Kapalı Maraş ne zaman açılacak? Kapalı Maraş neden kapalı?

1974'ten bu yana kapalı ve askeri bölge statüsündeki Maraş bölgesi, içinde evlerin, otellerin, okulların ve eğlence mekanlarının olduğu doğanın ele geçirdiği yerleşim yeri tekrardan hayata döndürülmeyi bekliyor. KKTC Başbakanı Ersin Tatar geçtiğimiz aylarda Doğu Akdeniz'de Türk tarafının haklarının gasbı için yoğun çaba içine giren ve onlarla iş birliği yapanların bulunduğuna dikkat çekmişti. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Başbakanı Tatar, politikalarının kapalı Maraş'ı açarak eski sakinlerine iade etmek olduğunu söylemiş çalışmaların hız verildiğini açıklamıştı. Doğu Akdeniz geriliminin sürdüğü bugünlerde Yunanistan Kapalı Maraş'ı açma yönündeki çalışmalarını engellemek amacıyla girişimde bulunma kararı aldı. Bu haberin ardından pek çok kişi de Kapalı Maraş ne zaman açılacak? Kapalı Maraş neden kapalı? Kapalı Maraş nerede? İşte kapalı Maraş hakkında bilgiler ve son gelişmeler...

Kıbrıs'ta Türk tarafının kapalı Maraş'ın açılmasına yönelik başlattığı süreç, bu konuda çözümsüzlükte direten Kıbrıs Rum kesimini uluslararası destek aramaya sevk etti.

Rum haber kaynaklarına göre, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) lideri Nikos Anastasiadis, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) 5 daimi üye ülkenin liderlerine ve Avrupa Birliği'ne (AB), Maraş açılımı konusunda şubat ayında mektup gönderdi.

Türkiye'nin sismik araştırma gemisi Oruç Reis'in yapacağı sondaj faaliyetleri kapsamında Doğu Akdeniz’de yeni bir Navtex ilan etmesi sonrası panikleyen Yunanistan, destekçilerinin arkasına sığınmaya alışıyor. ABD'ye gidecek olan Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Dendias'ın en önemli gündemlerinden birinin Kapalı Maraş'ın açılmasının engellemeye yönelik temaslar olacağı kaydedildi. Cuma günü New York'ta görüşmeler yapacak olan Dendias, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres’le görüşecek.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde (KKTC), geçen yıl 18 Haziran'daki Bakanlar Kurulu toplantısında, 1974'ten bu yana kapalı olan Maraş'ın açılması konusunda adım atılarak, uzman ekiple bilimsel envanter çalışması yapılması kararı alınmıştı.

Temmuzda bölgede yapılan ilk envanter çalışmasına KKTC Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Özersay da katılırken, Başbakan Tatar da bölgede incelemelerde bulunmuştu.

Son olarak Türkiye Barolar Birliği (TBB) tarafından 15 Şubat'ta Maraş'ta, "Hukuki, Siyasi ve Ekonomik Yönleri ile Kapalı Maraş Açılımı Toplantısı" düzenlendi. Toplantıya, Türkiye ve KKTC'den üst düzey katılım oldu.

Başbakan Tatar, Doğu Akdeniz'de yaşanan son gelişmeler, kapalı Maraş'ın açılım süreci ve Türkiye temaslarıyla ilgili AA muhabirine değerlendirmelerde bulunmuştu.

Maraş'ın 46 yıldır kapalı olarak, bir hayalet şehir haline geldiğini dile getiren Tatar, bu bölgenin açılması konusunda uluslararası hukuka da ters düşmek istemediklerini söylemişti.

Tatar, şöyle devam etti:

"Bizim düşüncemiz, oradaki mal ve mülklerin eski sakinlerine iade edilmesi şartıyla Maraş'ın açılmasıdır. Bu BM'nin karına da ters düşmeyecektir. 46 yıldır malına ve mülküne gidemeyenler gidebileceklerdir. Maraş'ın açılmasından, oradaki mal sahipleri memnuniyet duyacaktır. Onlar isterlerse KKTC yönetimi altında oradaki mallarını geliştirebilirler, kullanabilirler veya satabilirler. İnanıyorum ki biz bu adımı attıktan sonra orası yavaş yavaş, kademeli olarak açılacak ve oradaki ekonomik hayat şekil bulacak."

Son dönemde çok sayıda Maraş'taki mal ve mülk sahibi Rum ve diğer ülke vatandaşlarının Taşınmaz Mal Komisyonuna başvuruda bulunduğunu belirten Tatar, şu anda da avukatları aracılığıyla açılma takvimi konusunda temas kurmaya çalıştıklarını ifade etti.

Tatar, "Bu saatten sonra artık bunu (Maraş'ın açılması) daha da geciktirmenin anlamı yok." dedi.

