Dershane kararının gerekçesi açıklandı

Anayasa Mahkemesi dershane kararıyla ilgili, Milli Eğitim Bakanlığı'nın da, dershanelerin de, binlerce öğrencinin de beklediği gerekçeyi açıkladı. Gerekçede, dava konusu kuralların, temel hak ve hürriyetlerini, özel teşebbüs özgürlüğünü ve eğitim öğrenim hakkını düzenleyen Anayasa'nın 13, 42. ve 48. maddelerine aykırı olduğu ifade edildi.

"Dershaneler bilgi edine ihtiyacını karşılıyor"

Yüksek Mahkeme'nin gerekçeli kararında dershanelerin okul müfredatı konularına ilişkin bilgi edinmeye yönelik bir ihtiyacı karşıladığı anlatıldı. Ayrıca kişilerin bir üst okula veya yükseköğretime giriş sınavlarına hazırlık amacıyla özel teşebbüsler tarafından kanuna uygun verilen eğitim öğretim hizmetlerinden yararlanmalarının Anayasa'nın 42. maddesinde güvence altına alınan eğitim hakkı kapsamında olduğu vurgulandı.

"Önlem almak yerine kapatılmamalı"

Kararda, eğitim ve sınav sisteminin dershanelere sebep olduğu, devletin de bu kurumları yasal statüye kavuşturduğu anlatıldı. Bu sebeple dershanelerin doğurduğu sakıncaları önleyici tedbirler almak yerine, bu kurumların tamamen yasaklamasının, okul dışı özel kurumlardan eğitim desteği alma imkanını yok ettiğini, eğitim ve öğrenim hakkını ihlal edildiği belirtildi.

Gerekçeli kararda şöyle denildi: "Dershanelere ilişkin düzenleme yapılırken, bireylerin tercihleri doğrultusunda okul dışı eğitim alma ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik farklı çözüm yollarının öngörülmesi gerekmektedir. Belirtilen nitelikte bir düzenleme getirilmeksizin ve demokratik toplum düzeni yönünden zorlayıcı bir neden ortaya konulmaksızın, sınırlama amacını gerçekleştirecek, daha az sınırlayıcı araçlara da başvurulmadan tamamen yasaklayıcı bir yöntemle dershanelerin kapatılması, teşebbüs özgürlüğüne demokratik toplum düzeninde gerekli olmayan ölçüsüz bir sınırlama niteliğindedir." "Okul dışı destek için alternatif sunulmuyor" "Dava konusu kuralla, dershanelerin faaliyetlerine son veriliyor, okul dışı öğrenim desteği alma ihtiyacının karşılanmasına yönelik alternatif çözüm yolları öngörülmüyor… Bu kapsamda ilgililere bir tercih hakkı tanınmadığı ve yalnızca okulda verilen derslerle sınırlı bir bilgiye erişim olanağının sunulduğu anlaşılmaktadır. Anayasa'nın 48. maddesinde güvence altına alınan teşebbüs özgürlüğünün her gerçek ve tüzel kişinin dilediği anda serbestçe ekonomik girişimde bulunma hakkını korur. Dava konusu kurallar ile okul dışı eğitim alanında özel teşebbüs statüsünde faaliyet gösteren dershaneler kapatılmaktadır. Her ne kadar bu süreçte dershanelerin özel okullara dönüşmesine yönelik imkanlar sunulmaktaysa da dönüşüm programına alınmayan veya dönüşümü kabul etmeyen teşebbüslerin faaliyetlerine son verilmektedir…" Karşı gerekçe : Dershaneler zarar verir hale geldi Anayasa Mahkemesi Başkanı Zühtü Arslan, Başkanvekilleri Alparslan Altan, Burhan Üstün, üyeler Serdar Özgüldür, Serruh Kaleli, Osman Alifeyyaz Paksüt, Recep Kömürcü, Engin Yıldırım, Celal Mümtaz Akıncı, Erdal Tercan, Emin Kuz, Hasan Tahsin Gökcan'ın bu görüşüne, üyeler Nuri Necipoğlu, Hicabi Dursun, Muammer Topal, Kadir Özkaya ile Rıdvan Güleç katılmadı.

Bu görüşe katılmayan 5 üye ise karşı oy gerekçesinde, "Dershaneciliğin geldiği fiili durum, devletin bizzat kendisi tarafından veya izin verdiği özel eğitim öğretim kurumları tarafından yürütülen eğitim ve öğretim hizmetlerini olumsuz etkilemeye başlamış, aksatır hale gelmiştir. Bu durum önemli kamusal zararlara yol açmıştır ve açmaya devam etmektedir" dedi. CHP, dershanelerin dönüştürülmesine ilişkin hükümlerinin iptali ve yürürlüğünün durdurulması istemiyle Anayasa Mahkemesi'nde dava açmıştı. Yüksek Mahkeme, 5 üyeye karşı 12 üyenin oy çokluğuyla Özel Eğitim Kurumları Kanunundaki "dershaneleri" ibaresinin yürürlükten kaldırılması, dershanelerin dönüştürülmesi ve gerekli dönüşümü tamamlamayan öğrenci etüt eğitim merkezlerinin eğitim öğretim faaliyetlerinin 1 Eylül 2015'e kadar devam edebileceğine ilişkin hükümleri iptal etmişti.

Okul müdürünü vali görevlendirecek

Öte yandan iptali istenen kanununda eğitim ile ilgili başka maddelerden vardı. Görüşülen konulardan biri de "Okul ve Kurum Müdürleri, İl Milli Eğitim Müdürünün teklifi üzerine, Müdür Başyardımcısı ve Yardımcıları ise Okul veya Kurum Müdürünün inhası ve İl Milli Eğitim Müdürünün teklifi üzerine Vali tarafından dört yıllığına görevlendirilir" şeklindeki düzenlemeydi. Yüksek mahkeme bu düzenlemenin iptal istemini ise oy birliğiyle reddedildi.

Yöneticileri görevine son veren düzenleme de iptal

Milli Eğitim Bakanlığı merkez teşkilatında Talim ve Terbiye Kurulu Üyesi, Müsteşar Yardımcısı, Genel Müdür, İnşaat ve Emlak Grup Başkanı ve Grup Başkanı ile Bakanlık taşra teşkilatında İl Müdürü, İl Milli Eğitim Müdür Yardımcısı ve İlçe Milli Eğitim Müdürü kadrolarında bulunanların görevlerinin, bu maddenin yayımı tarihinde hiçbir işleme gerek kalmaksızın sona ereceğine ilişkin düzenleme ise oy birliğiyle iptal edildi.