Aleviler'in istediği oldu

Alevi Çalıştayları sonucunda alınan kararlar doğrultusunda bu eğitim-öğretim yılından itibaren ilköğretim 4. sınıftan lise son sınıfa kadar Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi ders kitaplarında Alevilik konusu işlenecek.

Alevi Çalıştayları’nı yürüten dönemin Devlet Bakanı, şimdiki Çalışma ve
Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 60. hükümet
döneminde "Hükümet olarak Milli birlik ve beraberliğimizi güçlendirmek adına,
toplumsal bazı sorunları, demokrasi, insan hakları, temel hak ve özgürlükler
zemininde yeniden ele alıp değerlendirme amacı taşıyan bir dizi girişim
başlattık" diye konuştu.

Bu girişimlerden birinin de Alevi vatandaşların sorunlarına çözüm bulmak
amacıyla başlatılan çalıştaylar olduğuna dikkati çeken Çelik, "Alevilerin
sorunlarını tam bir açık yüreklilikle dile getirdikleri bu çalıştaylarla ilk kez
devletle Aleviler arasında doğrudan bir iletişim ve buna bağlı bir diyalog zemini
oluşturulmuştur" dedi.

Çalıştaylar sayesinde Alevilerin sorunlarının hiçbir dönemde olmadığı
kadar toplumda ele alınır olduğunu vurgulayan Çelik, böylece Aleviliği tanımayan,
bilmeyen veya yanlış bilen çevrelerin Aleviliği doğru kaynaklardan, doğru bir
şekilde öğrenme ihtiyacı duymaya başladığını belirtti.

2009’un haziran ayında başlayan çalıştaylar süreci ile karşılıklı
önyargıların azalmaya başladığını ifade eden Çelik, devletin Alevilik ile ilgili
hafızasının güncellendiğini de söyledi.

Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersleri müfredatının bu çalıştaylarda
gündeme geldiğini belirten Çelik, çalıştaylar sonunda varılan mutabakat
gereğince, müfredatta gerekli düzenlemeleri yapmak üzere Alevi vatandaşlardan
oluşan bir komisyon kurulduğunu ifade etti.

Bakan Çelik, komisyonun 3 ay gibi kısa bir sürede çalışmalarını
tamamlayarak Milli Eğitim Bakanlığı Din Öğretimi Genel Müdürlüğüne sunduğunu
söyledi. Çelik, genel müdürlüğün değerlendirmesinin ardından çalışmanın 2010
yılının Aralık ayında Alevi vatandaşların temsilcileriyle paylaşıldığını
kaydetti.

Çelik, "AİHM’in, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi müfredatına ilişkin 2007
yılında verdiği kararda belirttiği nesnellik ve çoğulculuk ilkeleri ışığında
hazırlanan yeni müfredat, Talim ve Terbiye Kurulu tarafından da onaylanmıştır.
Böylece Alevilik ilköğretim 4. sınıftan, lise son sınıfa kadar Din Kültürü ve
Ahlak Bilgisi ders kitaplarına girdi" diye konuştu.

Yeni müfredatın Nusayri ve Caferi vatandaşların taleplerini de
karşıladığını vurgulayan Çelik, basımı tamamlanan ders kitaplarının 2011-2012
eğitim ve öğretim yılında öğrencilere okutulacağını söyledi.

-İLKÖĞRETİM DERS KİTAPLARINDA ALEVİLİK KONUSU-

Düzenlenen yeni müfredata göre, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi
öğretim programlarında yer verilen Alevilik, Bektaşilik, Caferilik ve Nusayrilik
konuları özetle şöyle:

İlköğretim 4. sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi ders kitabının "Din ve
Ahlak Hakkında Neler Biliyorum" ünitesinde, "Güzel Söz Söyleyelim, Güzel
Davranışlarda Bulunalım" konuları, Hz. Ali’nin "Allah’ın yarattığı en güzel ve
en çirkin şey sözdür. Söz var ki söyleyenin yüzünü ak eder; söz var ki söyleyenin
yüzünü kara eder" ifadeleri örnek verilerek işleniyor.

