Ukrayna'yı işgalin Rusya'ya faturası ağır oldu! Fiyatlar uçtu, ürünlere kısıtlama geldi! 'Keşke alsaydık' deyip açıkladı: Yiyecek kıtlığı...

Rusya’ya yaptırımların etkileri artık yavaş yavaş kendisini hissettirmeye başladı. Temel ihtiyaç maddelerinin fiyatları artarken çok sayıda insan işini kaybetme riskiyle karşı karşıya. Çok sayıda insan da dış dünyadan tecrit olmuşluk duygusunu kuvvetle hissetmeye başladı. BBC ekibi günlük yaşamın yaşanan kriz dolayısıyla nasıl değiştiğini inceledi. İşte detaylar... Bu haberde sözleri aktarılan kişilerin tümünün ismi değiştirildi ve kur karşılıkları haberin hazırlandığı sıradaki değerler üzerinden hesaplandı. Tüketici fiyatları işgalin ilk haftasında yüzde 2,2 fırladı ve en büyük artışlar arasında gıda fiyatları vardı. İnsanların evlerinde stoklama yaptıkları haberleri üzerine bazı dükkanlar temel gıda maddelerinin satışına sınırlama getirdi. İlaç satışlarına yaptırım uygulanmıyor ama önde gelen nakliye şirketleri hizmeti durdurduğu için bazı tıbbi ürünler bulunamayabilir. Rusya'nın Ukrayna'yı işgali başladığından bu yana parası ruble hızla değer kaybediyor. Bu da birçok perakende satış dükkanının sürekli fiyat artırmasına yol açıyor. Moskova'nın merkezinde yaşayan Daria henüz boş raf görmediğini söylüyor. Yiyecek kıtlığı olmaz ama daha da pahalanacak diyor. Ne kadar daha pahalanacak, hayal bile edemiyorum ve düşünmeye bile korkuyorum. AB vatandaşı olup Moskova'da yaşayan Jan, 20 Şubat günü 5500 rublelik [57 dolar] yiyecek ve ihtiyaç alışverişi yaptım. O gün aldığım şeyler bugün 8000 ruble oldu. Sütün fiyatı iki hafta içinde neredeyse iki misline çıktı diyor. Şeker ve tahıl fiyatları Şubat ayı içinde zaten geçen yıla göre yüzde 20 yükselmişti. Rusya resmi haber ajansı Tass, bazı perakendecilerin en temel gıda maddelerinin fiyatlarındaki artışı yüzde 5 ile sınırlamayı kabul ettiklerini duyurdu. Bir kısım dükkan ise un, şeker ve yağ gibi temel gıda maddelerini belli bir miktarın üzerinde satmamaya başladı.Daria, bazı maddeleri stokladığını söylüyor. 4 kilo kahve, 4 litre ayçiçek yağı, 4 litre zeytinyağı ve 4 şişe viski aldık diyor. Ayrıca tansiyon ilacından da üç ay yetecek kadar ısmarlamış. Bazı ilaçları bulmanın şimdiden zorlaştığını söylüyor. Bazı tüketim maddelerinin fiyatları çok fazla arttı. Akıllı telefonlar ve televizyonların fiyatları yüzde 10'dan fazla yükselirken Türkiye'de tatil yapmanın ortalama fiyatı da yüzde 29 daha fazla artık. Apple, Ikea ve Nike gibi önde gelen markalar artık ürünlerini Rusya'da satmıyor. Daria, ailesi için yeni bilgisayarlar almayı bir süredir düşünüyordu ve fiyatların sürekli arttığını görünce bunu bir an önce yapmaya karar verdi: Şubat başında 70 bin rubleydi fakat ay sonu geldiğinde 100 bin rubleye çıkmıştı. Biz de o fiyata aldık. Sonra 140 bin rubleye çıktı ve Moskova'da stoklar tükendi.iPhone şarj cihazı almadılar ama alan çok oldu. Apple 2 Mart tarihinde Rusya'daki bütün doğrudan satış faaliyetlerini durdurduğunu açıklamıştı. Daria, Keşke alsaydık diyor: Yeni otomobillerin de fiyatları fırladı. Daria, Araba için yeni filtreler ve motor yağı aldık. Servis zamanı gelince kullanacağız diyor ve ekliyor:Eşi ve iki çocuğuyla yaşayan üniversite öğretim üyesi Pavel, Moskova'daki evleri için bazı elektrikli eşyalar almak istiyordu. Savaşın