Af Yasası Meclis’ten geçti mi? Hangi maddeleri onaylandı? Af kapsamına girmeyen suçlar ne? İnfaz düzenlemesi ne durumda?

İnfaz düzenlemesi teklifi TBMM’de görüşüldü. Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin ilk 10 maddesi kabul edildi. Her il merkezi ile bölgelerin coğrafi durumları ve iş yoğunluğu göz önünde tutularak belirlenen ilçelerde Hakimler ve Savcılar Kurulunun olumlu görüşü alınarak Adalet Bakanlığınca infaz hakimliği kurulacak - İnfaz hakimliğinin kuruluş, görev, yetki ve işleyişine ilişkin yapılan değişiklikler 1 Eylül 2020'den itibaren uygulanacak - İnfaz hakimleri, Cumhuriyet savcısının ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazına ilişkin verdiği kararlara karşı yapılan şikayetleri inceleyecek. Af Yasası Meclis’ten geçti mi? Hangi maddeleri onaylandı? Cezaevindekilere af var mı? İnfaz düzenlemesi ne durumda?

AF YASASI MECLİS'TEN GEÇTİ Mİ?

TBMM Adalet Komisyonu Başkanvekili, AK Parti Bartın Milletvekili Yılmaz Tunç, "Bu teklifte 'adalet yok.' deniyor. Tabii ki kapsam dışı tutulan terör suçları bakımından, eğer bunun kapsam dışı tutulmasından rahatsız oluyorsanız o sizin bileceğiniz iş. Cinsel suçlar, uyuşturucu ticareti ve diğer toplumsal hassasiyeti gözeterek hazırladığımız istisnalar bakımından eğer 'adalet yok' diyorsanız, onu kamuoyunun takdirine bırakıyorum." dedi.

İYİ Parti Aksaray Milletvekili Ayhan Erel, kanun teklifinin TBMM Adalet Komisyonundaki görüşmelerinde bir madde üzerinden yaptığı teşekkürün, suistimal edildiğini, bunun, teklifin tamamını kabul ettikleri anlamına gelmediğini ifade etti. Erel, "Maddenin bu kadar dolambaçlı, anlaşılmaz yazılmasının ardından ister istemez kafamızda sorular oluşmuştu. Onun yerine şunu niye yazmadınız; cinsel suçlar, nitelikli olanlar, 102/2, 103, 104/2 ve 3 'Bunların infazı aynen 3/4 kalacak.' deseydiniz. Cinsel suçlar, çocuklar tarafından işlenen suçlar, bunların karşısına indirim oranlarını doğrudan doğruya yazmış olsaydık bu problem ortaya çıkmazdı." diye konuştu.

MHP Kırıkkale Milletvekili Halil Öztürk, teklifin, bir af olmadığını, sadece infaz sürelerinde değil, İnfaz Hakimliği Kanunu, Türk Ceza Kanunu, Ceza Muhakemesi Kanunu başta olmak üzere toplam 11 kanunda değişiklik yaptığını anımsattı.

Kanun teklifinde ceza infaz sürelerinde kalıcı değişikliğe gidildiğini dile getiren Öztürk, şöyle devam etti:

"Bu kapsamda teklifimiz, terör, cinsel suçlar, uyuşturucu madde ticareti suçu, kadına karşı şiddet, kasten adam öldürme, özel hayatın gizliliği, devlet hayatı aleyhine işlenen suçlar, kasten adam öldürme suçu hariç olmak üzere diğer suçlar bakımından 2/3 olan genel infaz oranını 1/3 olarak düzenlemektedir. Örnek vermek gerekirse karısının yüzüne kezzap atmış olanlar, çocuğuna veya öğrencisine cinsel istismarda bulunmuş olanlar bu düzenlemeden faydalanamayacaktır. Kanun teklifimiz ceza infaz sisteminde çok sayıda yenilikler öngörmektedir. Kanun teklifimizle özellikle 0-6 yaş arası çocuğu bulunan kadınlar, yaşlılarla ilgili kademeli olarak konutta infaz sisteminin kapsamı ve şartları kolaylaştırılmakta ve genişletilmektedir. Yeni doğum yapmış, üç yıl ve altı hapis cezasına mahkum olan kadın hükümlülerin de yine cezaları konutlarında infaz edilebilecektir."