Maraş'ın açılması için kesin bir tarih vermenin zor olduğunun altını çizen Tatar, burada teknik ve hukuki boyutlar olduğunu, Türkiye ile de bunu istişare ettiklerini ve Türkiye'nin de bu konuda kendileriyle aynı düşündüğünü vurguladı.

Kıbrıs genelindeki arazinin yüzde 30'u ve kapalı Maraş'ın tamamının, Osmanlı devletinden miras kalan vakıf arazileri olduğu biliniyor.

EVKAF Genel Müdürü İbrahim Benter Kapalı Maraş bölgesinin 4 bin 500 dönüm civarında olduğunu bu alanın Lala Mustafa Paşa Vakfı, Abdullah Paşa Vakfı ve Bilal Ağa Vakfı olmak üzere 3 vakfa ait olduğunu söyledi.

Benter kapalı Maraş ile ilgili şunları söylemişti:

"Lala Mustafa Paşa, Kıbrıs'ı fethettikten sonra o bölgedeki arazileri kendi parasıyla satın alarak vakfetmiştir ve 300 yıl bu araziler vakıf arazisi olarak kullanılmıştır. Orada cami ve türbeler var. Fakat İngiliz idaresi döneminde hukuka aykırı bir şekilde bu araziler Rumların ve kilisenin üzerine geçirilmiştir. Aslında Rumlara ve kiliseye mülkiyet hakkı değil kullanım hakkı verilmişti, İngilizler de bunu itiraf etmişti. Dolayısıyla kapalı Maraş yüzde 100 vakıf arazisidir. Bizim elimizde bunu ispat eden tüm vakıf senetleri ve İngiliz tapuları vardır. Ümidimiz kapalı Maraş'ın kullanıma açılması ve vakıf arazisi olarak kullanılmasıdır."

Kıbrıs'ın (KKTC) Maraş ya da diğer bir adıyla Varosha şehri, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti arasında tampon bölge oluşturması dolayısıyla alınan karar ile kapatıldı. 1974 yılında turizm anlamında önemli bir yer tutan Kıbrıs Maraş Bölgesi, üzerinde 45 otel, 60 apartman ve 3 bin civarında ticari iş yeri bulunduruyordu. Dünyanın ilk 7 yıldızlı otelinin de ilk olarak buraya inşa edildiği iddialar arasında yer alıyor.

KKTC sınırları içerisinde yer alan Kapalı Maraş’ta 1974’ten önce 10 bin yataklı 45 otel ve 60 apartman tipi otel bulunuyordu.

Şimdilerde ‘Hayalet Şehir’ olarak anılan Maraş, en parlak olduğu zamanlar nasıl görünüyordu, şimdi nasıl ve hikâyesi neydi?

Maraş, diğer ismiyle ‘Hayalet Şehir’, Mağusa ilçesindeydi ve modern mimarisiyle dünyanın en lüks turizm merkezlerinden birisiydi.

Kıbrıs’ın gözde bölgelerinden Maraş’ın Yunanca ismi ise Varosha…

Maraş 13 Ağustos 1974 yılında İkinci Kıbrıs Harekâtı ile Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından ele geçirildi.

Sonra anlaşmalarla bölge, yerleşim ve iskana kapatıldı.

1974 öncesi Akdeniz’in en ünlü tatil merkezlerinden biri olan Maraş, Kıbrıs’ı ikiye ayıran ‘Yeşil Hat Tampon’ bölgesinde yer alıyor.

TSK mensupları ile orduevi yanında bulunan kız öğrenci yurdunda kalan öğrenciler dışında da içeriye giriş kapatılmış.

Yalnızca arazi değeri 100 milyar doları aştığı tahmin edilen şehrin turizm yönündeki yapılanması 1960 yılında başlamış.

6.5 km uzunluğundaki deniz kıyısında boydan boya uzanan Maraş’ın, 1970’lerde adanın yüzde 50 üzeri oranda oteli bulunuyordu.

Yalnızca bu bölgenin otel yatak sayısı, bugünkü KKTC’deki toplam otel yatak sayısına eşit bir kapasiteye sahipti.

45 otel, 60 apartman otel, 3 bin civarı büyüklü küçüklü ticari iş yeri, 99 eğlence merkezi, 25 müze, 24 sinema ve tiyatro, 21 banka ve iki spor tesisi bulunuyordu.

Şehir genelinde 4 bin 469 ev, 143 resmi daire bulunuyordu. Ayrıca dokuz kilise, türbe ve mezarlık, sekiz okul da şehir de bulunanlar arasındaydı.

Bu bölge tek başına özellikle 1973 yılında bütün Kıbrıs’ın turizm sektöründeki toplam gelirinin yüzde 53,7’sini sağlıyordu.