Hıdırellez nedir, hıdırellezde neler yapılır? Hıdırellez ritüelleri ve duası! Hıdırellezde dilek nasıl dilenir, dilek gül ağacına ne zaman asılır, suya ne zaman atılır?

Irak, Suriye, Kırım, Azerbaycan ile Balkan ülkelerinde bayram olarak kutlanan Hıdırellez Türkiye’de de kültürel bir etkinlik olarak çeşitli ritüellerle kutlanır. Hızır ve İlyas kelimelerinin birleştirilmesiyle ortaya çıkan Orta Asya, Ortadoğu ve Anadolu kültürlerine dayanan Hıdırellez İlk çağlardan itibaren Mezopotamya, Anadolu, İran, Osmanlı, Balkanlar ve Doğu Akdeniz ülkelerinde bahar ya da yazın gelişini kutlamak için de kutlanır. Hıdırellezde ne yapılır, bugün hıdırellez mi? Hıdırellez dileği, niyeti ve hıdırellez ritüelleri!

HIDIRELLEZ NE DEMEK, HIDIRELLEZ NASIL ORTAYA ÇIKTI?

Hıdırellez her yıl sadece bir kez buluşan Hızır ile İlyas peygamberlerin hikayesine dayanır. Hızır peygamberin karada, darda kalan kişilere yardımda bulunduğu, İlyas peygamberin de suların koruyucusu olduğuna inanılır.

Bolluk, bereketi simgeledikleri düşüldüğü için ayaklarını bastığı her yerin yeşerdiği, temas ettikleri her şeyin bereketlendiği ve şifalandığı kabul edilir. Hıdırellez'i bayram olarak kutlayan Romanlar, bu güne "Kakava" ismini veriyor. Söz konusu gün, dünyanın farklı yerlerinde Ağrice, Altı Mayıs, Aya Yorgi, Aziz George, Bahar Bayramı, Ederlez, Eğrice, Eğrilce, Hederlez, Hıdrellez, Hiderlez, Hızır ile İlyas, İderlez, İlk Yaz, Mantifer, Mar Curcos, Ruz-ı Hızır (Hızır Günü) gibi isimlerle de anılıyor.

Hızır ve İlyas kelimelerinin birleştirilmesi sonunda ortaya çıkan ve her yıl 5-6 Mayıs'ta kutlanır.

Türkiye ile Makedonya'nın ortak çalışması sonucu 2017'de "UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Ulusal Envanteri"ne kaydettirilen Hıdırellez için geçen sene olduğu gibi bu yıl da yeni tip koronavirüs önlemleri kapsamında geniş katılımlı etkinlikler yapılamayacak.

Hıdırellez öncesindeki günün akşamı vatandaşlar ev, araba, çocuk gibi dileklerini bir kağıda çizerek gül ağacının dalına bağlıyor ya da bu ağacın dibine toprak üzerine yansıtıyor. Bereket getireceğine inanıldığı için gül ağacının dibine para da gömülüyor.

HIDIRELLEZDE NE YAPILIR? (HIDIRELLEZ RİTÜELLERİ)

Yiyecek kaplarının, ambarların ve para keselerinin ağızları açık bırakılır. Ev, bağ-bahçe, araba isteyen kimseler, Hıdrellez gecesi gül ağacının altına istediklerinin küçük bir modelini yaparlarsa Hızır'ın kendilerine yardım edeceğine inanırlar. Aynı zamanda dileklerini kırmızı kurdaleye bağlayıp gül ağacına asarlar.

Hıdırellez'de 5 Mayıs akşam ezanı ile gül dallarına paralar asılır (Eskiden kese içine para dikilip gül dibine gömülürmüş) ya da açık cüzdan bırakılır. Asılan paralar ya da cüzdanlar 6 Mayıs sabah erkenden geri toplanır ve sonrasında ise o notlar suya bırakılır.

Geçtiğimiz yıl YouTube kanalında ritüellerini anlatan Suzan Kardeş, bu yıl sosyal medya platformunda canlı yayın ile sevenlerinin evine konuk olarak Hıdırellezi karşılamaya hazırlanırken gelenek için kullanılan malzemeler ve yapılması gerekenleri anlattı.

Hıdırellez günü kişilerin sadece kendine odaklanması gerektiğini ve mümkünse hiçbir işle meşgul olmamaları gerektiğini söyleyen Suzan Kardeş, O gün iş güç yapmayın, çivi bile çakmayın. Gerek yok. O günü kendinize ayırın. Muhakkak hamur işi olan bir yiyecek yapın. Muhakkak diyeti ya da hamur işi yemeyen insanlar vardır. Ama onlar da kendince bir siyez unu buğdayı ya da esmer undan bir ekmek yapar. Mutlaka hamurlu, mayalı bir yiyecek olsun. Çünkü bunlar hep berekettir dedi.

KENDİNİZE BİR KESE YAPIN

Ritüelleri anlatan Kardeş, gerekli malzemeler ile ilgili şu bilgileri verdi: Bir keseniz olsun. Kuyumcudan alın ya da iki kurdeleyi birleştirip bir kese yapın. Şu anda pandemide, kalabalık ortamlarda büyük bir ateş bulma şansımız yok ama bir mumunuz vardır. Mumu yakın ve üstünden atlayın. Önemli olan, niyetiniz. Sağlık bilekliği ya da Bulgaristan kültürüne ait marteniçka dediğimiz bilekliklerden bileğinize bağlayın. En az 7 gün bileğinizde kalmalı. Ayrıca paranızı da keseye koyup, bir gül dalına asın. Isırgan otu ile ayak tabanlarınıza 3 kez hızlı hızlı vurun. O da her şeyin hızlı olması için uygulanan bir ritüeldir. Isırgan otu bulunmazsa, maydanoz da kullanılabilir. Nisan ve mayıs aylarında yağan yağmurun şifalı olduğunu dile getiren Kardeş, Dikkat edin, 23 Nisan ve 15 Mayıs aralarında yağan yağmur, dünyanın en sağlıklı yağmuru. Bu bilgileri internette de bulabilirsiniz. 5-6 Mayısta da muhakkak yağmur yağar. O da bir bereket yağmurudur. Yumurtalara gelince, onlar kırmızı olmalı. Kaynatırken ise soğan kabuklarıyla kaynatılmalıdır. Bu şekilde yanaklara sürülebilir, cildi güzelleştirir. Tüm bu sembollerin bir sebebi var diye konuştu.

HER İNANÇTAN BİR SEMBOL VAR

Hıdırellez gecesi ritüellerinde kullanılan birçok malzemenin, bir dini inancın da sembolü olduğunu ifade eden Kardeş, Bu gelenek yüzyıllardır var ve her dini temsil eden bir sembol var. Mesela Buglaristanlıların marteniçkası var, Hristiyanların sembolü paskalya yumurtası ve İslam’ın sembolü gül var. Ki Hıdırellezin Kur-anı Kerimde de yeri var dedi.

HIDIRELLEZ DİLEK DUASI

Bismillahirahmanirahim

Bin bir adım bir adım /Allah bir adım adım / Kerim kerem Allah /Başımda bir duman var yardım eyle ya Allah / La ilaha illallah muhammeden resullullah yetiş imdadıma hızır ile Allah birsin sen kulla mişersin biz gibi kulların yardımcısı sensin hızır deryada erdim murada amin.