başladığı gün fiyatların neredeyse yüzde 30 arttığını gördü. Bir buzdolabı, ocak, çamaşır makinası ve su ısıtıcısı almayı ve kapanmadan bir gün önce Ikea'ya bir yatak ve bir dolap siparişi vermeyi başardı. Ikea fiyatlarının değişmediğini söylüyor. Fiyat artırmaya vakitleri olmadı diyor acı acı gülerek. McDonald's'ın Rusya'daki 847 restoranını kapatmasındaki sembolik anlam Rusların çoğu için açıktı. McDonald's bundan 30 yıl önce Sovyetler Birliği'nde faaliyet göstermeye başlayan ilk Batılı şirketlerden biriydi. Kapanacağı duyulduktan kısa süre sonra verilen reklamlarla kalan yiyecekler normalin 10 misli fiyatlarla satıldı. İlanlardan birinde, Yabancı mutluluğu tatmak için son fırsat deniyordu.Fakat Rusya'nın güneybatısındaki Saratov'da yaşayan Vladimir, Batı'nın yaptırımlarının etkisini henüz hissetmediklerini söylüyor. Vatniki (Kremlin'i destekleyenler) rublenin değer kaybından etkilenmez çünkü pahalı ithal mallar kullanmazlar diyor. Rusya bankaları, Swift uluslararası ödeme sisteminden çıkarıldı. Visa, Mastercard, American Express, Apple ve Google Pay gibi ödeme sistemleri de Rusya'daki hizmetlerini sınırladı. Rusya Merkez Bankası ekonominin yüzde 8 civarında küçülebileceğini söylüyor. Fitness (egzersiz) sektöründe çalışan Natasha, Gelişmeler bizim işleri çok fena etkiledi diyor. Müşterilerimizin sayısı düştü. İnsanlar spor merkezlerine üyeliklerini iptal ediyor ve paralarını geri istiyorlar. Buna karşılık kira, cihazlar ve temizliğin maliyeti giderek yükseliyor. Giderlerimiz yaptırımlar uygulanmaya başladığından bu yana ortalama yüzde 30 civarında arttı diyor.Natasha, kendisininki gibi birçok iş yerinin kapanacağını düşünüyor. Kapanmayanların da ithal teçhizatın yerini alacak Rus ürünleri bulmaya uğraşması gerekecek. Ekaterina birkaç dil okulunu yönetiyor ve yaptırımların şimdiden sorun yaratmaya başladığını anlatıyor: Başka ülkelerde öğretmenlerimiz var ve transfer yolları kapatıldığı için onlara ödeme yapamıyoruz. Ayrıca ABD, Almanya ve Letonya'dan öğrencilerimiz var, onlar da bizim hesabımıza okul ücretlerini yatıramıyor. Şu anda başka yollar kullanıyoruz ama her bir iş günü yeni bir krizle başlıyor. Ekaterina, Zoom da engellenirse uluslararası grup derslerini nasıl yürüteceklerini bilmiyor ve çok kaygılı çünkü internet platformlarını bir Ukrayna şirketinin yönettiğini söylüyor.Uzun zamandır birlikte çalıştığımız halde bir anda her şeyi durdurdular. Onlardan çok memnunduk ve işlerini çok iyi yapıyorlardı. Şimdi hem onlar için hem kendimiz için hem de bütün bu durum için çok üzgünüz diye ekliyor. Natasha ise değişiklikleri kabullenmekte güçlük çekiyor: Bu tamamen yeni bir tür kriz ve hepimiz kaybolmuş gibiyiz, şaşkın bir haldeyiz. Sadece iş konusunda değil, bütün hayatımızla ilgili. Gelirini kaybetmek, alıştığın yaşamı bırakmak, sosyal medya dahil bağlantılarının azalması, yurt dışında yaşayan aile üyelerini ve dostlarını ziyaret etmeye gidemeyecek olmak. Kaybettiğimiz çok şey var şimdiden ve daha tamamen kavrayamadık bile. Daria da büyük yabancı şirketlerin Rusya'dan çekilmesiyle çok insanın işini kaybettiği yolundaki haberlerin kendisini kaygılandırdığını söylüyor:Şu ana kadar benim çalıştığım türden hükümetin fon verdiği projelerde bir kesinti olmadı. Ama işimi kaybetmekten çok korkuyorum.