Faturadaki o sır çözüldü!
Bin metreküp doğalgaz için Türkiye İran’a yaklaşık 490 dolar gibi rekor bir ödeme yapıyor. İran doğalgazı Rus gazına göre 55, Azeri gazına göre ise 155 dolar daha pahalı. İran’dan fahiş fiyatla alındığı için doğalgaz iç pazarda ucuzlamıyor.
Türkiye, en pahalı doğalgazı komşusu İran’dan alıyor. Sektör kaynaklarından alınan bilgiye göre önceki ay bin metreküp doğalgaz için Türkiye (BOTAŞ) İran’a yaklaşık 490 dolar ödedi.
Zaman Gazetesi'nin haberine göre aynı miktar gaz için Rusya’ya yaklaşık 425 dolar, Azerbaycan’a ise 335 dolar ödeme yapıldı. Uzmanlara göre, İran gazı çok pahalı ve fiyatı mutlaka düşürülmeli. Ayrıca, İran gazının ucuzlaması iç piyasada gaz fiyatlarına indirim anlamında olumlu yansır. BOTAŞ ise, konuyla ilgili herhangi bir bilgilendirme yapmadı. Resmi verilere göre BOTAŞ’ın İran’dan yıllık 8,2 milyar metreküp civarı doğalgaz alımı söz konusu.
Kamu şirketi BOTAŞ, Rusya, İran ve Azerbaycan’dan boru hatları ile doğalgaz alıyor. Şirket, 2008’de iç pazara verdiği doğalgaza yüksek zam yapması nedeniyle, satış hedeflerini yakalayamadı ve gaz ithal ettiği 3 ülke ile al ya da öde (Take or pay) düştü. Şirket, Rusya ve Azerbaycan’dan parasını ödediği doğalgazı geri alırken, İran’dan alımlara devam ediyor. Danıştay BOTAŞ’la ilgili yeni raporunda, İran’dan parası ödenen gazın 2014 sonuna kadar alınmaması halinde devletin büyük zarar edeceği uyarısı yapmıştı. Öte yandan BOTAŞ, son yıllarda konutlara (dağıtım şirketleri) ucuz, kamu elektrik santrallerine pahalı doğalgaz satış politikası izliyor.
FARK 155 DOLAR
İran’ın indirime yanaşmaması, doğalgaz ithal edilen Rusya ve Azeri gazı fiyatına büyük fark attı. İran gazı Rus gazına göre yaklaşık 55 dolar, Azeri gazına göre ise yaklaşık 155 dolar pahalı alınıyor. İndirim, diğer ülkelerden alınan doğalgazı ucuzlatırken İran indirime yanaşmıyor. Kamu şirketi BOTAŞ, İran’dan indirim alamaması üzerine konuyu daha önce Uluslararası Tahkim’e taşımıştı. Mahkeme halen devam ediyor. İran gazının pahalılığına vurgu yapan uzmanlar, Tahkim Mahkemesi’nde iyi bir savunma ile mahkemenin kazanılabileceği hatırlatması yaptı.
Uzmanlara göre, İran doğalgazı uluslararası piyasa fiyatlarına göre çok yüksek. Bu, önemli bir ayrıntı. Mahkemede delilleriyle birlikte ortaya konursa, kazanma şansı yüksektir. Bunun için de mahkeme süreci çok dikkatli takip edilmeli, dünya piyasalarındaki fiyat hareketleriyle desteklenmeli. Mahkemenin kazanılması halinde ise, geriye dönük indirim de alınmış olur. Aksi halde, BOTAŞ için ciddi bir maliyet söz konusu.
