İşte 'girilemeyen' Küba!

Kutluğ Ataman'ın İstanbul Merter'deki Küba mahallesini anlatan video enstalasyon çalışması The Guardian'da yayınlanınca İstanbullular da bu "gerçek üstü mahalle"den haberdar oldu! İstanbul'un göbeğindeki Küba nasıl bir yer? Harlem mi, yoksa Hacı Hüsrev'in bir muadili mi? Kimler oturur, ne yer, ne içerler? Gidip bakalım dedik... Ama mahalleye öyle elini kolunu sallayarak girmek biraz zor. Rehber eşliğinde gezebildik. Rehberimiz 32 yıldır Küba Mahallesi'nin hemen yanıbaşında oturuyordu.

Nüfus Kürt ve Alevi
Küba Mahallesi, Merter Keresteciler sitesiyle Tozkoparan'ın tam ortasında sıkışıp kalmış. Etrafında toplu konutlar yükseliyor. 4-5 katlı apartmanların önünden geçerken aniden bir gecekondu mahallesiyle karşılaşıyorsunuz. Badanası dökülmüş, derme çatma tek katlı evler... Mahallenin gerçek adı Mehmet Nesih Özmen Mahallesi. Küba ismi 60'lardan kalma. Sağ- sol çatışmaların yoğun olarak yaşandığı dönemde burası 'kurtarılmış' bir bölgeymiş. Polisin giremediği bu mahalleye zamanla Küba Mahallesi denmiş. Hâlâ polis buraya girerken tedirginlik yaşıyor. Sivaslı ve Bitlisliler, Kürt ve alevi kökenliler çoğunlukta. Çok kapalı yaşıyorlar. Feodal bir köy diyebiliriz. 'Yabancı'ları pek sevmiyorlar. Küba'nın kadınları erkeklerinden daha kavgacı. Mahallenin etrafından dolaşıyoruz. İçlerinde labirent gibi daracık sokaklar var. Sokak dediysek aklınıza İtalya'daki dar sokaklar gelmesin. Kübanın iç sokaklarında iki kişi yan yana yürüyemez.

Olay çıkmaz
Dar sokaklara giremiyoruz, çünkü rehberimiz uyarıyor: "Hangi sokağın nereye çıkacağı belli olmaz. İzin almadan bu sokaklarda yürümek tehlikeli olabilir. Ama yanlış anlamayın. Burada uyuşturucu satıcılığı, soygun, gasp göremezsiniz. Kendi hallerinde dışarıya kapalı bir toplum, o kadar. Ama her evde bir silah mutlaka bulunur. Geçmişten kalma bir alışkanlık sanırım."

Mahalle ikiye bölünmüş durumda. Kısa bir süre önce müteahhitle anlaşan kimi Kübalılar kat karşılığı evlerini vermişler. Şimdi onlar apartmanda oturuyorlar. Diğer gecekondu sakinleri ile müteahhitler arasında kıran kırana pazarlıklar devam ediyormuş.

Fakir mi! Şu evde oturanın 3 arabası var, biri de cip!
Evlere bakıp mahallenin çok fakir olduğunu düşünenler yanılır. Rehberimiz Kübalıların yüzde 75'inin zengin olduğunu söylüyor. "Şu önünden geçtiğimiz derme çatma ev var ya, o evin 3 arabası var. Biri de cip. Küba, Küçük Armutlu değil." Mehmet Nesih Özmen Mahallesi Muhtar Yardımcısı Süreyya Çağına da mahallenin zenginliğini doğruluyor: "Mahallemizin nüfusu 10 bin civarında. Küba Mahallesi ise mahallemizin içinde. Nüfusları 500- 600'ü geçmez. Kat karşılığı müteahhitlere siteler yaptırıldı. O sitelerdeki bir dairenin fiyatı 100 bin dolar. 500 bin dolara dükkan satıldı. Çok kıymetli bir arazi üzerinde Küba Mahallesi. Kübalıların maddi durumları iyi."