Anayasa Mahkemesi ve Danıştay kanunlarında değişiklik

Anayasa değişikliklerine uyum sağlanması amacıyla bazı kanun ve KHK'lerde değişiklik yapılmasını içeren 703 sayılı KHK ile Anayasa Mahkemesi ve Danıştay kuruluş kanunlarında değişiklik yapıldı.

"Anayasada Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname" Resmi Gazete'nin bugünkü mükerrer sayısında yayımlandı.

KHK ile Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkındaki Kanun'da da düzenleme yapıldı.

Yeni düzenlemeyle Anayasa Mahkemesinde Genel Kurul üyelerinin sayısı 17'den 15'e, bireysel başvurular hakkında karar verme yetkisine sahip kuruldakilerin sayısı da 7'den 6'ya düşürüldü. Genel Kurulun toplanması için yeter üye sayısı 12 yerine 10 oldu.

Yeni düzenlemeye göre, "45 yaşını doldurmuş olmak, yükseköğretim görmek ve hakimlik mesleğine alınmaya engel halinin bulunmaması" kaydıyla bakan yardımcıları da Anayasa Mahkemesi üyesi seçilebilecek.

Düzenlemeyle Anayasa Mahkemesi, Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin Anayasaya aykırılığı iddiasıyla açılan iptal davalarına da bakacak, cumhurbaşkanı yardımcılarını Yüce Divan sıfatıyla yargılayacak. Yüksek Mahkeme, cumhurbaşkanı yardımcılarının dokunulmazlıklarıyla ilgili karar mercisi olacak.

Cumhurbaşkanı, cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar hakkındaki Yüce Divan yargılamaları üç ay içinde tamamlanacak, yargılama bu süre içinde tamamlanamadığı takdirde ilave üç aylık süre içinde kesin olarak tamamlanacak.

Kanunda yüksek mahkemeye iptal davası açabileceklerin sayıldığı bölümde yer alan "İktidar ve ana muhalefet partisi meclis grupları" ifadesi, "Türkiye Büyük Millet Meclisinde en fazla üyeye sahip iki siyasi parti grubundan her biri" şeklinde değiştirildi. TBMM'deki üye sayılarında eşitlik bulunması halinde, iptal davası açabilecek siyasi parti grupları, son milletvekili genel seçiminde alınan geçerli oy sayısına göre belirlenecek.

Kanundaki geçici maddeye göre, birlikte yapılan ilk cumhurbaşkanı vemilletvekili seçimi sonucunda cumhurbaşkanının göreve başladığı tarihten önce görev yapmış Bakanlar Kurulu üyeleri, görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divanda yargılanacaklar.

Kaldırılan Askeri Yargıtay ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesi başkan ve üyeleri, başsavcıları ile Jandarma Genel Komutanı da 27 Nisan 2017 tarihinden önce görevleriyle ilgili işledikleri suçlardan dolayı Yüce Divanda yargılanacaklar.

- Danıştay Kanunu'nda yapılan değişiklikler

Yeni KHK ile 2575 sayılı Danıştay Kanunu'nun bazı maddelerinde de değişiklik yapıldı, bazı hükümleri yürürlükten kaldırıldı.

Danıştay üyelerinin kimler arasından seçileceğine ilişkin maddeye, "Cumhurbaşkanı yardımcılığı, bakan yardımcılığı, Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı" ibaresi de eklendi. Buna göre, Danıştay üyeleri, idari yargı hakim ve savcılığı, bakanlık, müsteşarlık, müsteşar yardımcılığı, elçilik, valilik gibi mesleklerin yanı sıra "Cumhurbaşkanı yardımcılığı, bakan yardımcılığı, Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı" görevlerini yapanlar arasından da seçilecek.

703 sayılı KHK ile ayrıca Danıştay'ın görevlerini düzenleyen 23. maddenin bazı bentleri yürürlükten kaldırıldı. Buna göre, Danıştayın, "Başbakanlık veya Bakanlar Kurulunca gönderilen kanun tasarı ve teklifleri hakkında görüşünü bildirir. Cumhurbaşkanlığı ve Başbakanlık tarafından gönderilen işler hakkında görüşünü bildirir. Tüzük tasarılarını inceler." şeklindeki görevleri kanundan çıkarıldı.

İlk derece mahkemesi olarak, "Bakanlar Kurulu kararlarına" karşı açılacak iptal ve tam yargı davalarını karara bağlayan Danıştay, artık "Cumhurbaşkanı kararlarına" karşı açılacak davaları karara bağlayacak.

"Başbakanlık, bakanlıklar ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarının müsteşarlarıyla ilgili müşterek kararnameler"e karşı açılan davalarda da ilk derece mahkemesi olarak görev yapan Danıştay artık "Cumhurbaşkanınca çıkarılan Cumhurbaşkanlığı kararnameleri dışındaki düzenleyici işlemlere" karşı açılan davalara bakacak. Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce Danıştayda açılan davalar Danıştayca sonuçlandırılacak.