"Temiz Olalım" ünitesinin "Sözünde Durmak, Dürüst, Güvenilir Olmak ve
Temizlik" konusu işlenirken, Hacı Bektaş Veli’nin temizlik ile ilgili "Bir
şişenin içine pis bir şey konulup ağzı kapatılsa, dışı ne kadar temizlenirse
temizlensin içi kirli kalmış olur" sözünün öğrenciler tarafından manevi ve maddi
temizlik açısından değerlendirilmesi isteniyor.

Kitapta Kevser Suresi’nin anlamına da yer veriliyor. "Kevser"in bolluk
ve bereket anlamına geldiği belirtilerek, "Allah, Hz. Peygamber’e vahiy ve
peygamberlik gibi pek çok nimet vermiştir. Bu nimetlerden biri de Hz.
Peygamber’in neslinin devam etmesidir. Nitekim Hz. Fatıma’nın Hz. Ali’yle
evliliğinden olan Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin ile Peygamberimiz’in nesli devam
etmiştir. Sure bu nimetlerden bahsettiği için ’Kevser’ adını almıştır" ifadesi
yer alıyor.

Kitapta "... başta Kur’an’ı en iyi bilenlerden biri olan Hz. Ali olmak
üzere sahabelerin de katkılarıyla Kur’an-ı Kerim tek bir nüsha olarak kitap
haline getirildi" ifadeleri kullanılarak, Hz. Ali’nin Kur’an’a hizmetlerine ve
katkılarına yer veriliyor.

Ayrıca bu ders kitabında, "Aile ve Din" ünitesinin "Ailemizde
Birbirimize Saygı Gösterir, Yardım Ederiz" konusu işlenirken ise Hz. Ali ve
Cafer-i Sadık’ın sözleri kullanılıyor.

İlköğretim 5. sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi ders kitabında da
"İbadet Konusunda Bilgilenelim" ünitesinde yer alan "Dua İbadetin Özüdür" ve
"Niçin ve Nasıl Dua Edilir" konuları anlatılırken Cafer-i Sadık’ın "Belaya
uğramaktan korkan kişi Allah’a dua etsin" sözüne yer verilerek ve öğrencilerden
bu sözü, duanın önemi açısından yorumlamaları isteniyor.

"Kültürümüzden Dua Örnekleri" konusunda ise Alevi ve Bektaşilik’teki
dua örnekleri sıralanıyor. Kitapta, "Hz. Muhammed ve Aile Hayatı" ünitesi
anlatıldıktan sonra, öğrencilerin okuması için "Hz. Peygamber’in Hz. Hasan ve
Hz. Hüseyin Sevgisi" adlı okuma metninde, Hz. Muhammed’in torunlarına duyduğu
sevgiye değiniliyor.

"Sevinç ve Üzüntülerimizi Paylaşalım" ünitesine "Nevruz ve
Hıdırellez" konusu eklenerek, şu ifadeler kullanılıyor:

"Halk inanışlarına göre nevruz, çeşitli tarihi şahsiyetler ve olaylarla
ilişkilendirilmektedir. Alevilere göre Hz. Ali, 21 Mart günü doğmuş ve bu günde
Hz. Fatıma ile evlenmiştir. Bu nedenle 21 Mart nevruz şenlikleri gerek Asya Türk
boylarında gerekse Selçuklu ve Osmanlı Türklerinde çoğu zaman kutlanmıştır."

-HZ. ALİ’NİN HİCRETTE GÖSTERDİĞİ CESARET KONUSU-

İlköğretim 6. sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi ders kitabında, "Namaza
Çağrı: Ezan ve Kamet" konusu işlenirken ezanın okunuşundaki "Eşhedü enne
Muhammeden Resulallah" ifadesinden sonra Caferilik’te "Eşhedü Enne Alliyen
Veliyullah" ifadesinin de yer aldığına dikkat çekiliyor.

