Kök hücre tedavisi nedir, nasıl yapılır? Kök hücre tedavisi hangi hastalıklarda kullanılır?

Lenfoma ile mücadele eden Boğaç Aksoy, sosyal medya hesabından takipçilerine yaptığı paylaşımda kök hücre tedavisine başlayacağını açıkladı. Peki, kök hücre tedavisi nedir, nasıl yapılır?

KÖK HÜCRE NEDİR?

Kök hücreler, kas hücrelerinden beyin hücrelerine kadar birçok farklı hücre tipine dönüşme yeteneğine sahip özel insan hücreleridir. Kök hücreler Embriyonik kök hücreler ve yetişkin kök hücreler olmak üzere 2 ana forma ayrılır.

Embriyonik kök hücreler ve yetişkin kök hücreler. Günümüzde araştırmada kullanılan embriyonik kök hücreler, in vitro fertilizasyon (tüp bebek ) prosedüründen kaynaklanan ve bilime bağışlanan kullanılmayan embriyolardan gelmektedir. Bu embriyonik kök hücreler pluripotenttir, yani birden fazla hücre türüne dönüşebilirler.

İki tür yetişkin kök hücre vardır:

Bir tip beyin, deri ve kemik iliği gibi tamamen gelişmiş dokulardan gelir. Bu dokularda sadece az sayıda kök hücre vardır ve bunların sadece belirli tipte hücreler üretmesi daha olasıdır. Örneğin, karaciğerden türetilen bir kök hücre sadece daha fazla karaciğer hücresi üretecektir.

İkinci tip indüklenmiş pluripotent kök hücrelerdir. Bunlar; bilim adamlarının laboratuvarda yaptıkları kök hücrelerdir.

‘İndüklenmiş’ terimi, cilt veya kan hücreleri gibi normal yetişkin hücreleri alarak ve kök hücreler haline gelecek şekilde yeniden programlanarak laboratuvarda yapıldığı anlamına gelir. Embriyonik kök hücreler gibi, bunlar da pluripotenttir.

İndüklenmiş pluripotent kök hücreler embriyonik kök hücrelerden klinik olarak farklı görünmese de, bilim adamları henüz her türlü hücre ve dokuyu geliştirebilecek bir hücre bulamamışlardır.

KÖK HÜCRE NE İŞE YARAR?

Kök hücreler pek çok hastalığın iyileştirilmesinde kullanılan bir tedavi yöntemi. Kök hücreler, hasar gören dokuları onanır ve rutin olarak ölen diğer hücrelerin yerine yenilerini yapmakla görevlidirler.

KÖK HÜCRE TEDAVİSİ

Kök hücre periferik kan, kemik iliği ve kordon kanından alınarak kullanılan bir tedavi yöntemi. Kişinin kendisinden alınan kök hücrenin yine kendisinde yer alan hasarlı bölgeye nakledilmesine otolog nakil; diğer donörlerden alınan kök hücrenin, hastaya nakledilmesine ise allojenik nakil denir. Kök hücrenin kişinin kendisinden alınamadığı ve uygun donör bulunamadığı zamanlarda yarı uyumlu donörden alınan kök hücre ile uygulanan tedavi yöntemi ise haploidentik nakil olarak tanımlanır.

Uygun kök hücrenin bulunmasının ardından, hastanın damar yolundan ya da hasarlı bölgenin direkt olarak üzerine enjekte edilir. Tedavinin başarı oranı, hastalığın türü, dönemi ve yaşanan komplikasyonlara göre değişiklik gösterir. Ayrıca bazı durumlarda kök hücre tutunması gerçekleşmeyebilir. Bu durumda kök hücre naklinin tekrarlanması gerekir.

KÖK HÜCRE TEDAVİSİ HANGİ HASTALIKLARDA KULLANILIR?

Kök hücre tedavisi özellikle aşağıdaki hastalıkların tedavisinde etkin olarak kullanılmaktadır.

– Kemik iliği kanserleri– Lenfoma
– Hodgkin lenfoma
– Lösemi
– Anemi
– Akdeniz anemisi
– Organ kanserleri
– Plazma hücre hastalıkları
– Kemik iliği yetmezliği
– Multiple myeloma
– Kalıtsal ve doğumsal kan hastalıkları
– İmmün yetersizliğe bağlı gelişen hastalıklar
– Kalıtsal metabolik hastalıklar