Topkapı Sarayı'nda sergilenen gömleklerin şifresi çözüldü! Müneccim katkısı var, ebcet hesabı yapılmış! İlber Ortaylı: Padişahlar bu nedenle giymiş olabilirler!
Müzelerin geceleri de hizmet vermeye başlaması sonrası ilgi arttı. Topkapı Sarayı'nda sergilenen eserlerin arasında hikayesi az bilinen gömlekler de şu sıralar popüler tarih konusu oldu. Osmanlı sultanlarının giydiği bu tılsımlı gömlekler hakkında tarihçi İlber Ortaylı da konuştu. Peki Çin, Mısır ve Osmanlı'ya kadar uzanan bu gömleklerin sırrı neydi?
Topkapı Sarayı'nı ziyaret eden Hürriyet Gazetesi'nden Levent Kulu ve Musa Kesler, sarayın en nadide eserlerinin hikayelerini araştırmış. Özellikle padişahların giydiği tılsımlı gömlekler hakkında ilginç bilgiler yer alıyor. Hastalıktan, büyüden ve nazardan korunmak için giyilen bu efsunlu gömlekler zamanla daha çok ilgi çekince Milli Saraylar Başkanlığı ayrı bir bölüm hazırlamış.
İLBER ORTAYLI SIRRI AÇIKLADITarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı, Topkapı Sarayı'nda sergilenen tılsımlı gömleklerin padişahları hastalıklardan koruduğunu dile getirdi. "Savaşa giderken bir anlamda ‘manevi muhafızlık’ yapsın diye de giyer. Dua gömlekleri bunlar. Üzerinde ayetler var, sureler var. Kimi da karmaşık, ebcet hesapları var üzerinde. Bazısında müneccimlerin de katkıları var. Muska gibi bir şey." diye konuştu. Taklit edilmesinin mümkün olmadığını söyleyen Ortaylı, "Osmanlı sarayında eskiden beri inanılan ve güvenilen bir gelenek bu.” ifadelerini kullandı.
Sanat tarihçisi Prof. Dr. Hülya Tezcan ise, "Sultanların giydiği bu gömlekler için önce müneccimler eşref saati seçer. Sonrasında uygun dua ve ayetler yazılır ve hattatlar bunu kumaş üzerine yazar. Savaşta koruyucu olarak giyilirdi. Ruh hastalıkları için özel seçilmiş ayetler yazılırdı bu gömleklere. Sırrı hala çözülmemiş ebcet şifreleri yer alıyor" ifadelerini kullandı.
Türk İslam Sanatları'ndan Prof. Dr. Fatih Özkafa ise, Topkapı Sarayı'nda sergilenen efsunlu gömlekler için, "Ebcet algoritmasına göre hazırlanmmış şifreler bu gömlekleri özel hale getiriyor" dedi.
SANAT VE SÜSLEMEDE İLERİ, ISITMADA ZAYIF!
Topkapı Sarayı'nın sanat ve süsleme konusunda gayet renkli olduğu biliniyor. Ancak sarayın güçlü ve kapsamlı bir ısıtma sistemi tarihte olmamış. Devlet sırlarının görüşüldüğü Kubbealtı mangallarla ısıtılmış. Padişahların giydiği kaftanlar da buna göre tasarlanmış. Bu yüzden sultanların o dönemde zatürre en çok korktuğu hastalıklardan olmuş.
GERÇEK GÜLHANE YAKINDA AÇILIYOR!
Tanzimat Fermanı'nın okunduğu Gülhane Bahçesi de yeniden özel olarak düzenlenecek. Böylece “Hakiki Gülhane” İstanbulluların ziyaretine açılacak.
HAREM DAİRESİ'NDE KARANTİNA ODASI!
Osmanlı saraylarının belki de en çok merak edilen yeri harem bölümüdür. Harem'de cariyelerin karantinaya alındığı oda yer alıyormuş. Bulaşıcı hastalık riski taşıyan cariyeler bu odalarda korunmuş. Hücresinden dışarıya açılan küçük bir pencereden de ihtiyaçları karşılanıyormuş.
ARABİSTAN VE İRAN'DAN TALEP VAR!
Sarayda sergilenen eserlere bazı ülkelerin ilgisinin olduğu biliniyor. Özellikle Mekke ve Medine'de yer alan bazı eserlere o dönem Fahrettin Paşa'nın yollaması, Suudi Arabistan'ın ilgisine neden olmuş. Bir de Şah İsmail'e ait olan eserler var. Onlara da İranlılar geçici olarak sergilenmesi yönünde talep gösterse de müze yönetimi bu teklife sıcak bakmıyor.
RESTORE EDİLDİLER
Prof. Dr. Abdülhamit Tüfekçioğlu (Milli Saraylar Başkan Yardımcısı): “Depolardaki her türlü eserin görünür hale gelmesini istedik. Bu kapsamda depolardaki tılsımlı gömlekleri de çıkarıp sergilemeye başladık. Bazı hasar görmüş olanları da restore ettirdik." dedi.