Hıdırellez ritüelleri nelerdir? Hıdırellez dilekleri nasıl yapılır?

Hıdırellez etkileyici hikayesi ve farklı gelenekleriyle ön plana çıkıyor. Geleneksel bahar bayramı olarak kutlanan Hıdırellez, bu yıl corona virüsün gölgesinde yaşanıyor. Hıdırellez'in karantina günlerine denk gelmesi Hıdırellez etkinliklerini eve taşıdı, haliyle de dijital ortama. Pek çok kişi geleneğimizde önemli yeri olan Hıdırellez için neler yapıldığını merak ediyor. Bugünü yaşatmak ve kutlamak isteyenler biraz olsun corona virüs gündeminin dışına çıkabilmek için evde etkinlikler yapmak istiyor. Pek çok kişi de 'Hıdırellez ne zaman? Hıdırellez ritüelleri nelerdir? Hıdırellez'de neler yapılır, nasıl dilek dilenir? Hıdırellez dilekleri nasıl yapılır? Hıdırellez nasıl ortaya çıktı?' sorularını merak ediyor. İşte Hıdırellez ritüelleri, gelenekleri ve Hıdırellez dilekleri hakkında bilmeniz gereken her şey...

HIDIRELLEZ NEDİR?

Anadolu'da "Baharın habercisi" olarak kabul edilen, Hızır ve İlyas peygamberlerin her yıl buluştuklarına inanılan "Hıdırellez", yurdun birçok yerinde farklı ve bir o kadar da ilginç gelenek ve inanışlarla kutlanıyor. Ateşten atlama, dilek dileyip bir ağaca bez bağlama, gül ağacı altına isteklerini çizme, çeşitli çiçekleri kaynatarak içme, genç kızların kısmet açmak için küpe, yüzük gibi eşyalarını bir gün çömlekte kilitli tutması gibi ritüeller, yüz yıllardır nesilden nesile aktarılıyor.

HIDIRELLEZ NE ZAMAN?

Her yıl 5-6 Mayıs'ta geleneksel bayram olarak kutlanan Hıdırellez nedeniyle ülkenin dört bir yanında ateşler yakılıyor, dilek tutularak bunun üzerinden atlanıyor. Ancak bu sene Hıdırellez etkinlikleri corona virüs engeline takılabilir. Alınan virüs önlemleri nedeniyle Hıdırellez de toplu olarak kutlamalara izin verilmeyebilir. Ancak toplu olarak kutlama yapamayacağımız Hıdırellezi kutlamayacağımız anlamına gelmiyor. Hıdırellez ritüellerini bireysel olarak da gerçekleştirebilirsiniz.

HIDIRELLEZ GELENEKLERİ VE RİTÜELLERİ NELERDİR?

- Hıdırellez öncesindeki günün akşamında, birçok yerde vatandaşlar, ev, araba, çocuk ve eş dileklerini bir kağıda çizerek gül ağacının dalına bağlıyor ya da bu ağacın dibine toprak üzerine yansıtıyor. Bereket getireceğine inanıldığı için gül ağacının dibine para da gömülüyor.

- Bir diğer ritüel de, 5 Mayıs akşamı evin her üyesi, madeni para işaretleyerek bir çantanın içine koyuyor. Gül ağacının dibine bırakılan çanta, Hıdırellez sabahı açılıyor, herkes kendi parasını bereket getirdiğine inanarak cüzdanında saklıyor.

- Birçok kentte bolluk getireceği inancıyla kapı önleri Hıdırellez sabahı evin yönüne doğru süpürülüyor.

- Üzerine çeşitli dilekler, niyetler yazılan kağıtlar açık olarak ve yavaşça bir akarsuya bırakılıyor. Kağıtlar, yazıları üste gelecek şekilde suya düşerse dileklerin kabul olacağına, ters dönerse bunların tutmayacağına inanılıyor.

- Balıkesir ve Çanakkale'de bazı yörelerde, Hıdırellez günü, güneş doğmadan su kenarlarına gidiliyor ve bu suyla kadınlar, ellerini yüzlerini yıkıyor.

- Hıdırellez öncesinin akşamında gül ağacının dibine fasulye gömülüyor ve bu sabaha kadar yeşerirse tutulan dileğin gerçekleşeceğine inanılıyor.

- Hıdırellez günü Kütahya'da çiğ damlalarıyla mayalanarak elde edilen yoğurt, bir yıl boyunca "damızlık" yoğurt olarak kullanılmaya devam ediliyor. Bu yoğurdun üzerine "Nazar değmesin" diye çörek otu serpilerek sadece akrabalara dağıtılıyor. Bu yoğurt mayasının suyundan mayalanan hamur ile de ekmek yapılıyor.

- Kütahya'da ve bazı kentlerde ayrıca bereket getirdiğine inanıldığı için evlerin çevresine haşhaş serpiliyor.

HIDIRELLEZ'İN HİKAYESİ NEDİR?

Hızır ve İlyas, Hükümdarın ordusundaki iki askerdir. Hükümdar bir gün ordusuyla birlikte ölümsüzlük suyunu (Ab-u Hayat) aramaya çıkar. Yolculukta, Hızır ve İlyas diğer askerlerden ayrılırlar. Bir subaşında durup, yemek için kurutulmuş balık çıkarırlar. Tam bu esnada deniz suyu balığa sıçrar, balık canlanır ve suya atlar. Böylece Hızır ve İlyas ölümsüzlük suyunu bulmuş olurlar. Bu sırada bir melek gelir. Hızır ve İlyas’ın kıyamete kadar yaşayacaklarını, fakat Hızır’ın karada, İlyas’ın denizde ihtiyacı olanlara yardım edeceklerini bildirir. Hıdrellez günü yani 6 Mayıs’ta Hızır ve İlyas’ın buluştuklarına, onların buluşmalarıyla ölü tabiatın canlandığına inanılır. Halk inanışına göre 6 Mayıs’ın yağmurlu geçmesi, Hızır ve İlyas’ın buluştuklarında sevinçlerinden ağlamalarının ve bulutların da onlara katılmalarının bir ispatıdır.

HIDIRELLEZ NASIL ORTAYA ÇIKTI?

Hızır ve İlyas kelimelerinin birleştirilmesi sonunda ortaya çıkan "Hıdırellez", Anadolu, Kırım ve Azerbaycan ile Orta Doğu ve Balkan ülkelerinde "bayram" olarak kutlanıyor.

Halk inancına göre, peygamber olan Hızır ile İlyas, her yıl sadece bir kez buluşuyor. Hızır peygamberin karada darda kalan kişilere yardım ve kılavuzluk ettiği, aynı zamanda bolluk getirdiğine, İlyas peygamberin de suların koruyucusu olduğuna inanılıyor.

İnanışa göre, bolluk ve bereketi simgeleyen kişiler oldukları için onların ayaklarını bastığı her yerin yeşerdiği, temas ettikleri her şeyin bereketlendiği ve şifa dağıttıkları kabul ediliyor.

Hıdırellez, dünyanın farklı yerlerinde Ağrice, Altı Mayıs, Aya Yorgi, Aziz George, Bahar Bayramı, Ederlez, Eğrice, Eğrilce, Hederlez, Hıdrellez, Hiderlez, Hızır ile İlyas, İderlez, İlk Yaz, Mantifer, Mar Curcos, Ruz-ı Hızır (Hızır Günü) isimleriyle de anılıyor. Hıdırellez'i bayram olarak kutlayan Romanlar ise bu güne "Kakava" ismini veriyor.