"KORONAVİRÜSE KARŞI BİR DÜZENLEME DEĞİL"

HDP Batman Milletvekili Ayşe Acar Başaran, teklifin koronavirüse karşı bir düzenleme olmadığını, üzerinde yıllardır çalışıldığına ilişkin AK Parti ve MHP milletvekillerinin açıklamalarının bulunduğunu söyledi. Birleşmiş Milletler ve Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisinin cezaevlerindeki hükümlü ve tutuklular için koronavirüse karşı yaptıkları çağrıları anımsatan Başaran, "Siz kulaklarınızı tıkayıp koronavirüsü fırsat bilip kendi yandaşlarınıza af çıkarıyorsunuz, muhaliflerinizi de karşıtlarınızı da ölüme terk ediyorsunuz. Fiili olarak idam cezasını uyguluyorsunuz." değerlendirmesini yaptı.

CHP Mersin Milletvekili Alpay Antmen, CHP olarak affa karşı olmadıklarını belirterek, "Ancak nasıl bir af? Düşünce suçları, gazeteciler ve topluma kazandırılmasında mahsur olmayan hükümlüler için af çıkarılmasına elbette karşı değiliz. Bu yasaya vicdan ve adaleti koymak istiyoruz. Bu yasaya evrensel hukuk normları hakim olsun istiyoruz. Bu yasanız ne adaletli ne de adil; eşit hiç değil. Yasa bu haliyle vicdansızdır, adaletsizdir. Ya bu teklifi vicdanlı ve adaletli bir yasaya dönüştürürüz ya da karşınızda CHP'yi bulursunuz." diye konuştu.

Antmen, eğer toplumsal barışı sağlamıyorsa, hukuksuzluğu önlemiyorsa adalete ve hakkaniyete uygun değilse, vatandaşların tamamının gönlü razı değilse buna af veya infaz düzenlemesi demenin doğru olmayacağını söyledi.

Teklifte bazı suçlar için koşullu salıvermenin olduğunu ancak tutukluların basın çalışanları olmadığını ifade eden Antmen, "Adamlar sadece anayasal olarak vatandaşı bilgilendirme haklarını kullandıkları için cezaevindeler ama bu teklifin hiçbir yerinde yoklar. Düşünce suçluları hiç yok." dedi.

"SOSYAL MEDYADA YALAN BEYANLARLA BİZİ KARALAMAYA YELTENMEYİN"

TBMM Adalet Komisyonu Başkanvekili, AK Parti Bartın Milletvekili Yılmaz Tunç, teklifin geneli üzerindeki görüşmelerde, kapsam dışı tutulan suçlar bakımından tartışmaların yapıldığını ancak diğer olumlu düzenlemelerin, kamuoyu tarafından yeterince öğrenilemediğini belirtti.

Tunç, "Bu teklifte 'adalet yok.' deniyor. Tabii ki kapsam dışı tutulan terör suçları bakımından eğer bunun kapsam dışı tutulmasından rahatsız oluyorsanız o sizin bileceğiniz iş. Cinsel suçlar, uyuşturucu ticareti ve diğer toplumsal hassasiyeti gözeterek hazırladığımız istisnalar bakımından eğer 'adalet yok' diyorsanız onu kamuoyunun takdirine bırakıyorum." değerlendirmesinde bulundu.

Kanun teklifinin hedefinin, ceza adaletine uygun, suçlunun ıslahını ve topluma kazandırılmasını sağlayacak, kalıcı infaz rejimini getirmek olduğunu ifade eden Tunç, şunları kaydetti:

"Teklifin amacı cezaevlerini boşaltmak değil. Evet, geçici maddelerde koronavirüs salgını nedeniyle alınacak tedbirler bakımından cezaevlerindeki salgın riskini ortadan kaldıracak düzenlemeler var ama kalıcı maddelere baktığımız zaman infaz sistemimizde, özellikle hukuk devleti ilkesine uygun, daha çağdaş, daha modern bir infaz rejimine uygun düzenlemeler yapıldığını görüyoruz. Cezaevlerindeki doluluğun sebebi, 2005 yılında Ceza Kanunu'nda yapılan ceza artışları ve İnfaz Kanunu'ndaki 1/2'lik infaz süresinin üçte 2'ye çıkmasından dolayı. Her iki kanundaki hem cezaların artışı hem de hükümlülerin cezaevindeki kalış süresinin yüzde 40'dan yüzde 66'ya çıkmış olması ve istinaf mahkemelerinin devreye girerek, istinafta 5 yılın altındaki suçların kesinleşmiş olması, istinafın devreye girmesi nedeniyle de Yargıtayın, önündeki dosyaları hızlandırarak karar vermiş olması, bir de bunun üstüne 15 Temmuz darbe girişimi, cezaevlerindeki doluluğu artırdı. Bu problemin de çözülmesi gerekiyor. Teklif, bu amaca yönelik geçici maddeler de içeriyor. Toplumsal hassasiyet açısından bazı suçların cezalarında da artışlar yapıldı. Bunlardan kasten yaralama suçunun canavarca hisle işlenmesi durumunda ceza bir kat daha artırılacak. Örgüt suçunun cezası artırılıyor, burada alt sınır 1 yıldan 4 yıla çıkarılıyor. Tefecilik suçunun cezası artırılıyor. Kadına şiddet, cinsel istismar, çocuk istismarı, bunlar AK Parti'nin kırmızı çizgileridir. Bu suçların cezalarını dünyada en yüksek veren ülke Türkiye. Avrupa hukukuna bir bakın, orada çocuk istismarında 18 yıllık üst sınır, bizde alt sınır. Bunu yapan bu Meclis, öncülüğünü yapan da AK Parti'dir. O nedenle bu konular üzerinden sosyal medyada yalan beyanlarla bizi karalamaya yeltenmeyin."

TBMM Adalet Komisyonu Üyesi, AK Parti İstanbul Milletvekili Abdullah Güler, sorular üzerine Türkiye’deki hiçbir cezaevinde koronavirüs vakasıyla ilgili bir durum olmadığını bildirdi.

Daha sonra kanun teklifinin maddelerine geçildi.

AF YASASI HANGİ MADDELERİ ONAYLANDI?

İnfaz Hakimliği Kanunu ve diğer kanunlarla verilen görevleri yerine getirmek amacıyla her il merkezi ile bölgelerin coğrafi durumları ve iş yoğunluğu göz önünde tutularak, belirlenen ilçelerde Hakimler ve Savcılar Kurulunun (HSK) olumlu görüşü alınarak, Adalet Bakanlığınca infaz hakimliği kurulacak.

İş durumunun gerekli kıldığı yerlerde birden fazla infaz hakimliği kurulabilecek. Bu durumda infaz hakimlikleri numaralandırılacak. Müstakilen infaz hakimliğine atanan hakimler, adli yargı adalet komisyonlarınca başka mahkemelerde veya işlerde görevlendirilemeyecek.

İnfaz hakimliği bulundukları il veya ilçenin adı ile anılacak. İnfaz hakimliğinin yargı çevresi, kuruldukları il merkezi ve ilçeler ile bunlara adli yönden bağlanan ilçelerin idari sınırları olacak.

Ağır ceza mahkemeleri ile büyükşehir belediyesi bulunan illerde, büyükşehir belediyesi sınırları içerisindeki il ve ilçenin adı ile anılan infaz hakimliğinin yargı çevresi, il veya ilçe sınırlarına bakılmaksızın Adalet Bakanlığının önerisi üzerine HSK tarafından belirlenecek. Coğrafi durum ve iş yoğunluğu göz önünde tutularak bir infaz hakimliğinin kaldırılmasına veya yargı çevresinin değiştirilmesine, Adalet Bakanlığının önerisi üzerine HSK tarafından karar verilecek.