"Son Peygamber Hz. Muhammed" ünitesinde "hicret" konusu anlatılırken,
Hz. Ali’nin Hz. Muhammed’in hicretinde gösterdiği cesaret, kahramanlık ve
hicretteki rolüne dikkat çekilerek, "...Hz. Ali, müşrikleri oyalamak ve
Peygamberimizin hicretini mümkün kılmak amacıyla bütün tehlikeleri göze alarak
onun yatağına yatmıştı. Müşrikler Peygamberimizi öldürmek üzere eve girdiklerinde
Hz. Ali’yi onun yatağında yatarken buldular. Hz. Ali, Peygamberimizin bıraktığı
emanetleri sahiplerine teslim ettikten sonra yola çıkarak Kuba köyünde Hz.
Peygambere yetişti" bilgileri veriliyor.

"Hz. Muhammed’in Vefatı" konusu işlenirken cenaze ve defin işlemlerinde
Hz. Ali’nin yaptığı hizmetlere yer verilerek, "Resulullah’ın cenazesi Hz. Ali
tarafından yıkandı ve kefenlendi" ifadesi yer alıyor.

"İslam’ın Sakınılmasını İstediği Bazı Davranışlar" ünitesinde Hz.
Ali’nin "Söz ağızda senin esirindir, ağızdan çıkınca sen onun esirisin", "İyi
insanla kötü insan senin yanında aynı seviyede olmamalıdır. Çünkü bu, iyileri
iyilik yapmaktan soğutur, kötüleri de kötülük yapmaya alıştırır", Hz. Hüseyin’in
"Bir Müslüman kardeşin senden ayrıldığında, arkandan söylemesini sevmediğin şeyi
sen de onun arkasından söyleme" ve Cafer-i Sadık’ın "Suçsuz birine iftira
atmanın vebali en köklü dağlardan daha ağırdır" sözleri hatırlatılıyor. Bu
ünitenin sonunda öğrencilerin okuması için "Hz. Ali’nin Hz. Hasan’a Öğüdü"nü
içeren okuma metni bulunuyor.

"İslamiyet ve Türkler" ünitesinin "Türkler Arasında İslam’ın
Yayılmasında Etkili Olan Bazı Şahsiyetler" konusunda "Ali er-Rıza", "Ahmet
Yesevi" ve "Hacı Bektaş Veli"nin hayatına ilişkin bazı bilgiler de yer alıyor.
Aynı ünitede ayrıca "Türklerde Peygamber ve Ehl-i Beyt Sevgisi"ne yer
verilerek, Türklerin Peygamber’e ve onun ehl-i beytine duyduğu derin sevgi
örneklerle anlatılıyor.

-"ALEVİLER: HZ. ALİ’Yİ SEVEN, SAYAN VE ONA TARAFTAR OLANLAR"-

Yeni müfredat değişikliğine göre ilköğretim 7. sınıf Din Kültürü ve Ahlak
Bilgisi ders kitabının "Oruç İbadeti" ünitesine Alevi, Bektaşi geleneğinde
önemli bir yer tutan "Muharrem Orucu" konusu eklendi. Alevi, Bektaşilerin
muharrem ayının ilk on iki gününü oruçlu olarak geçirdikleri, bu günlerde
Kerbela’da Hz. Hüseyin’in ve evladının susuz bırakılmış olmasından dolayı su
içmedikleri, eğlence yapmadıkları ve kurban kesmedikleri kaydediliyor.

Oruçlar tutulduktan sonra on üçüncü gün, Kerbela Olayı’ndan sağ kurtulan
Hz. Hüseyin’in oğlu Zeynü’l-Abidin için şükran kurbanı kesildiği ve aşure
kaynatıldığı ifade ediliyor.

"İslam Düşüncesinde Yorumlar" ünitesine, "Alevilik, Bektaşilik"
konusu eklendi. Hz. Ali’yi seven, sayan ve ona taraftar olan kişiye Alevi dendiği
belirtilerek, Alevilerin Allah’ın birliğine inandığı, Hz. Muhammed’i son
peygamber olarak kabul ettiği, kutsal kitaplarının Kur’an-ı Kerim olduğu, Hz.
Muhammed’i ve onun ehl-i beytini seven Müslümanlar oldukları bilgisine yer
veriliyor.

