Yeni emeklilik sistemi TES! Tazminat ayrıntısı dikkat çekiyor, işte TES'in şifreleri...

Ekonomide 3 yılın yol haritası OVP ile belirlendi. OVP içerisinde yeni emeklilik sistemine atıfta bulunuldu. Ayrıca kıdem tazminatı ile ilgili yenilikler söz konusu. Peki yeni sistem nasıl olacak? Sosyal Güvenlik Uzmanı Emin Yılmaz, CNN Türk’te yeni dönemde emeklilik sistemi ve kıdem tazminatına ilişkin yenilikleri anlattı. Yılmaz konuşmasında şu ifadeleri kullandı: 2024-2026 yılı için bazı çalışmalar yapılacak. Yeni bir emeklilik sistemi geliyor. Buradaki emeklilik sistemi Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) olarak geçecek. Burada yeni bir terim olan OKS (Otomatik Katılım Sistemi) kurulacak. 2024’ün son çeyreğinde hayatımıza girecek. Yani eylül, ekim, kasım, aralık ayı içerisinde girmesi bekleniyor. Şu anda uygulanan bir sistem var o da BES, 2017’den beri hayatımızda. Brüt ücretten yüzde 3 oranında kesiliyor. Şu anda 5 işçi ve üzeri olan iş yerlerine BES’e geçiş zorunluluğu var. İşçi 2 ay sistemde kalmak zorunda. 45 yaş üstü ve emekli zorunluluğu kabul edilmiyor, isterse ayrılabiliyor. İşçiden kesilen prim ve vergi konusunda devlet teşvik veriyor. BES’te 10 yıl sistemde kalıp 56 yaşına gelince emeklilik hakkı vardı. Yeni sistemde bu nasıl uyarlanacak? TES’te işçi, işveren ve devlet üzerinden değerlendirilecek. BES gibi işçi ve devlet ikilisinin arasında işveren olacak. Buradan da yüzdelik oran kesilecek. Buradaki fonlara yatırım yapılacak. Emeklilik fonları ile ilgili sigorta şirketleri var, orada paranızı kısa vadede, A tipi, B tipi likit fon, borsada günlük olarak değerlendirmeleri yapılacak. Kıdem tazminatını da bu sistemin içerisinde alacaklar. Daha önceki kıdem tazminatı hakları korunacak. İsteyen TES üzerinden buradaki haklarını yatırım amaçlı bu fonlara yönlendirebilecek. Normal standartlarda kıdem tazminatı 1 yıl çalışma sonunda brüt ücretin yüzde 38.33’ü alınıyordu. Karma testte buradaki yüzde 3’lük kısımda işveren katkısı olacak devamında TES’e 5.33’lük kıdem tazminatı aktarılması planlanıyor. Bu isteğe bağlı olacak. Bunlar bireysel fonda değerlendirilecek. Karma teste baktığımızda 1 yıldan fazla çalışma olursa işten kendi isteği bile ayrılsa hak kazancı korunacak. İş değişikliği olduğu zaman hakkı saklı kalacak. Sistemden çıkmak istediğim zaman ne olacak? 60 yaşını doldurmamış 1 defaya mahsus olarak evlilik olacaksa, konut alınacaksa belli bir kısmını sistemden çekebilecek. Emeklilikte toplu ödeme yapılmıyor ama BES’te yapılıyordu. Burada toplu ödeme yapılmayacak. Eğer isterlerse yüzde 25’lik kısmını çekebilecekler. Geri kalanında sistemin yazılı mevzuatına göre peyder pey ikinci bir emekli maaşı olarak tarafımıza ödenecek? BES’te de yine yasa koyucunun prim yönünde vergi yönünde teşvikleri vardı. Burada siz birikiminizi piyasalarda değerlendiriyorsunuz, uzun vadeli fonlarda, kısa vadeli fonlarda, dolayısıyla burada oranlar kısmında devlet yine katkı yapacağı için TES’in biraz daha avantajlı olabilme ihtimali olabilir.