Hz. Muhammed'i terörist gibi gösteren karikatürlerin Danimarka'ya destek için çok sayıda Avrupa gazetesinde yayınlanması İslam dünyasında öfkeyi zirveye taşıdı
Danimarka gazetesi Jyllands-Posten'in geçen eylülde Hz. Muhammed'in terörist olarak resmedildiği 12 karikatürü yayımlamasının ardından başlayan gerilim, uluslararası bir krize dönüştü. Gazete, Arap ülkelerinin çağrısına uymayarak aylarca özür dilemeyince önce Suudi Arabistan sonra ise Kuveyt ve Suriye, Danimarka ürünlerini boykot etme kararı aldı. Ancak geçen hafta boykotlar, yerini öfkeli protestolar ve silahlı saldırılara bırakmaya başladı.
BBC ve Le Monde da yayınladı
AB ülkelerinde yayımlanan gazeteler ise Arap ülkelerinin tepkisine karşı Danimarka'nın yanında yer aldı. Norveç basınının ardından önceki gün Fransız France Soir, Alman Die Welt, İspanyol El Periodico ile El Mundo ve İtalyan La Stampa gazeteleri, Hz. Muhammed'in karikatürlerine sayfalarında yer verdi. Dün ise İsviçre gazetesi Le Temps ile Fransız Le Monde karikatürleri yayınladı. Macaristan'da yayınlanan Magyar Hirlap da "İntihar saldırılarına son verin... Cennette şehitler için yeterince huri kalmadı" yazılı karikatürler bastı. İngiliz TV kanalı BBC ise dün karikatürlerin görüntülerini kısa bir süre yayınladı. Avrupa basının bu sert çıkışıyla birlikte ipin ucu iyice kaçtı ve dün İslam dünyası öfkeli protestolara sahne oldu:
Yayın müdürü kovuldu
* Tepkilerin ardından, France Soir'ın genel yayın müdürü Jacques Lefranc görevden alındı, gazete Müslümanlar'dan özür diledi. Ama bu özür, öfkeyi dindirmeye yetmedi.
'Danimarkalı askerlere ölüm'
* Irak'ın kutsal Necef kentindeki binlerce Şii, Hz. Ali türbesine giden yolda kaldırım taşına çizilen Danimarka bayrağını çiğnedi. Iraklı dinadamları ülkede görev yapan 530 Danimarka askerinin öldürülmesi için fetva yayınladı.
'Özür dileyin yoksa ölürsünüz'
* Filistin'de silahlı militanlar, Gazze'deki Avrupa Birliği temsilciliğini kuşatma altına aldı, "Norveç, Danimarka ve Fransa 48 saat içinde özür dilemezse Filistin'deki yabancıları öldürmeye başlayacağız" tehdidini savurdu.
'Rüşdi ölseydi böyle olmazdı'
* Lübnan'daki Hizbullah örgütünün lideri "Salman Rüşdi'nin ölüm fetvası uygulansaydı, peygambere dil uzatma cesaretini gösteremeyeceklerdi" dedi.
Kopenhag'ta meydanda namaz kılındı
Danimarka polisi, Kopenhag'da yaşayan Müslüman cemaatinin temsilcileriyle bir araya gelerek "itidal çağrısında" bulundu. Ancak Kopenhag sokaklarında gerilim had safhada... Müslümanlar kent meydanında namaz kıldı. Danimarka'nın Paris büyükelçisi ise 5 milyon Müslüman'ı temsil eden Fransız İslam Konseyi'ni ziyaret ederek gerilimi azaltmaya çalıştı.
3 karikatür de Ürdün basınında
* Ürdün'de çıkan "Şihan" adlı haftalık gazete, 12 karikatürden 3'üne yer verdi ve başyazısında dünyadaki bütün Müslümanları "akli selime" davet etti. "Dünya Müslümanları, mantıklı olun" alt başlıklı yazıda "Acaba İslam'a hangisi daha çok zarar veriyor? Bu karikatürler mi, yoksa kameralar önünde kurbanlarını boğazlayan bir rehinenin görüntüleri mi" yorumu yapıldı.
Erdoğan ile Fransız bakan arasında da kriz çıktı
Manevi değer ve laiklik tartışması
Hz. Muhammed karikatürleri, Ankara'da da gerginlik yarattı. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile Türkiye'de bulunan Fransa Dışişleri Bakanı Philippe Douste-Blazy arasında küçük çaplı bir kriz yaşandı. Erdoğan, Avrupalı gazetelerin Hz. Muhammed'in karikütürlerini yayınlamasına, "Hazreti Muhammed karikatürleri manevi değerlerimize saldırı" tepkisini gösterdi. Fransız Bakan ise Başbakan'ın bu tepkisine "Ülkelerimizin paylaştığı en temel değer laiklik. İfade özgürlüğünü güvence altına alırken dinlere eşit mesafede saygıya büyük önem atfediyoruz" yanıtını verdi.
Boykotun maliyeti 1 milyar dolar
Danimarka ürünlerini boykot eden ülkelere Suudi Arabistan, Kuveyt ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin ardından Suriye de katıldı. Danimarka'dan özellikle peynir ve yağ ithal eden BAE'de yağ sıkıntısı başgösterdi. Danimarka Endüstri Konfederasyonu'nun açıklamasına göre bu boykot, ülke ekonomisine 1 milyar dolarlık zarar verecek. En büyük zararı ise geçtiğimiz günlerde Suudi Arabistan'daki fabrikasını kapatan ve 125 çalışanını işten çıkaran süt ürünleri devi Arla Foods gördü. Şirket, boykot yüzünden günde 1 milyon 340 bin euro zarar ettiğini açıkladı.
Kriz nasıl başladı?
Danimarka'nın en büyük gazetesi Jyllands-Posten, geçen eylül ayında İslam dünyasındaki reform sürecine yönelik bir haberin görsel olarak desteklenmesi için karikatüristlerinden Hz. Muhammed'in de yer aldığı bir çizim hazırlamalarını istedi. Ancak gazetenin karikatüristleri bu isteği geri çevirdi. Bunun üzerine gazete yönetimi "İfade özgürlüğünü test ettiklerini" gerekçe gösterip bir karikatür yarışması açtı. Gazete daha sonra katılımcıların gönderdiği 12 adet Hz. Muhammed karikatürünü yayınladı. Danimarka gazetesi Arap ülkelerinin tepki göstermesine rağmen aylarca özür dilemeyince olay uluslararası bir kriz haline geldi. Gazetenin genel yayın müdürü pazartesi günü özür dilemek zorunda kaldı.