Bektaşiliğin ise Hacı Bektaş Veli’ye bağlı olan ve onun yolundan
gidenlerin adı olduğu ifade edilerek, Hacı Bektaş Veli’nin kendisinden sonra
gelen birçok kimseye rehberlik yaptığı, Alevi, Bektaşiliğin gelişiminde çok
önemli rol oynamış bir şahsiyet olduğu aktarılıyor.

"Alevilik ve Bektaşilik" konusunun alt başlığında "Cem ve Cemevi"
konusuna da değinilerek, her zaman yapılabilen cemin yanı sıra yılın belli
zamanlarında "düşkünlükten kaldırma cemi", "dardan indirme cemi" ve "Abdal
Musa cemi" gerçekleştirildiği de anlatılıyor.

"Razılık ve Kul Hakkının Sorulması" başlığında ise bu konuya ilişkin
bilgi verilerek, öğrencilerden "Alevilik, Bektaşilik’te kul hakkı konusunda
hassas olunmasını toplumsal dayanışma açısından" değerlendirmeleri isteniyor.

Cem esnasında on iki kişi tarafından belirli bir düzen ve kurallar
çerçevesinde yapılan "On İki Hizmet" konusunun da ele alındığı ders kitabında,
on iki hizmetin dede, rehber, gözcü, çerağcı, zakir, ferraş, sakka, sofracı,
pervane, peyikçi, iznikçi ve bekçi adı verilen kişiler tarafından yerine
getirildiği bilgisi aktarılıyor.

"Semah" konusuna ilişkin de bilgi verilen kitapta, semahın Alevi,
Bektaşi cemlerinde ceme katılanların manevi coşku halinde kendilerinden geçerek
ilahi bir aşkla ayakta dönmeleri olduğu ifade ediliyor.

Aynı ders kitabında ayrıca Alevilik ve Bektaşilikte önemli olan
"Musahiplik (yol kardeşliği)", dua olarak isimlendirilen "Gülbenk" ve
genellikle şubat ayının 13, 14 ve 15. günlerinde tutulan "Hızır Orucu" konuları
da yer alıyor.

"Hz. Ali’nin Cesaret ve Kahramanlığı" başlıklı okuma metnine de yer
verilerek, "Din ve Güzel Ahlak" ünitesinde Mevlana, Abdal Musa ve Kaygusuz
Abdal’ın sözlerine değiniliyor.

"Musikimizde Dini Motifler" konuları işlenirken Alevilik ve
Bektaşilik’te önem verilen "deyiş, nefes, tevhit, düvaz imam" gibi kavramlar
aktarılıyor.

İlköğretim 8. sınıfın ders kitabında ise "Zekat, Hac ve Kurban İbadeti"
ünitesinde Hz. Ali’nin sözüne yer veriliyor. "Kurban Tığlama (Kesme) Duası"
başlıklı okuma metninin de yer aldığı kitapta, "Bilgi Taassubu Önler" konusu
içinde "Büyüklerden Sözler" başlığı ile Hz. Ali ve Hacı Bektaş Veli’nin
taassubun zararlarını belirten sözleri yer alıyor.

-ORTAÖĞRETİMDE ALEVİLİK KONUSU-

Ortaöğretim 9, 10, 11 ve 12. sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi ders
kitapları da yenilikler içeriyor.

Buna göre, ortaöğretim 9. sınıf ders kitabında, "Kur’an-ı Kerim’in
Tarihi" konusu işlenirken, farklı materyallere yazılmış Kur’an ayetlerinin bir
araya getirilerek toplanmasında ve kitap haline getirilmesinde Hz. Ali’nin
katkısına yer veriliyor. Kültürümüzde Kur’an’a verilen değerle ilgili konu
işlenirken, Yunus Emre, Mevlana, Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır, Mehmet Akif
Ersoy, Hasan Basri Çantay, Hoca Ahmet Yesevi ve Hacı Bektaş Veli’in sözlerine
işaret ediliyor.

