İsim Tamlaması Nedir,türleri Nelerdir? İsim Tamlaması Nasıl Bulunur, Örnekleri Nelerdir?
Türkiye'deki en önemli dilbilgisi kuralları içerisinde isim tamlaması gelir. Bu kural hem günlük yaşamda yaygın kullanılır hem de öğrenciler açısından büyük öneme sahiptir. En az iki ismin bir araya gelmesi suretiyle kavramı ve nesneyi ortaya çıkarması, bunları vurgulaması isim tamlaması olarak bilinir.
Böyle yapılarda ikinci isim tamlayan ve ikinci isim ise tamlanan olarak ifade edilir. Böylece birbirini tamamlayarak isim tamlamasını oluştururlar. Sadece iki isim ile değil aynı zamanda 3 isim üzerinden de meydana geldiklerini ifade etmek mümkün.
İsim Tamlaması Nedir?
İsim tamlaması en az 2 tane ismin bir araya gelerek, belli bir konuyu vurgulamasıdır. Aynı zamanda nesne ve kavramları ele almak suretiyle onları ortaya çıkarmak, vurgulamak ve anlatmak şeklinde ifade edilebilir. Bu gruplama içerisinde birinci isim tamlayan olarak ifade edilir ve ikinci isim tamlanan şeklinde anlatılır.
Ele alınan tamlayan ve tamlanan isimleri sayesinde belli bir konu, nesne ve olgular vurgulanır. Genel olarak 2 tane isim üzerinden yapılmasına rağmen, bazı durumlarda üç isim ile beraber değerlendirilir. Bu da zincirleme isim tamlaması olarak bilinmektedir.
İsim Tamlaması Türleri Nelerdir?
Ele alınan görevleri ve yapısına bağlı olarak Türkçede birçok farklı isim tamlaması türleri bulunur. Bunlar amaca uygun olarak kullanılır ve dil bilgisinin en önemli yapıları içerisinde gelir. Genelde isimlerin sonuna gelen ekler ile birlikte değişkenlik gösterir.
- Belirtili isim tamlaması
- Belirtisiz isim tamlaması
- Takısız isim tamlaması
- Zincirleme isim tamlaması
Yukarıda verilen farklı isim tamlama türleri, sona gelen veya da gelmeyen ekler doğrultusunda ele alınır. Aynı zamanda bazı isim tamlama türleri iki isim ile oluşurken bazıları ise 3 isim üzerinden meydana gelmektedir. Böylece belli bir konu ve kavram ya da olgun, etkin bir şekilde anlatarak vurgulanır.
İsim Tamlaması Nasıl Bulunur?
İsim tamlamalarında birinci kelimeye tamlayan ikinci kelimeye ise tamlanan denir. Böylece tamlayan tamlananın bütünler ve vurgular. Özellikle tanımayan başta gelir ve tamlanan ondan sonra yer alır. Bir kelime de durumun ne olduğu ve yapısı ele alınmak sureti ile ifade edilir. Yani ikinci kelime temel kelimedir ve bu sözcüğün özellikleri vurgulanır. Buradan isim tamlamasını Anlamak mümkün. Bir örnek verecek olursak şu şekilde bir kelime grubu ele alınabilir;
‘’Ali'nin ayakkabısı’’
Burada görüldüğü gibi ayakkabı uygulaması ile beraber bu ayakkabının Ali'nin olduğu anlaşılır. Böylece Ali ismi tamlayan olarak öne çıkar. Aynı zamanda ayakkabı ise tamlanandır.
‘’Siyah araba’’
Burada ise arabanın rengi vurgulanır ve bu şekilde isim tamlaması oluşturulur. Böylece hangisi tamlayan ve hangisi tamamının sırasına bağlı olarak ele alınarak bulunabilir.
İsim Tamlaması Örnekleri Nelerdir?
Günlük yaşamdan ele alınmak suretiyle birçok farklı isim tamlaması örneği kullanılabilir.
- Kapının kolu
- Ayşe'nin ceketi
- Portakal suyu
- Evin kırmızı odası
- Abimin ayakkabısının bağcığı
- Ekmek dolabı