Cumhuriyet tarihinde bir ilk!
27 Ocak Uluslararası Yahudi Soykırımı Kurbanlarını Anma Günü nedeniyle tören yapıldı
İstanbul Şişhane’deki Neve Şalom Sinagogu’nda dün tarihi bir anma töreni düzenlendi. “Yahudi Soykırımı Kurbanları” Türkiye’de ilk kez kamu görevlilerinin katıldığı bir törenle anıldı. Törene Türkiye Musevileri Hahambaşı İsak Haleva, Türk Musevi Cemaati Başkanı Sami Herman, Süryani Metropoliti Yusuf Çetin, İstanbul Valisi Hüseyin Avni Mutlu, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Başkanı Kadir Topbaş, DP Genel Başkanı Namık Kemal Zeybek, Şişli Belediye Başkanı Mustafa Sarıgül, Beyoğlu Belediye Başkanı Ahmet Misbah Demircan, Adalar Belediye Başkanı Mustafa Farsakoğlu, Beşiktaş Belediye Başkanı İsmail Ünal, CHP İstanbul İl Başkanı Nebil İlseven, Dışişleri İstihbarat Daire Başkanı Tuğrul Biltekin ve cemaat mensupları ile çok sayıda akademisyen ve rektör, büyükelçiler ve dış ülkelerin İstanbul Başkonsolosları katıldı.
“İnsanlığa karşı en akıl almaz suç”
Türk Hahambaşılığı ve Türk Musevi Cemaati’nin ortaklaşa düzenlediği tören saat 18.30’da Primo Levi’nin “Bunlar da mı insan?’ başlıklı sergisi ve Yahudilerin Nazi Almanya’sı yönetimi altında en çok soykırıma uğradığı toplama ve imha kampı olan ‘Auschwitz’e atfen “Auschwitz Kurtarılışı 27 Ocak 1945” adlı belgesel gösterimiyle başladı. Süzet M. Sidi’nin “Holokost (Yahudilere yapılan soykırım) Öğretisinin Gerekliliği” başlıklı açılış konuşması sunuldu. Türkiye anma törenine ilk kez Dışişleri Bakanlığı seviyesinde bir katılım gösterdi ve Dışişleri Bakanlığı’nı Büyükelçi Ertan Tezgör temsil etti. Büyükelçi Tezgör konuşmasında Türkiye’nin Holokost mağdurlarına kucak açtığını ifade edip şunları söyledi:
“Holokost gibi eşi benzeri olmayan bir soykırımın mağdurlarına Türkiye diplomatlarımızın büyük özverileriyle kucak açmıştı. 1992 yılında da Osmanlı’ya sığınan Seferad Yahudilerinin 500. Yılını kutladık. Türkiye ırkçılık, anti semitizme karşı izlediği kararlı stratejisini sürdürecektir. Başbakanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın 2005 yılında Kudüs’te dile getirdiği gibi Holokost insanlığa karşı işlenmiş en akıl almaz suçtur. İnsanlık benzer bir durumla asla karşı karşıya kalmamalıdır.”
“İlişkimiz insanlık için örnek...”
Tezgör’ün ardından söz alan İstanbul Valisi Hüseyin Avni Mutlu Türkiye’nin Musevilerle her zaman dostane yaşayacağına vurgu yaparak şunları söyledi: “Burası Allah’ın kutsal mekanlarından birisi. Bu ibadethaneden size seslenebilmek ve sevgiyi paylaşabilmek isterdim ancak bugünkü anma töreninde milyonlarca insanın acısını paylaşmak üzere burdayız. Irkçılık nefret doğurur ve kendisinden başka kimseyi sevmez. Biz Türkler, bu ülkenin yöneticileri musevi kardeşlerimizle çok sıcak ve dostane yaşadık ve yaşayacağız. Bu dostluk insanlık için önemli bir örnek teşkil edecek. Kendimizle hamdolsun gurur duyuyoruz. Tevrat’ta da yer alan ‘Öldürme’ emri Kuran’da da vardır.”
Türk diplomatları da anıldı
Holokost kurbanlarının anısına Türkiye Musevileri Hahambaşısı Rav İsak Haleva ve İstanbul Valisi Hüseyin Avni Mutlu mum yakma töreni gerçekleştirdi. Törenin ardından Türk Musevi Cemaati Başkanı Sami Herman kapanış konuşmasını yaptı. Herman konuşmasında Türk Musevi Cemaati olarak kin ve nefret duygularının bilinçli veya bilinçsizce yayılmasının tehlikelerine dikkati çekmek ve bu konuda bir farkındalığın yaratılması niçin ön saflarda yer alma sorumluluğuna sahip olduklarını ifade etti. Herman, Holokost’un yaşandığı dönemde Yahudileri kurtaran Türk diplomatlarını da anarak “Kimi hallerde mesleğini, ailesini hatta canını dahi tehlikeye atan Dış İşlerimizin kıymetli diplomatlarının manevi huzurunda hürmetle eğiliyoruz” dedi.
Hayat kurtaran 100 yıllık keman
Tarihi törende İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuarı Araştırma Görevlilerinden Sevil Ulucan arkasında Davut Yıldızı bulunan 100 yıllık bir Klezmer (Yahudi kültüründe yer alan ve ağırlıkla enstrümental bir müzik türü) kemanı kullandı. Tarihi kemanı çalan bir ailenin toplama kampında öldürülmekten kurtulduğu öğrenildi. Ulucan bu tarihi kemanla J. S. Bach’ın ‘Sol min. solo Sonat 1 numaralı Adagio’su’ ve J. Achron’un ‘Hebrew Melody (İbrani Melodisi) adlı parçalarını çaldı.
Neve Şalom Sinagogu 3 kez terör hedefi oldu
Türk Yahudileri’nin en büyük ve en yeni ibadet yeri olan Neve Şalom Sinagogu, 1951’de açıldı. İstanbul Beyoğlu’ndaki sinagogda Şabat (Yahudi ayini), düğünler, cenazeler, Bar Mitsva, Bat Mitsva, sünnet ve dini bayram törenleri düzenlenir. Sinagog, 6 Eylül 1986, 1 Mart 1992 ve 15 Kasım 2003’de üç kez kanlı terör saldırılarına hedef oldu. Saldırılarda 35 kişi hayatını kaybetti.
