İdlib’de Türkiye çözümü

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile İdlib meselesinin Astana ruhuna uygun bir anlayış temelinde çözümü konusunda mutabık olduklarını bir kez daha gördüklerini belirterek, “Bu çerçevede yaptığımız değerlendirmelerin sonunda muhalifler ve rejim kontrolündeki alanlar arasında silahlardan arındırılmış bir bölge oluşturulmasını kararlaştırdık” dedi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rusya lideri Putin, dün Soçi’de Devlet Başkanlığı Rezidansı’ndaki baş başa ve heyetlerarası görüşmelerin ardından ortak basın toplantısı düzenledi. Şahsına ve heyetine gösterilen misafirperverlikten ötürü şükranlarını sunan Başkan Erdoğan, bu yıl 4’üncü kez Putin ile bir araya geldiklerini belirterek, “Gerekli hallerde sık sık telefonla görüşmek suretiyle fikir teatisinde bulunuyoruz. İş birliğimiz, ortak siyasi irademiz temelinde gelişip, güçleniyor. Ekonomi alanında olumlu sonuçlar alıyoruz” diye konuştu.

Ticaret yüzde 33 arttı

İki ülke arasındaki ticaret hacmindeki artış eğiliminin sürdüğüne işaret eden Erdoğan, “Bir önceki yıla kıyasla yüzde 31’lik artışın ardından, bu yılın ilk yarısında da yüzde 33 bir yükseliş söz konusu. Temelini Sayın Putin ile attığımız Akkuyu Nükleer Güç Santrali ve Türk Akım Doğalgaz Boru Hattı projeleri devam ediyor. 2019 yılında Türkiye ve Rusya’da karşılıklı olarak ‘Kültür ve Turizm Yılı’ etkinliklerini gerçekleştireceğiz. Buna dair hazırlıklar devam ediyor” ifadesini kullandı.

Rus turist rekoru: 6 milyon

Başkan Erdoğan, geçen yıl olduğu gibi bu yıl da Rus turistlerin ilk sırada yer aldığını vurgulayarak, “4,7 milyonluk rekorumuzu bu yıl, görünen o ki 6 milyonla gerçekleştireceğiz. Vizesiz seyahat rejiminin bir an önce yeniden başlaması yönündeki beklentimiz devam ediyor. Bu konuda ilgili bakanlıklarımız çalışıyorlar, bu çalışmalardan da bir an önce sonuç alınmasını bekliyoruz” dedi.

Muhalifler bölgede kalacak

Putin ile ‘Suriye’ konusunu son olarak Tahran’da düzenlenen Üçlü Zirve’de ele alma imkanı bulduklarına dikkati çeken Erdoğan, sözlerine şöyle devam etti: Türkiye olarak Tahran’da hassasiyetlerimizi açıkça ifade etmiştik. Bugün ise Tahran’da vardığımız mutabakatı sahada nasıl hayata geçirebileceğimizi müzakere etme imkanını bulduk. İkili ve heyetlerarası görüşmelerimizde İdlib’de karşılıklı endişelerimizi dikkate alan bir çıkış yolu bulunması konusunda da çok önemli mesafe katettik. Sayın Putin ile İdlib meselesinin Astana ruhuna uygun bir anlayış temelinde çözümü konusunda mutabık olduğumuzu bir kez daha gördük. Yaptığımız değerlendirmelerde, muhalifler ve rejim kontrolündeki alanlar arasında silahlardan arındırılmış bir bölge oluşturulmasını kararlaştırdık. Muhaliler bulundukları alanlarda kalmaya devam edecek. Buna karşılık Rusya ile birlikte belirleyeceğimiz radikal grupların, söz konusu alanda faaliyet göstermemelerini sağlayacağız.

İdlib’e saldırılmayacak...

Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Rusya, İdlib çatışmasızlık bölgesine saldırılmayacağını temin için gereken tedbirleri alacaktır” diyerek, “Gerek üçüncü tarafların provokasyonlarını, gerekse varılan mutabakata yönelik ihlallerin tespitini ve engellenmesini yine birlikte temin edeceğiz” ifadesini kullandı.

İnsani krizin önüne geçtik

“Rusya ve Türkiye, belirlenecek silahsızlandırılmış bölge sınırlarının iki tarafında koordineli devriye faaliyeti gösterecek” diyen Erdoğan, şunları kaydetti: Türkiye, halen İdlib çatışmasızlık bölgesinde bulunan gözlem noktalarını da tahkim edecek. Bu mutabakatla İdlib’de büyük bir insani kriz yaşanmasının önüne geçtiğimize inanıyorum. Türkiye, Suriye krizinin başından beri olduğu gibi İdlib meselesinde de üzerine düşeni yapmaya devam edecek. Bu mutabakat, Türkiye’nin yeni yüklerle karşılaşmaması bakımından olduğu kadar, Rusya başta olmak üzere konuya taraf ülkeler için de önemli bir kazanımdır.

Arzumuz; krizin çözülmesi

“Türkiye ve Rusya olarak arzumuz; Suriye krizinin Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 2254 sayılı kararı temelinde çözüme kavuşturulmasıdır” diyen Başkan Erdoğan, şu ifadeleri kullandı: Bu hedefe yönelik iş birliğimizi sürdüreceğiz. Bu çerçevede Astana garantörlerinin BM Suriye Özel Temsilcisiyle geçen hafta Cenevre’de anayasa komitesi konusunda yaptıkları toplantının sonuçlarını değerlendirdik. Hedefimiz tabii ki önce bir anayasanın oluşması, ardından orada demokratik bir seçimin gerçekleşmesi ve ondan sonra da Suriye halkının kendi gerçek demokratik iktidarına kavuşmasıdır. Komitenin, kuruluş sürecini en kısa sürede tamamlamak için çabalarımızı hızlandırmak hususunda mutabık kaldık.

