Kel Hasan Efendi kimdir? Hasan Efendi Kavuğu Şevket Çoruh’a devredilecek!

Rasim Öztekin, Geleneksel Türk Tiyatrosu'nun önemli bir simgesi olan kavuğu, İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin destekleriyle 20 Eylül'de Harbiye Cemil Topuzlu Açık Hava Sahnesi'nde düzenlenecek törende Şevket Çoruh'a devredecek. Kel Hasan Efendi kimdir? Kel Hasan Efendi kavuğu hakkında merak edilenler…

HASAN EFENDİ KİMDİR?

Tulûat oyuncusu Kel Hasan Efendi 1874 yılında İstanbul'da doğdu. Fakir bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Kel Hasan Efendi, Kadıköy'de yoğurtçuluk yaparken tiyatroya başladı. Çocukken dönemin ünlü komiği olan Abdürrezzak Efendi'nin tüm oyunlarını izlemiş ve bütün rollerini ezberleyerek, tiyatroya olan ilgini kanıtlatı.

İlk kez sahneye 1885 yılında Küçük İsmail'in Kumpanyasının Kuşdili Çayırı'nda verdiği temsiller sırasında çıktı. Burada külhanbeyi rolünü oynadı. Abdürrezzak Efendi'nin arkasında kalmak istemediği için Küçük İsmail'in Kumpanyası’ndan ayrıldı.

Kendisiyle birlikte topluluktan ayrılan arkadaşı Agâh Efendi'yle birlikte Şehzadebaşı'nda Hayalhane-i Kumpanyası adıyla tiyatro kurdu. Topluluğa Külhanyan ve Papazyan'dan başka kanto için Eleni'de alındı. Kel Hasan Efendi, Mardiros Mınakyan'ın o günlerde çok tutulan dramlarına karşılık sürekli olarak komedi sahneledi.

II. Abdülhamit döneminde saray oyunculuğuna alınmasıyla tuluat tiyatrosunun en gözde ismi oldu. Yarattığı "aptal uşak" tiplemesi, halk arasında çok sevildi. Saçsız olması nedeniyle kel sıfatı alan Hasan Efendi, sahneye çıkmadan önce kaşlarını siyaha, burnu ve yanaklarını kırmızıya boyar; boş bir gaz tenekesi sahneye fırlatır, onun gürültüsüyle sahneye geleceğinin mesajını verirdi. Elinde bir tavan süpürgesiyle alkış ve kahkahalar eşliğinde sahneye çıkardı. Sırtına renkli basmadan bir elbise, başına limon kabuğu biçiminde de bir fes giyerdi. Tulûat Tiyatrosu'nun en tanınmış oyuncularından olan Kel Hasan Efendi, özellikle canlandırdığı İbiş karakteriyle beğeni kazandı. Abdürrezzak Efendi'nin yarattığı bu tiplemeyi, kısık sesine rağmen, keskin zekası ve hazırcevaplığıyla uzun yıllar yaşattı. İkinci Meşrutiyet'in ilanından sonra (1908) Batılı tiyatro akımlarının güncellik kazanması karşısında tulûat geleneğini, Burhanettin Tepsi, Naşit gibi gençlerle sürdürmeye çalıştı. Hasan Efendi aynı zamanda Tuluat tiyatrosunun Cumhuriyet dönemindeki son temsilcisi olan İsmail Dümbüllü'yü yetiştiren kişidir.