4 yılda 1 geliyor, Google Doodle yaptı! Artık gün nedir, Jülyen Takvimi neden şubat ayına ekledi? 29 Şubat artık gün/yıl nasıl hesaplanır?

29 Şubat 4 yılda bir geliyor. 2016 yılında Miladi Takvim’e eklenen 29 Şubat, 6 saatlik sürelerin birikerek 1 günü tamamlamasıyla 2020 yılına da eklendi. Google de 4 yılda bir gelen bugün için 29 Şubat Doodle yaptı. Google tarafından hazırlanan Doodle sonrası merak edilen artık gün ve artık yıl soruları arttı. Peki artık gün ve artık yıl nedir? Artık gün hesaplaması nasıl yapılır?

ARTIK GÜN NEDİR?

Artık yıl, Miladî takvimde (Gregoryen takvim) 365 yerine 366 günü olan yıl. Bu fazladan gün (artık gün),tam yıllarda 28 gün olan şubat ayına 29 Şubat'ın eklenmesi ile elde edilir. Dört yılda bir yapılan bu uygulamanın nedeni Dünya'nın Güneş çevresinde dönme süresinin (astronomik yıl),Güneş'in aynı meridyenden iki kez geçişi arasındaki ortalama zamanın (gün) tam katı olmamasıdır. Bir astronomik yıl yaklaşık olarak 365,242 gün olmasına rağmen normal bir takvim yılı 365 gündür.

Artık yıl uygulaması ilk olarak MS 46 yılında, Jülyen Takvimi'nde uygulanmıştır.

ARTIK YIL HESABI NASIL HESAPLANIR?

Genel bir kural olarak, artık yıllar 4 rakamının katı olan yıllardır:

1988, 1992, 1996, 2000, 2004, 2008, 2012, 2016, 2020, 2024 gibi.

Ancak bu kuralın iki istisnası vardır:

1. 100'ün katı olan yıllardan sadece 400'e kalansız olarak bölünebilenler artık yıldır:

Örneğin 1200, 1600, 2000 yılları artık yıldır ancak 1700, 1800 ve 1900 artık yıl değildir.

Sadece 400'e tam olarak bölünebilenlerin artık yıl kabul edilmesinin nedeni, bir astronomik yılın 365,25 gün değil, yaklaşık olarak 365,242 gün olmasından kaynaklanan hatayı gidermektir.

2. Hesabı daha da hassas hâle getirmek için -400'e kalansız bölünebildiği halde -4000'e kalansız olarak bölünebilen yıllar artık yıl kabul edilmez

Örneğin 4000, 8000, 12000, 16000, 24000, 32000 ve 48000 yılları 400'e tam bölünebildiği halde artık yıl kabul edilmeyecektir.

29 ŞUBAT NASIL BULUNDU?

Gregoryen takviminin kökeni, Roma İmparatoru Julius Caesar’ın, Mısırlı astronomi bilgini Sosigenes’e yaptırdığı “Julyen” takvimidir. Bu takvime göre bir yıl 365 gün sürer ve her yıldan 6 saat artar. Artan bu saatler her 4 yılda, bir gün eder ve yıla eklenir. Böylece bir yıl, 4 yılda bir 366 güne çıkar. 366 sayısı 12’ye tam olarak bölünmediğinden dolayı bazı ayların 30 bazı ayların da 31 çekmesi uygun görülür. Julyen takviminde yılbaşı, mart ayındadır ve buna göre şubat, yılın en son ayıdır. “July” olarak bilinen temmuz ayı, Julius Caesar’ın adını taşır ve 31 gün sürer.

Caesar’dan sonra yaşayan bir başka Roma İmparatoru Augustus da kendi adını bir aya verir. Ne var ki Ağustos (Augustus’un adından) ayının 30, Caesar’ın adını taşıyan Temmuz ayının 31 çekmesini haşmetine yakıştıramayan İmparator Augustus, kendi adıyla anılan ayın da 31 gün sürmesini emreder. Bunun üzerine astronomlar, yılın son ayı olan şubattan bir günü alıp, ağustos ayına ekler. Böylece 30-29 gün döngüsü yaşayan şubat ayı 29-28 gün olarak belirlenir
Şubat, yıl Mart ile başladığı için Roma takviminin son ayı idi. Belirli zaman aralıklarında Romalı rahipler, yılı mevsimlerle hizalayabilmek için, Şubat'tan sonra araya bir eklenti ay (Mercedonius) yerleştiriyorlardı.

Google 4 yılda bir yaşadığımız bu önemli güne kayıtsız kalmadı ve bir Doodle hazırladı.