Dünya'da Oksijen Ne Zaman Oluşmaya Başladı? Oksijen Elementi Nasıl Keşfedildi?
Oksijen, bitkilerin fotosentez yolu ile üretilen ve canlılar için hayati önem taşıyan O2 molekülü halinde bulunur. Dünya atmosferinde ve su kaynaklarında bol miktarda bulunmaktadır. Ancak bu her zaman böyle olmamıştır. Batı Avustralya'daki eski kayalara bakan yeni bir çalışma, bunun düşünülenden daha erken başladığını göstermektedir.
Dünya üzerindeki O2, gezegenin 4,6 milyar yıllık varlığının büyük bir bölümünde nispeten kıttı. Ancak bir noktada, okyanus mikropları fotosentez yoluyla O2 üretmek üzere evrimleştirmiştir. Bunun 2,5 ila 2,3 milyar yıl önce olduğu düşünülmektedir.
Dünyada Oksijen Ne Zaman Oluşmaya Başladı?
Fotosentez nedeni ile Dünya, bilim insanlarının Büyük Oksidasyon Olayı veya kısaca GOE dediği olaydan geçmiştir. Oksijen ilk olarak bu zamanda Dünya atmosferinde birikti ve o zamandan beri varlığını devam ettirdi.
Dünyaya oksijenin nasıl oluştuğuna dair hala bilinmeyen çok fazla şey vardır. Örneğin, o ilk mineral yağmurunun gezegene ne kadar nitrojen sağladığından tam olarak emin olunamamıştır. Ancak yaklaşık 4,3 milyar yıl önce bir süre önce, Dünya'nın cehennem gibi koşulları nihayet soğumaya başlamıştır ve uzay kayalarının gezegene çarpması hafiflemiştir.
Su kütleleri, çeşitli jeokimyasal reaksiyonların ve muhtemelen biyokimyanın öncüllerinin gerçekleşmesi için yeterince uzun süre birikti. Ardından gezegeni çoğunlukla karbondioksit ve nitrojenden oluşan kalınlaşan bir atmosferle bıraktı
Oksijen Elementi Nasıl Keşfedilmiştir?
Oksijenin Erken Keşifleri
Birkaç bilim adamı, keşfinden ve izolasyonundan önce oksijenle aynı özelliklere sahip bir madde keşfetmişti. İlk keşiflerden bazıları arasında 1550'lerde Leonardo da Vinci'nin; Yanma ve solunum sırasında havanın bir yüzdesinin kullanıldığını buldu.
Robert Hooke 1665 yılında potasyum nitratın havada bulunan bir madde içerdiğini bulmuştur. 1668'de John Mayow, havada yanma ve solunumda kullanılan bir gazın varlığını belgeledi. Gazın oksijen olduğu tahmin edilmektedir. Mayow, yanmanın gazsız havada gerçekleşmediğini keşfetti.
Oksijenin Elementinin Keşfi
Carl William Scheele, manganez oksit, cıva oksit ve potasyum nitrat içeren birkaç bileşiği ısıtarak deneyler yapmıştır. Yaptığı deneylerde yanmayı artıran bir gaz ürettiklerini fark etti. Bu gaza ateş havası adını verdi.
Joseph Priestley ise güneş ışığını kullanarak cıva oksidi bir büyüteç kullanarak cıva üzerinde ısıttı. Cıva, normalden daha hızlı mumu yakacak şekilde bir gaz çıkartmaya başladı. Priestley ayrıca gazın yaşamı destekleyip desteklemediğini öğrenmek için bir deney yaptı.
Yeni bulunan oksijen gazıyla bir kavanoza bir fare koydu. Farenin yalnızca beş dakika hayatta kalmasını bekliyordu, ancak farenin bir saat sonra hayatta kalması Priestley için hayret verici bir durum yarattı.
Oksijen Elementini Kim İsimlendirdi?
Oksijen elementine adını veren Antoine Lavoisier'dir. Lavoisier, gaz hakkında daha fazla bilgi edinmek için Priestley ile aynı deneyleri yaptı ve havanın yaklaşık % 20 oksijenden oluştuğunu buldu. Yanma sırasında oksijenin yanan madde ile kimyasal olarak birleştiğini keşfetti. Bu deneyden Lavoisier, kimyasal reaksiyonlarda maddenin korunduğunu belirten maddenin korunumu yasasını buldu.
