Korkutan deprem senaryosu

İstanbul’da gerçekleştirilen uluslararası deprem konferansına katılan uzmanlar İstanbul’daki 563 bin binayı baz alıp yapılan deprem simülasyonu sonuçlarını açıkladı. Simülasyonda büyük depremde en az 70 bin kişinin hayatını kaybedeceği anlaşıldı.

İstanbul Uluslararası Sismik Riskin Azaltılması Konferansı’nın açılışı dün Grand Cevahir Hotel’de gerçekleştirildi. Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, İstanbul Valiliği işbirliği ve Dünya Bankası desteğiyle düzenlenen konferansa aralarında Başbakan Yardımcısı ve Devlet Bakanı Cemil Çiçek, İstanbul Valisi Muammer Güler, İBB Başkanı Kadir Topbaş ve Birleşmiş Milletler Genel Sekreter Yardımcısı Margereta Wahlström’un da bulunduğu çok sayıda yetkili ve 25 ülkeden bilim adamları katıldı.

Yollar faya o kadar yakın ki

Konferansta en önemli bölümü ise Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi Deprem Araştırma Enstitüsü’nden Prof. Dr. Nuray Aydınoğlu , Prof. Dr . Mustafa Erdik ve Prof. Dr. Atilla Ansal’ın katıldığı paneldi. Prof. Dr. Nuray Aydınoğlu İstanbul’daki ana arterlerin ve iki çevre yolunun fay hattına sadece 20-40 km yakınlıkta olduğuna değinerek “Buna rağmen İstanbul’daki belli başlı tüm köprüler ve viyadükler depreme karşı güçlendirildi” dedi. Diğer uzmanlar ise İstanbul’un deprem durumuyla ilgili şu bilgileri verdi;

20 saniye önce haber gelecek

Prof. Dr. Mustafa Erdik: “3-6 km’e kadar etkili olan depreme karşı erken uyarı sistemleri, İstanbul’da 2002’den bu yana kullanılıyor. İstanbul şu anda 12 erken uyarı cihazıyla izleniyor ve bu cihazların büyük kısmı uydudan bilgi veriyorlar. Elimizdeki sistem deprem olmadan 20 saniye önce uyarı veriyor. Bu sistem ilk kez metro hattı ve Marmaray projesinde yaygın olarak kullanılacak. Diğer yaygın uygulama ise İGDAŞ’ın yangın tedbir izleme sisteminde kullanılacak. Kandilli’de İstanbul’da oluşan bir depremden 1,5 dakika sonra kesin hasar raporu veren bir tepki sistemi var. Şehrimizde böyle toplam 110 tepki istasyonu var. Mevcut istasyonlarımıza 200 şebeke daha ekleyecek ve böylece dünyadaki en yoğun deprem uyarı şebeke hattına sahip şehir olacağız.”

2475 yılda bir yıkılıyor

Prof. Dr. Atilla Ansal: “İstanbul için yaptığımız mikro bölgeleme çalışmalarında yerin 120 metre altında gerçekleşen bir depremin yüzeye çıktığında hızının ve etkisinin 3 kat arttığını gördük. 1999 Kocaeli depremindeki fotoğraflarda kimi yerler tamamen harap olurken kimi yerlerde hasar yoktu. Yapılaşmadaki çarpıklık dolayısıyla İstanbul genelinde bir deprem simülasyonu yapmak çok zor. Ancak ilçe bazında kesin rakamlara ulaşabiliyoruz. Ancak Kandilli’nin İtalyan bilim adamlarıyla ortak yaptığı ve İstanbul genelindeki 563 bin bina örneği üzerinde yapılan senaryoda 70 bin kişi öldü. Bu simülasyonda depremin yönü konusunda tüm olasılıklar değerlendirildi. 50 senelik aralıklarla simülasyonu devam ettirdik. Böylece İstanbul 2475 yılda bir yıkıcı şiddette deprem yaşıyor ancak etkisi her defasında farklı oluyor. Yani zemin yapısı ve yapılaşma son derece önemli.”

Belediye senaryosuna göre 90 bin ölü, 135 bin ağır yaralı olacak

İstanbul Büyükşehir Belediyesinin (İBB) Japonya Uluslararası İşbirliği Ajansı (JICA) ile ortaklaşa yürüttüğü Deprem Risk Analiz Çalışması kapsamında İstanbul için 4 farklı deprem senaryosu geliştirildi. JICA çalışması kapsamında 4 Japon ve 10 Türk bilim adamı 15 Japon ve 8 Türk mühendis ile 4 farklı senaryo depremi esas alınarak büyüklükleri 6.9, 7.4, 7.5 ve 7.7 olan depremlerin mahalle bazında tüm alt ve üst yapılarda meydana getireceği olası hasar miktarları belirlendi. Buna göre Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE) 2000 yılı bina sayımı verilerine göre; yaklaşık 725 bin bina 3 milyon 40 bin hane ve yaklaşık 9 milyon gece nüfusuna tekabül eden durumda 7.5 veya 7.7 büyüklüğü civarında bir deprem olursa 50-60 bin civarında ağır hasarlı bina 500-600 bin civarında evsiz aile 70-90 bin civarında ölü 135 bin ağır yaralı 1000-2000 noktada su sızıntısı 30 bin servis kutusunda gaz sızıntısı elektrik kablolarının yüzde 3’ünde kopma 140 milyon ton enkaz oluşacak. Ayrıca yaklaşık 1 milyon kişi için kurtarma operasyonu ve 330 bin çadır gerekecek. Yaklaşık 40 milyar dolar maddi kayıp yaşanacak.