Anket şirketleri: Seçmen yanılttı!
1 Kasım’ın kaybedeni sandığa çakılan siyasi partiler kadar araştırma şirketleri oldu. Seçim öncesi büyük çoğunluğu AKP’yi yüzde 40 ile 43 arasında gösteren araştırmalar AKP’nin 9 puanlık artışını, CHP’nin yerinde saymasını ve MHP ile HDP’nin keskin düşüşünü tespit edemedi. Seçime bir hafta kalan açıklanan anketlerde ise en yakın sonucu Adil Gür’ün yönettiği A&G Araştırma buldu. Bu araştırmada bile AK Parti’nin oyu yüzde 47.2 olarak tahmin edildi. Araştırma şirketlerinin neden yanıldığını şirketlerin yöneticileriyle konuştuk.
‘Dip akıntısını göremedik’
Hakan Bayrakçı (Sonar): “Bazen dip akıntısı dediğimiz derin dalgaları göremiyoruz. Bu batıda Fransa ve İngiltere’de de oldu. Teknik olarak doğru dürüst yapılan araştırmalarda AK Parti 40 ile 43 arasında çıkıyordu. Gerçi bizim firmanın adı Sonar, dibi görmek için yapılan bir alet ama göremedik. Belli bir kesim seçmen bize hangi partiye oy atacağını söylemedi. Ekonomik istikrar olsun diyen bir grup seçmen oy verdiği partiyi söylemekten çekinerek bizi yanılttı. Başka hiçbir anlamı yok. Her seçim bildiğimiz yöntemlerle çalıştık. Geçen sefer yüzde 41’i bulmuştuk. Bu seçim sonuçları bize tek bir şeyi gösteriyor; ekonomik değerler Türkiye’de her şeyin önüne geçmiştir.”
Sandık başı tercihi
Murat Sarı (Konsensüs): “4.5 ay sonra bir seçime gidiliyor. Bu araştırma şirketlerini karşısına ilk kez çıkıyor. Biz 2007 ve 2011 seçimlerini baz aldık. Bu AK Parti’nin oyunu aşağıya çekerken, CHP’nin oyunu bir miktar yükseltti. HDP ve MHP oylarını yakın oranda tahmin ettik. Bir araştırma bu kadar bilir zaten. Son araştırmaya 1 ay evvel başladık. 10 gün önce açıkladık. Bütün araştırmalar AK Parti’de yükseliş, MHP ve HDP’de düşüş olduğunu söylüyor. Son 10 günde ne olup bittiğini net göremedik. Seçimden 1 hafta önce yapan arkadaşımız yüzde 47 buldu. Bizde seçim kurallarına uymayıp çalışmalar yapsaydık muhtemelen bizde yakın sonuçlara ulaşırdık. Seçmen de tercihlerini tam belirtmedi. Sandık başında karar değiştiren çok insan var.”
‘Araştırma trendi bilir’
Adil Gür (A&G Araştırma) “Bizim yayınladığımız yüzde 47.2 rakamı Türkiye genelidir. Yurtdışı sonuçlarını bunun üzerine koyduğunuzda 1 puan daha eklemeniz gerekir. CHP’yi 25.3 diyerek bildik. MHP ve HDP’yi ise 1.5 puanlık normal hata payı içinde bulduk. Kaldı ki bu araştırmalar seçimden 1 hafta, 10 gün önce yapılıyor. Bu öngörülemeyen bir şey değildi. Perşembe’nin gelişi Çarşamba’dan belliydi. AK Parti 7 Haziran’dan sonra hiç bir zaman yüzde 40-41 olmadı. Ağustos’taki bir açıklamamda yüzde 43-44 ile tek başına iktidar olur dedim. Araştırma bilme sanatı değildir ama Türkiye’de sonuç bilme çalışmasıymış gibi okunuyor. Araştırmacı trendleri görme işi yapar. Bu seçimde yüzdelerden daha önemli olan tek başına iktidar mı yoksa koalisyon mu çıkacak onu görmekti.”
‘Tepkiyi tespit edemedik’
Özer Sancar (Metropoll) “AKP beklenmedik boyutta büyük bir zafer kazandı. Araştırmalarımızda halkın muhalefete ve süreçte yaşananlara tepkisini tespit edemedik, başarısız olduk. Muhalefet halkın 7 Haziran’da verdiği mesajı anlayamadığı ve gereğini yerine getirmediği gibi, 7 Haziran’dan bu yana Erdoğan’ın oyun planlarını okuyamadılar, seyirci kaldılar ve beklenmedik bir yenilgi aldılar.”
‘Hatalıyız özür dileriz’
Faruk Acar (Andy-Ar) “Yaptığımız hiçbir araştırmada bugünkü tabloya ilişkin hiçbir emare göremedik. Altı kez üst üste birinci ve en yakın tahminlerde bulunan bir araştırma şirketi olarak, tahminlerimiz ve tek başına iktidarı söyleyen tek şirket olmamıza rağmen bu hatayı kabul edilebilir görmüyoruz. Özür dileriz.”
