Annelere erken emeklilik hakkı
Torba yasayla SSK’lılara tanınan ‘doğum borçlanması’ hakkı, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı’na bağlı çalışan annelere de tanınıyor. SGK Başkanı, “Memuriyete dönmeyenler de doğum borçlanması yapacak” dedi...
Meclis’in gündemindeki torba yasada yer alan “doğum borçlanmasına” ilişkin düzenleme ile bir mağduriyet giderilecek. Kamu Denetçiliği Kurumu’na (Ombudsman-KDK) başvuran mağdur bir annenin şikayeti, ‘doğum borçlanması’nın SSK’lıların yanı sıra Bağ-Kur ve Emekli Sandığı’na bağlı çalışan annelere de tanınmasında öncü oldu.
Şikayetçi annenin başvurusuna karşılık SGK’yı uyaran KDK, sadece SSK’lılara tanınan hakkın, ‘sosyal devlet ilkesiyle bağdaşmadığını’ vurguladı. Kararda; Emekli Sandığı, Bağ-Kur ve isteğe bağlı sigortalıların da doğum borçlanması yapması gerektiğine işaret edildi. SGK, yapılan benzer başvuruları da dikkate alarak yeni düzenleme yaptı. Düzenleme, tasarıya eklendi. SGK Başkanı Yadigar Gökalp İlhan, “Yeni düzenlemeyle memuriyetteyken doğum yapınca ayrılanlar da doğum borçlanması yapacak” dedi.
500 bin kadını etkileyecek
500 binden fazla kadını etkileyeceği düşünülen yeni düzenlemenin tasarıya eklenmesiyle ilgili süreç özetle şöyle yaşandı: 25 Aralık 1988-14 Kasım 1997 arasında SSK’ya, 15 Eylül 1998-14 Kasım 1999 arası Emekli Sandığı’na tabi çalışan B.Ö., 27 Şubat 2002’de doğum yaptı. 1 Ocak 2005’e kadar çalışmayan B.Ö., 1 Ocak 2005’ten itibaren ise isteğe bağlı SSK, Emekli Sandığı; isteğe bağlı Bağ-Kur ve SSK’lı olarak çalıştı. B.Ö., 23 Eylül 2010’da doğum borçlanması için SGK’ya başvurdu. B.Ö., borç miktarı 5 bin 831 lirayı yatırınca SSK, 10 Mayıs 2013’te emekliliğe hak kazanacağını bildirdi. Emekliliğine 4 ay kala 24 Ocak 2013’te SGK’ya davet edilen B.Ö.’yü şoka uğratan açıklama yapıldı. SGK, B.Ö.’ye Emekli Sandığı ve Bağ-Kur’lu olarak da çalışması olduğundan ‘sehven yapılan borçlanmanın iptal edildiğini’ açıkladı ve ödediği para iade edildi. B.Ö., hakkını aramak için KDK’ya başvurdu, kurum da dosyayı incelemeye aldı
Ombudmsan: Haksızlık var...
KDK, Medeni Kanun’a ve Yargıtay kararlarına atıf yaparak, ‘borçlanmanın iptalinin, objektif iyi niyet ve dürüstlük kuralları ile bağdaşmadığı’ sonucuna vardı. Kararda, şöyle denildi: “Doğum yaptığ için çalışma hayatından uzak kalan kadının, sosyal güvenlik alanındaki bir hakkı kullanamamasının, bundan dolayı da emeklilikle ilgili sürelerini tamamlayamamasının, kabul edilebilir olmadığı anlaşılmaktadır. Geçmişte hizmet akdine istinaden çalışması olup da sonrasında Emekli Sandığı’na tabi çalışmasının ardından bu işten de ayrılınca tamamen çalışmadığı bir dönemde doğum nedeniyle borçlanma yapmak isteyen şikayetçinin sırf son tabi olunan sosyal güvenlik kurumunun Emekli Sandığı olması nedeniyle talebinin geri çevrilmesi sosyal devlet ve sosyal adalet düşünceleri ile bağdaşmamaktadır.”
Ombudsman uyardı
Başdenetçi Nihat Ömeroğlu, SGK’dan B.Ö.’nün borçlanma talebini yerine getirmesini istedi, Emekli Sandığı, Bağ-Kur’lu ve isteğe bağlı sigortalı annelere doğum borçlanması hakkının sağlanması için yasal değişiklik istedi. SGK da benzer başvuruları dikkate alarak her üç sosyal güvenlik kurumuna, ‘doğum borçlanması’ hakkı veren düzenlemeyi yaptı. İstek torba tasarıya eklendi.
‘Kapsam genişleyecek’
SGK Başkanı Yadigar Gökalp İlhan, “Yeni düzenlemeyle kapsam genişleyecek. Sadece işçilere, SSK’lılara tanınan hak, Bağ-Kur’lulara ve memurlara da tanınmış olacak. Memuriyetteyken doğum yapıp ayrılan, tekrar geri dönenler aradaki süreleri borçlanabiliyordu ama geri dönemeyenler borçlanma yapamıyordu. Şimdi geri dönemeyenler de doğum borçlanması yapacak” dedi. 2012’de 32 bin kadının doğum borçlanması yaptığını açıklayan İlhan, “Geçtiğimiz yıldan beri çalışılan, kadın istihdamına dönük teşvik paketi vardı. Birçok bakanlık çalışma yaptı fakat o yetişmedi. KDK, direkt vatandaşların şikayeti yansıdığı için yakın işbirliği içinde çalışıyoruz. Onlara gelen talepler arasından düzeltebileceklerimiz varsa yapıyoruz” diye konuştu.
