’in ziyareti, Ege’de her iki ülkenin petrol arama faaliyetleri nedeniyle yaşanan gerginlik, Kardak çevresindeki çipura savaşı ve Ege’deki uçuş ihlallerinin gölgesinde gerçekleşecek. Geçen hafta Yunanistan’a ait 2 sahil güvenlik botu Kardak kayalıkları bölgesinde, 1 torpido botu da Ayvalık açıklarında Türk kara sularını ihlal etti. Kardak bölgesinde Aralık 2007’de 34 ihlal gerçekleşirken, Ocak ayındaki ihlal sayısı 22’ye yükseldi.

Daha önceki kriz

Yunansitan Dışişleri Bakanı Petros Molivyatis’in Nisan 2005’teki Ankara ziyareti sırasında Türkiye ile Yunanistan arasında İkinci Kardak krizi yaşanmıştı. Kardak kıyısında avlanan bir Yunanlı balıkçıya Türk Sahil Güvenlik botu müdahale edince, Yunan botları da olay yerine gelmiş ve gerginlik çıkmıştı. Saatler sonra iki ülke botları aynı anda geri çekilerek gerginliğin büyümesi önlenmişti. Atina’daki muhalifler Molivyatis’e, “Ankara’yı terk et. Derhal eve dön” baskısı yapmıştı. Aynı gün, Selanik’teki Evelpidon askeri okulunda misafir Türk askeri öğrencilerinin odasına tahrip edilmiş bir Türk bayrağı bırakılmıştı.

Uçuşlar askıya alınacak

Türk ve Yunan uçaklarının Ege üzerindeki karşılaşmaları 1,5 yıl önce uçakların çarpışması ve Yunanlı pilotun yaşamını yitirmesiyle sonuçlandı. Karamanlis’in ziyareti sırasında it dalaşı ve gerginlik yaşanmaması için askeri makamlar arasında kırmızı telefon trafiğinin yürütüldüğü öğrenildi. Ancak iki ülke uçaklarının Ege üzerinde uçuşunu ziyaret süresince askıya alacak bir memorandumun şu an için söz konusu olmadığı belirtildi. Eskişehir ile Larissa Hava Üsleri arasındaki kırmızı telefon hattı, Karamanlis’in ziyareti süresince alarmda olacak.

Atina anlaşmaya uymuyor

Genelkurmay Başkanı Orgeneral Yaşar Büyükanıt’ın Yunanistan ziyareti sırasında böyle bir anlaşmaya varılmış, ancak Yunan tarafı sözünü tutmamıştı. Büyükanıt, Yunanlı komutan Hinofotis ile birlikte düzenlediği basın toplantısında “Sayın meslektaşım ile sürekli konuşuyoruz. Gelmeden bir gün önce de konuştuk. ’Bu konferans sırasında uçuş olmasın’ dendi. Dün Yunan savaş uçakları uçtu; biz uçmadık. Bugün, Yunanlılar kendi hava sahasında uçtu. Biz, onu dahi yapmadık. Bizim amacımız daha iyi bir güvenlik ortamı yaratmak” sözleriyle sitem etmişti.