"İslamiyet ve Türkler" ünitesinin "Türklerin Müslüman Oluşu" konusu
ele alınırken, Türklerin Müslüman olma süreçlerinde ehl-i beytin rolüne ve
özellikle Ali er-Rıza’nın bu süreçteki çalışmalarına vurgu yapılıyor. Aynı
ünitenin "Türklerde İslam Anlayışının Oluşmasında Etkili Olan Şahsiyetler" konu
başlığı altında ise Ahmet Yesevi ve Hacı Bektaş Veli’nin hayatı, görüşleri ve
Türklerin Müslümanlaşma sürecindeki hizmetlerine yer veriliyor.

Ortaöğretim 10. sınıf ders kitabında da Muharrem orucu konusuna
değiniliyor. "Allah İnancı" ünitesinin sonunda içerikle ilgili olarak "Hacı
Bektaş Veli’nin Eserlerinde Tevhit ve İnanç" ile "Hz. Ali’nin Örnek Şahsiyeti
ve İbadetin Önemine Dair Sözleri"nin yer aldığı okuma metinleri de yer alıyor.

Ortaöğretim 11. sınıf ders kitabında ise "İslam Düşüncesinde Yorumlar"
ünitesinin "İslam Düşüncesinde Siyasi-İtikadi Yorumlar" konusunda "Şia"ya,
"İslam Düşüncesinde Ameli-Fıkhi Yorumlar" konusunda ise Caferilik’e
değiniliyor.

"Aile ve Din" ünitesinde "Hz. Fatıma ve Onun Aile Fertleriyle
İlişkileri"ni konu edinen bir okuma metni bulunuyor.

Ortaöğretim 12. sınıfta ise "Hz. Muhammed’i Anlama"ünitesinde,
"Başlıca Hadis Kaynakları" konusu anlatılırken diğer kaynakların yanında
Alevilik, Bektaşilik, Nusayrilik ve Caferilik’te temel hadis kaynağı olan Kütüb-i
Erbaa’ya de yer veriliyor.

Bu ders kitabında da "Cem ve Cemevi", "Cemin Yapılışı", "Semah",
"Musahiplik", "Dua ve Gülbenkler" ve "Muharrem Ayı ve Aşure" konuları
işleniyor.

"Kültürümüzde Etkin Olan Tasavvufi Yorumlar" konu başlığı altında
ayrıca "Nusayrilik" başlığı da yer alıyor. Nusayriliğin temel inançları ve
hareket noktalarının Kur’an olduğu vurgulanarak, Gadir-i Hum gibi önemli gün ve
bayramlar da anlatılıyor.

"Alevilik, Bektaşilik düşüncesinin oluşumunda önemli bir yere sahip olan
"Dört Kapı Kırk Makam" adlı bir okuma metninin de yer aldığı ders kitabında,
"İslam Barışa ve Birlikte Yaşamaya Önem Verir" konusu, Hoca Ahmet Yesevi, Yunus
Emre, Mevlana, Hacı Bektaş Veli, Cabbar Kulu gibi isimlerin barışla ilgili
mesajlarından ve yaşantılarından örnekler verilerek işleniyor. Kitapta ayrıca
Alevilik, Bektaşilik düşüncesinin önemli klasiklerinden olan "Kitab-ı Cabbar
Kulu"ndan "Barış ve Kardeşlik" başlıklı bir okuma metni de bulunuyor.

İmam hatip liselerinde okutulan kelam ders kitabında da Alevilik ve
Bektaşilik kavramları, tarihsel gelişim, Hacı Bektaş Veli ve Dört Kapı Kırk
Makam, Alevilik, Bektaşilik Düşüncesinde Temel Unsurlar, Allah Sevgisi, Peygamber
Sevgisi, Ehl-i Beyt Sevgisi, Tevella, Teberra, On İki İmam, Musahiplik, Ayin-i
Cem, Üç Sünnet Yedi Farz gibi konu başlıkları bulunuyor.