Bu maden Avrupa’da olsa anında mührü basarlardı!

Ermenek’teki Has Şekerler Madencilik Şirketi’ne ait ocakta meydana gelen su baskını madencilik iş kolundaki güvenlik önlemleriyle ilgili komik idari para cezalarını tekrar gündeme taşıdı. Madendeki işçilerin güvenliği için hayati bir çalışma olan kontrol sondajı yapmamanın cezası 1.680 lira. İş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili tedbir almamak, organizasyonu yapmamak, gerekli araç ve gereçleri sağlamamak, sağlık ve güvenlik tedbirlerini değişen şartlara uygun hale getirmemek ve mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalar yapmamanın cezası ise sadece 2 bin 240 lira.

‘3 madene 50 mühendis’

Peki böyle bir durumda yurtdışında özellikle de dünyanın en büyük kömür üreticisi Almanya’da ne yaşanıyor? Yıllarca maden havzası Ruhr bölgesindeki önemli madenlerde yöneticilik yapan Almanya Türk Maden Mühendisleri Derneği Başkanı Kemal İnan, Türkiye ve Almanya arasındaki farkı VATAN’a anlattı: “Almanya’da her maden haftada bir kez mutlaka denetlenir. Türkiye’de 250 civarında iş müfettişi olduğunu öğrendim. Almanya’da sadece çalıştığım bölgedeki 3 madene 50’ye yakın müfettiş bakıyordu. Kontrol sondajı gibi önemli bir güvenlik önlemini yapmadığınızda size önce süre verilir. O süre içinde tamamlamazsanız bırakın çalışmayı madenin kapısı mühür vurulur. Kimse o madene giremez. Bu maden 4 ay önce denetlenmiş. Kontrol sondajı yapılmadığı için ceza verilerek çalışmaya devam ettirilmiş. Bir daha da denetlenmemiş. Almanya’da da 4 ayda bir müfettiş gelse orada da kazalar olur. Müfettişler madene nefes aldırmaz.”

Almanya Türk Maden Mühendisleri Derneği Başkanı Kemal İnan

‘Şoförsüz otobüs gibi’

Kemal İnan, Ermenek’teki gibi bir madene Almanya’da çalışma izni verilmeyeceğini belirtiyor: “Yanında içinde su biriken eski bir maden ocağı olan bir yere bu kadar yaklaşmak hızla giden şoförsüz bir otobüste oturmaya benziyor. Bu kadar yaklaşma olduğunda yandaki ocaktan devamlı su sızıntısı olabilir. Almanya’da böyle bir facia yaşanmaması için 40-50 yıl önce kapanan madenlerden bile hala devamlı su çekiliyor. Türkiye’deki maden sahipleri için çok düşük olan komik para cezalarıyla facialar önlenemez. Danışmanlık yaptığım bir firma için Batı Anadolu’daki linyit ocaklarının çoğunu dolaştım. Almanya’dan gelip buradaki bir maden ocağına girdiğinizde dünyanız değişiyor. İstanbul, Ankara gibi büyük bir şehirden Afrika’daki ücra bir şehre gitmiş gibi oluyorsunuz.

40 yılda sıfır ölüm

Almanya 2.5 milyar ton taş kömürü ve 40.5 milyar ton linyit rezerviyle en büyük kömür üreticisi. Son büyük kazayı 1962’de yaşadı. Saarland’taki kömür madeninde metan gazı patlamasında 299 madenci hayatını kaybetmişti. Almanya kazandan sonra tüm yasa ve yönetmelikleri değiştirerek madenlerde ‘sıkı kontrol’ dönemine geçti. 2013 Ekim’ine kadar Almanya’da Türkiye’den çok daha derin olan madenlerde tam 40 yıldır ölen madenci olmadı. Ekim 2013’teki kazada gaz sızıntısı dolayıyla 3 madenci öldü. Almanya yeni yapılan düzenlemeyle artan maliyet ve yüksek güvenlik riskleri nedeniyle tüm kömür madenlerini 2018’te kapatacağını açıkladı.

Risk büyük, ceza küçük

TÜRKİYE’de ise cezalar hiç caydırıcı değil. Örneğin 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre acil durumlar için tedbir almamak, planları hazırlamamak, ciddi ve yakın tehlike durumunda; çalışanların işi bırakarak güvenli yere gitmelerini sağlamamak, zorunluluk olmadıkça, gerekli donanıma sahip ve özel olarak görevlendirilenler dışındaki çalışanlardan işlerine devam etmelerini istemek, müdahalede bulunan çalışanları yaptıkları müdahaleden dolayı sorumlu tutmak gibi hayati risklerin cezası 1.120 lira.

BAŞSAVCILIK HAREKETE GEÇTİ

Şüphelilere adli kontrol

Olayla ilgili soruşturma başlatan Ermenek Cumhuriyet Savcılığı, şüpheli sıfatında olanlar için adli kontrol kararı alındığını açıkladı. Başsavcılığının resmi internet sitesinde yapılan açıklamada evrak ve bilgisayar kayıtlarına el konulduğu bildirildi.

- BİLİRKİŞİLERLE GÖRÜŞÜLDÜ: Değişik adliyelerin resmi bilirkişi listesinde isimleri bulunan uzman bilirkişilerle görüşüldüğü, üniversitelerden ve maden ve mühendis odalarından bilirkişi istenildiği belirtilen açıklamada, yine olayla ilgili olarak ellerindeki her türlü bilgi ve belgeyi göndermeleri için ilgili bakanlık ve kurumlardan talepte bulunulduğu kaydedildi.

- HALA SAĞ VEYA ÖLÜ ÇIKARILAMAMALARI: Açıklamada, “Ayrıca şirketin diğer bürolarında da ilgili evrakların tespit ve el konulması için 30/10/2014 tarihinde arama yapılmıştır. Madende mahsur kalan işçilerin halen sağ veya ölü olarak çıkarılamamış olmaları nedeniyle, duruma göre kusur atfedilebilecek şüpheli kişilerin cezai sorumluluklarının farklılık arz edeceği gözönüne alınarak, bu aşamada elde edilen evraklar ve deliller üzerinde yapılan incelemelere göre, ileride kendilerine kusur atfedilebilecek yetkili ve görevliler hakkında şüpheli sıfatıyla CMK 109’uncu maddesi uyarınca Ermenek Sulh Ceza Hakimliğinden adli kontrol talebinde bulunulmuştur” denildi.