İdlib mutabakatı imzalandı

İki liderin konuşmaları sonrasında Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ve Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu tarafından Türkiye ve Rusya arasında “İdlib Gerginliğin Azaltılması Bölgesindeki Durumun İstikrarlaştırılmasına İlişkin Mutabakat Zaptı” imzalandı.

‘En büyük tehdit PKK/YPG’

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Putin ile görüşmesinde Suriye’de terörislerin varlık gösterdiği alanların İdlib’le sınırlı olmadığına dikkat çektiğini de açıkladı. Erdoğan şöyle devam etti: “Asıl yapı PYD YPG’dir. Bu örgütün Fırat doğusunda gerçekleştirdiği katliamlar ve etnik temizlik faaliyetleri ortadadır. Suriye’nin geleceğine yönelik en büyük tehdit, Fırat’ın doğusundaki terör yuvalarından kaynaklanmaktadır. Öncelikle bu terör bataklıklarının kurutulması gerekiyor. Biz hem Fırat Kalkanı hem de zeytin dalı harekatıyla önemli adımlar attık. 4 bin km’lik alanı DEAŞ ve PKK’lılardan temizledik. Suriyeli kardeşlerimizin güven içinde dönmelerini sağladık. Benzer adımların PYD YPG’nin elinde bulunduğu diğer bölgeler için de atılması önem arz ediyor.”

‘Ağır silahlar çekilecek...’

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Rusya ile Türkiye’nin, İdlib’e savaşçıların ve ağır silahların çekileceği bir bölge kurulmasına karar verdiğini bildirdi. Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Soçi’de yaptıkları görüşmenin ardından ortak basın toplantısı düzenleyen Putin, istişareler sonucu önemli konularda mutabakata vardıklarını söyledi. İdlib’deki savaşçıların özellikle Halep ile Rus askeri üslerinin olduğu Hmeymim ve Tartus’a yönelik saldırı tehlikeleri olduğunu bildiren Putin, şunları kaydetti: Bütün bu durumları ayrıntılı değerlendirdik ve şu kararı aldık. 15 Ekim’de silahsızlanma bölgesinde 15-20 kilometreye kadar temas hattı üzerinde bir bölge kurmaya karar verdik. Bu arada bu savaşçılar bölgeden çekilecek. O bölgeden Sayın Erdoğan’ın teklifi ile ağır silahların da çekilmesi kararı aldık. Bütün muhalif gruplar ağır silahları bu bölgeden çekecek. Kontrol için o bölgede Rus ve Türk askerleri tarafından ortak denetim mekanizması kurulacak. Hama’da Türk tarafı ile güvenlik önlemleri de alınacak. Suriye’de terörle mücadele kararlığını teyit eden Rusya ve Türkiye, hem Astana formatını koruyacak hem de BM himayesinde Cenevre’de siyasi çözüm arayışı imkanlarını sağlayacak.

İran: İdlib’de yer almayacağız

İRAN Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Behram Kasımi, İran’ın İdlib’e yönelik düzenlenecek herhangi bir askeri operasyonda yer almayacağını söyledi. Kasımi, düzenlediği basın toplantısında şu ifadeleri kullandı: “İdlib, Suriye’de teröristlerin varlığının sürdüğü tek bölge olarak kaldı. Bu ülkeden yakında teröristlerin temizlenmesini temenni ederiz. İdlib sorununun, sivil halk zarar görmeden çözülmesinde ısrarcıyız ve bu konuda Türkiye, Rusya ve Suriye devletiyle temas içindeyiz. İran’ın Suriye’deki varlığı askeri danışmanlık düzeyindedir ve herhangi bir operasyonda yer almayacak.”

BM: Erdoğan-Putin görüşmesi önemli

Birleşmiş Milletler Genel Sekreter Sözcüsü Stephane Dujarric, “Başkan Putin ve Başkan Erdoğan arasındaki toplantı çok önemli bir toplantı ve umarız İdlib’deki sivillere de olumlu etkisi olur” dedi. Dujarric, günlük basın brifinginde, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Soçi’de yaptıkları görüşme ve liderlerin İdlib’de silahlardan arındırılmış bir bölge oluşturulması kararına ilişkin değerlendirmede bulundu. Dujarric, “Başkan Putin ve Başkan Erdoğan arasındaki toplantı çok önemli bir toplantı ve umarız İdlib’deki sivillere olumlu etkisi olur. İdlib’de siviller büyük tehlike altında” ifadesini kullandı.

Rusya: Askeri operasyon yok

Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Rusya lideri Putin’in Soçi’deki zirvesinin ardından, Rusya Savunma Bakanı Orgeneral Sergey Şoygu’dan İdlib’le ilgili açıklama geldi. Şoygu, “İdlib’e kesinlikle askeri operasyon düzenlenmeyecek. Önümüzdeki saatlerde ayrıntılarla ilgili Suriye tarafıyla mutabakat sağlanacak” dedi.

‘Büyük insani krizi önleyen bir imza...’

Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, iki ülke arasında imzalanan mutabakat zaptına ilişkin, “Cumhurbaşkanımız büyük bir insani krizi önleyecek diplomatik bir girişime imza attı” dedi. Kalın, Twitter hesabından, yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı: “Bugün (dün) yapılan anlaşmaya göre, muhalifler bulundukları yerde kalmaya devam edecek. Rusya ve Türkiye koordineli devriye gezecek. Rusya, İdlib bölgesine saldırılmaması için tedbir alacak. Cumhurbaşkanımız büyük bir insani krizi önleyecek diplomatik bir girişime imza attı” değerlendirmesinde bulundu.