Ceren’in katilinde çıktı! Amok hastalığı nedir? Amok hastalığının belirtileri nelerdir?

Ordu’da 20 yaşında üniversite öğrencisi Ceren Özdemir’i ölümü Türkiye’yi derinden üzdü. Olay sonrası psikolog muayenesine görülen katil hakkında ‘’Amok rahatsızlığı’’ teşhisi koyuldu. Peki, Amok rahatsızlığı nedir, belirtileri nelerdir?

Amok rahatsızlığı nedir?

Aniden ortaya çıkan ve şiddet eğilimi gösteren disosiyatik bir ruh hali olan Amok rahatsızlığı, ilk olarak ilkel kabilelerde görülmüştür. Ağır depresyon belirtikleri gösteren, aniden ortaya çıkan ve şiddet eğilimi gösterilmesine neden olan hastalık aynı zamanda Amok koşucusu ismiyle de anılmaktadır.

Amok rahatsızlığı ilk olarak Filipinler, Papua Yeni Gine ve Porto Riko’da bulunan ilkel kabilelerde görülmüştür. Kültürel ve coğrafi faktörlerin bir sonucu olarak görülse de sonraki 2 yüzyıl boyunca görülme sıklığı azalmıştır. Kabileler modernleştikçe, şiddet davranışlarına yol açtığı düşünülen Amok hastalığının kültürel faktörleri de ortadan kalktı.

1849 yılında ilk kez bir hastalık olarak tanımlanan Amok rahatsızlığı, Malezya dilindeki mengamok kelimesinden türetilen sözük, öfkeli ve çaresiz bir suçlama anlamına gelmektedir.

Stefan Zweig'in 'Amok Koşucusu'' adlı kitabında ise, Amok hastalığı şu sözler tanımlanmıştır:

“Bir Malezyalı, son derece sade, son derece iyiliksever bir insan, içkisini içiyor… orada öylece oturuyor, duygusuz, umursamaz, donuk… tıpkı benim odamda oturduğum gibi… ve birden ayağa fırlıyor, hançerini kapıyor ve sokağa koşuyor… dosdoğru koşuyor, hep dosdoğru… nereye olduğunu bilmeden. Yolda karşısına ne çıkarsa çıksın, insan, hayvan, hançeriyle vurup yere seriyor ve kan sarhoşluğu onu daha da öfkelendiriyor… sürekli koşar, hiçbir şey görmez, karşısına çıkan her şeyi yere yıkar… ta ki biri onu kuduz bir köpek gibi vurup yere serene ya da kendiliğinden köpükler içinde yere yıkılana kadar…” (s.31)

Erkeklerde daha sık görülüyor

Tayland, Endenozya, Malezya gibi Güney Asya ülkelerinde karşılaşılan Amok hastalığı, daha çok erkeklerde gözlemlenmektedir.

Kişilik ve duygudurum bozuklukları yaşayan kişilerin Amok olma riski ise daha yüksektir.

Rahatsızlığın oraya çıktığı kişiler genellikle psikotik bir geçmişe sahip olsa da hayati boyunca şiddet eğilimi göstermeyen kişilerde de görülebilmektedir.

Amok hastalığının belirtileri

Amok (gözü kara, hiddetle saldıran ve öldüren) Güneydoğu Asya bölgesinde ve bu bölge kültüründe “cinnet” hâlini ifade etmek için kullanılan bir tanımdır. Kavram, Filipinler’de ise “juramentado” kelimesiyle bilinir.

Cinnet hâli, sonuçlarını hesap edemeden şiddet kullanma durumudur. Psikolojide “amok”, derin bir depresyon döneminin sonrasında ortaya çıkan şiddet ile sonuçlanan ataklardır.