AİHM'den Türkiye'ye rekor 'korucu' cezası!

AİHM, 12 korucunun gözaltında kaybedilmesi ve ikisinin de öldürülmesiyle ilgili dün verdiği kararla, Türkiye’yi “işkence yasağını, yaşam hakkını, özgürlük ve güvenlik hakkını ihlalden” mahkum ederek gözaltında kaybedilenlerin ailelerine 1,5 milyon EURO tazminat ödenmesine karar verdi.

Hakkari’nin Şemdinli ilçesindeki Ortaklar köyünün Ormancık mezrasında 24 Temmuz 1994’te askeri operasyon yapıldı. Mezrada yaşayan ve çoğu köy korucusu olan erkeklere meydanda toplanması emredildi. Toplanan erkekler çırılçıplak soyularak dövüldü. O dönem hamile olan başvuruculardan Emine Çelik ile Zübeyda Uysal da jandarmanın yaptıklarına karşı çıktıkları için dövüldü. Her ikisi de olayın ardından düşük yaptı. Meydanda toplanmayı reddeden Kerem İnan, orada herkesin gözü önünde öldürüldü. Jandarma mezradaki evleri yaktı. Köylüler Cemal Sevli, Reşit Sevli, Aşur Seçkin, Salih Şengül, Yusuf Çelik, Naci Şengül ve Kemal İzci, Hayrullah Öztürk, Abdullah İnan, Mirhaç Çelik, Casım Çelik ve Hurşit Taşkın ise gözaltına alındı. Jandarmanın gözaltına aldığı köylülerden ise bir daha haber alınamadı.

6 Temmuz 1998’de olayın basına da yansımasıyla, Hakkari Cumhuriyet Savcısı, Şemdinli savcısından olayın araştırılmasını istedi. Savcı, 13 Nisan 1999’da hazırladığı iddianamede Yarbay A.Ç. ile jandarma F.A. hakkında cinayet, gasp, düşüğe neden olma, köyü terk etmeye zorlamak suçlamalarıyla dava açılmasını talep etti. Ancak iki asker için soruşturma izni verilmedi. Van Bölge İdare Mahkemesi de 18 Temmuz 2000’deki kararıyla dava açılmasına gerek olmadığını açıkladı. Mağdur ailelerin avukatlarından avukat Levent Kanat’ın karara yaptığı itirazlar da reddedildi, Kanat 2002’de AİHM’e başvurdu. AİHM’e Türkiye tarafından gönderilen o günkü jandarma tutanağında, “Ormancık’ta çatışma çıktığı ve mezranın silahlı çatışma sonucu yandığı” iddiası yer aldı.

Karar ise dün çıktı. AİHM, dün verdiği kararla, Türkiye’nin AİHS’nin “yaşam hakkını” düzenleyen 2., “işkence yasağını” düzenleyen 3., “özgürlük ve güvenlik hakkı” başlıklı 5., maddelerini hilal ettiğine karar verdi. Öldürülen ve kaybedilen kişilerin ailelerinden Meryem Çelik, Zübeyda Uysal, Misrihan Sevli, Emine Çelik, Marya Çelik, Fatma Şengül, Besna Sevli, Hanife İzci, Kimet Şengül, Hazima Çelik ve Şekirnaz İnan, Hamit Şengül ve Şakir Öztürk, Hamayil İnan için Türkiye'yi tüm masraflarla birlikte 1,565 Milyon EURO tazminata mahkum etti.

12 geçici köy korucusunun Derecik İç Güvenlik Taburu bahçesine gömüldüğü yönünde o dönemde taburda görevli bir asker savcılığa itiraflarda bulundu. 2009 yılında da Şemdinli Cumhuriyet Savcısı ve Hakkari Barosu'ndan 4 avukatın nezaretiyle taburda kazı çalışması yapıldı. Ancak kazı çalışması sonucunda hiçbir bulguya rastlanmadı.