İnfaz hakimliğinin yetkisi, hükmün infazına ilişkin işlemin yapıldığı yere göre belirlenecek. Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde bulunan hükümlü ve tutuklular hakkında idarece yapılan işlemler veya bunlarla ilgili faaliyetlere ilişkin yapılan şikayetler bakımından işlemin yapıldığı veya faaliyetin gerçekleştiği ceza infaz kurumunun bulunduğu yerde infaz hakimliği yetkili olacak. İnfaz hakimliğinde bir yazı işleri müdürü ile yeteri kadar personel bulunacak.

Düzenlemeyle infaz hakimlerine yeni görevler de verildi. Buna göre, infaz hakimleri, Cumhuriyet savcısının ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazına ilişkin verdiği kararlara karşı yapılan şikayetleri inceleyecek.

Öte yandan infaz hakimleri, ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazına ilişkin mahsup, ceza zaman aşımı ve hükümlünün ölümü hallerinde verilecek kararlar da dahil olmak üzere hakim veya mahkeme tarafından verilmesi gerekli kararları alacak ve işleri yapacak.

Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde hükümlü ve tutuklular hakkında yapılan işlemler veya bunlarla ilgili faaliyetlerin ya da Cumhuriyet savcısının ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazına ilişkin verdiği kararların kanun veya diğer mevzuat hükümlerine aykırı olduğu gerekçesiyle bu karar, işlem veya faaliyetlerin öğrenildiği tarihten itibaren 15 gün, her halde yapıldığı tarihten itibaren 30 gün içinde şikayet yoluyla infaz hakimliğine başvurulabilecek.

İnfaz hakiminin kararlarına karşı şikayetçi veya ilgili Cumhuriyet savcısı tarafından, tebliğden itibaren yedi gün içinde Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre itiraz yoluna gidilebilecek. Kanunlarda infaz hakiminin onayına tabi olduğu belirtilen hususlarda da bu hüküm uygulanacak.

İnfaz Hakimliği Kanunu ve Türk Ceza Kanunu ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun'da infaz hakimliğinin kuruluş, görev, yetki ve işleyişine ilişkin yapılan değişiklikler veya infaz hakimliğine yeni görevler veren düzenlemeler, 1 Eylül 2020 tarihinden itibaren uygulanacak. Bu tarihe kadar mevcut hükümlerin uygulanmasına devam edilecek.

İnfaz hakimliğinin kuruluş, görev, yetki ve işleyişine ilişkin yapılan değişiklikler nedeniyle olağan veya olağanüstü kanun yolu incelemesinde bozma kararı verilemeyecek. Kanunla yapılan değişikliklerin uygulanacağı tarihe kadar, iş ve kadro durumu dikkate alınarak değiştirilen hükümlere göre infaz hakimlikleri kurulacak ve faaliyete geçirilecek.

Hüküm kesinleştikten sonra Cumhuriyet savcılığınca yapılan tebligata rağmen 30 gün içinde seçenek tedbirin gereklerinin yerine getirilmesine başlanmaması veya başlanıp da devam edilmemesi halinde, infaz hakimliği kısa süreli hapis cezasının tamamen veya kısmen infazına karar verecek ve bu karar derhal infaz edilecek. Hükmedilen seçenek tedbirin hükümlünün elinde olmayan nedenlerle yerine getirilememesi durumunda, infaz hakimliğince tedbir değiştirilecek.

Cezanın ertelenmesi, mağdurun veya kamunun uğradığı zararın aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi koşuluna bağlı tutulabilecek. Bu durumda, koşul gerçekleşinceye kadar cezanın infaz kurumunda çektirilmesine devam edilecek. Koşulun yerine getirilmesi halinde, infaz hakimi kararıyla hükümlü, infaz kurumundan derhal salıverilecek.

Mahkum olduğu hapis cezası ertelenen veya denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezası infaz edilen ya da koşullu salıverilen hükümlünün kendi alt soyu üzerindeki velayet, vesayet ve kayyımlık yetkileri açısından belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılamayacak.

Denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezası infaz edilen ya da koşullu salıverilen hükümlü hakkında, "Bir kamu kurumunun veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşunun iznine tabi bir meslek veya sanatı, kendi sorumluluğu altında serbest meslek erbabı veya tacir olarak icra etmekten yoksun bırakılmamasına" karar verilebilecek.