İşte UBER’in ‘yasal açık’ formülü!

Dün ‘sarı tartışma’ yazı dizimizde taksicilerin iddialarını gündeme getirdik. Bugün ise madalyonun diğer yüzünde UBER var. UBER en basit haliyle anlatıldığında, akıllı telefon üzerinden araç çağırma uygulaması.

Nasıl çalışıyor?

UBER Android ve IOS üzerinden indirilen bir akıllı telefon uygulamasıyla çalışıyor. Uygulamadan yolcu ve sürücü için ayrı kayıt yolları izleniyor. Uygulama kurulduktan sonra kullanıcılara gidecekleri yere ulaştıracak aracı bulma, çağırma, fiyatını ve güzergahını belirleme hizmeti veriliyor. Kullanıcı gideceği UBER XL denilen çoğunluğu Mercedes Vito tarzı VIP denilen lüks araç ya da taksi ile gitme seçeneklerine sahip oluyor. Nereye gidileceği ilk etapta sisteme kaydedildiği gelen şoföre adres tarif etmek gibi bir durum yaşanmıyor. Ayrıca uygulamaya kaydedilen kredi kartı ile ödeme imkanı sayesinde üzerinizde nakit para olmadığı hallerde de kullanım rahatlıkla sağlanıyor.

D2 belgesiyle...

Taksiciler, UBER’i korsan taksinin kurumsallaşmış hali olarak tanımlıyor. UBER araçlarının taksi ruhsatı olmadığı için taksi taşımacılığı yapmasının kanuna aykırı olduğu belirtiliyor. UBER’e kayıtlı araçlar hali hazırda ‘D2 Yetki Belgesi’ denilen ve turizm taşımacılığında kullanılan bir ruhsatla çalışıyor. Ulaştırma Bakanlığı’nın yayınladığı genelgeye göre D2 yetki belgesi ile yapılan arızi yolcu taşımalarında, aynı taşıtla bütün güzergâh boyunca aynı yolcu grubunun taşınması şart. Ayrıca güzergâh boyunca yolcu indirip bindirmek de yasak. Her yolculuk için gün, saat, yolcu sayısı, taşıma güzergahı, ücreti, ödeme şekli ve sigorta poliçe numarasının yer aldığı taşıma sözleşmesi yapılması da zorunlu. Yani D2 belgesi aslında taksi taşımacılığına izin vermiyor. UBER XL sürücüleri trafik cezası ya da araç bağlama gibi yaptırımlardan kurtulabilmek için D2 belgesini otel ya da turizm işletmesine bağlı taşımacılık hizmeti veriyormuş gibi yolcu taşıyarak yasal açıktan faydalanıyor.

5 bin UBER sürücüsü

BER International’ın açıklamalarına göre dünya üzerine de 2 milyondan fazla UBER sürücüsü bulunuyor. Türkiye’de ise şu anda sisteme kayıtlı yaklaşık 5 bin sürücüsü var. Bunların üç binini VIP denilen UBER XL araçları kullanan sürücüler oluşturuyor.

2 bin taksici var

5 bin araçtan iki bini ise sarı taksi kullanan sürücüler. Araç ve sürücü sisteme aynı anda kayıt oluyor. UBER XL sürücüsü olabilmek için şirket iş ortağından D2 Belgesi sahibi şirket, ferdi kaza koltuk sigortası gibi evrakları istedikten sonra sözleşme yapıyor. UBER ayrıca sürücülerinden adli sicil kaydı istediğini ve kaydın temiz olması durumunda çalıştığını belirtiyor.

UBER sürücülerinin ortalama ne kadar kazandığına dair şirket tarafından yapılmış resmi bir açıklama bulunmuyor.

Ayda 5 bin lira

UBER bu konuda ne kadar ketum olsa da ABD’deki Stanford Üniversitesi’nin yaptığı yeni bir araştırmaya göre, harcamalar da hesaba katıldığında UBER ve benzeri bir hizmet olan Lyft sürücülerinin yüzde 74’ü asgari ücretten daha az kazanıyor. Türkiye’de ise sürücülerin kazancının daha iyi olduğu ifade ediliyor. UBER yolculuklarında yapılan sohbetlerden edindiğimiz bilgilere göre bir UBER XL sürücüsünün aylık kazancı 5 bin liranın altına düşmüyor.

Yüzde 20’si komisyon

UBER sürücüleri daha az müşteriye hizmet vermesine rağmen taksiye göre gider kalemi daha az olduğu için kar marjı daha yüksek. Zaten ilk kalemde taksiciler için sonulu olan aylık plaka kirası olan 7 bin 500 lira cebinde kalıyor. UBER sürücüleri şirkete yolculuklardan kazanılan ücretin yüzde 20’sini komisyon olarak veriyor. Sisteme kayıtlı sarı taksicilerden ise herhangi bir komisyon alınmıyor. Öte yandan UBER sürücüsünün temel masrafı olarak aldığı araç için ödediği para ile günlük mazot ve yemek ücreti olduğunu söylemek mümkün. Tabi UBER sürücüsü taksici gibi devamlı gezmediği hatta uygun bir yerde durarak müşteri beklediği için mazot gideri daha düşük oluyor. UBER XL uygulamasında 8+1 veya 9+1 araçlar kullanılıyor. UBER bu araçlarda deri koltuk ve otomatik kapı olmasını şart koşuyor. Model olarak ise Mercedes-Benz Vito, Mercedes-Benz Viano, Volkswagen Caravelle, Volkswagen Transporter veya Ford Tourneo Custom kullanılıyor.

VIP araçların fiyatları 150 bin TL’den başlıyor

UBER XL hizmeti veren araçların büyük çoğunluğunu Mercedes’in Vito modelleri oluşturuyor. Şu anda Mercedes Vito Tourer’ın en düşük donanım ve manuel şanzıman seçeneklisinin fiyatı yaklaşık 149 bin lira. Donanım seviyesine bağlı olarak bu fiyat 225 bin liraya kadar çıkıyor. Ancak araç için alınan ekstra donanım ve VIP denilen dizayn için harcanan parayla bu masraf yükseliyor.

Cezayı UBER ödüyor

Aynı model araçların ikinci el piyasasında ise başlangıç fiyatı, donanım, hasar ve yıpranmışlık durumuna göre 85-90 bin liradan başlıyor. Ayrıca polise yakalandığında ödenen ceza aylık kazancı sıfırlayabiliyor. İlkinde 3 bin 600, ikincisinde ise 5 bin 100 lira civarında korsan taşımacılıktan ceza kesiliyor. UBER şimdilik bu cezaları karşılıyor.

SARI TAKSİ

Baz Ücret (Açılış): 4 TL

Dakika başına (bekleme): 0.39 TL

KM Başına: 2.50 TL

Minimum Ücret: 10 TL

İptal Ücreti: 5 TL