Sosyal medyada yeni tehlike: ‘Sen de ekle’
Instagram’dan yeni bir çılgınlık yaşanıyor, ‘sen de ekle’ akımı ile milyonlarca insan paylaşım yapıyor. Akımda kilit ekranı, galerideki ilk fotoğraf ve evcil hayvan gibi çeşitli konular belirleniyor. Akımların masum olmadığını belirten uzmanlar ise paylaşılan özel anların siber zorbalara ve üçüncü şahıslara ait şirketlere kadar pek çok alanda kullanılabileceği konusunda uyarıda bulundu.
Sosyal medyadaki en son akım Instagram’ın kasım ayında kullanıma açtığı ‘sen de ekle’ (add yours) oldu. Bu özellikle, bir konu belirleyen kullanıcılar adeta zincir halinde hikâye paylaşımı yapmaya başladı. Günde milyonlarca insanın katıldığı ‘sen de ekle’ akımında en çok açılan başlıklar; kilit ekranını paylaş, manzarını paylaş, anlık modunu göster ve evcil hayvanını paylaş gibi konulardan oluşuyor. Zaman zaman ülkenin gündemiyle alakalı başlıklar da paylaşılıyor.
Seçilen konuyla ilgili paylaşım yapanların gönderileri ise arkadaşınız olsun veya olmasın diğer Instagram kullanıcıları tarafından rahatlıkla görülebiliyor. Uzmanlar ise son günlerin moda akımı ‘sen de ekle’ ile yapılan hikâye paylaşımlarıyla ilgili uyarıyor.
AKIMLAR MASUM DEĞİL
Paylaşımları kimlerin göreceğinin iyi bir şekilde analiz edilmesi gerektiğini söyleyen DPC Kişisel Veri Koruma Danışmanlığı CEO’su Avukat Sefa Karcıoğlu, “Instagram’ı kullanırken verdiğimiz onay gereği, şirket bizim verilerimiz 3. kişilerle paylaşabiliyor. Bu izni biz veriyoruz. Ancak, bu noktadan sonra neler paylaştığımıza dikkat etmemiz gerekiyor.
Örneğin, kilit ekranının paylaşılması çok dikkat çekici. Normalde bir yazılım şirketinin veya bir üreticinin sizin kilit ekranızı görme ihtimali yok ama bu akımlarla rahatlıkla görebiliyor. Bu akımlar masum değil. Hem pazarlama ve reklam alanında hem de siber zorbalar tarafından kullanılabilir. Örneğin, sistem sizin evcil hayvanınız olduğunu, bahçeli bir evde yaşadığınızı, medeni durumunuzu ve alışkanlıklarınızı rahatlıkla algılayıp sizi ona göre sınıflandırabilir” dedi.
EKSİK PARÇALAR TAMAMLANIYOR
Instagram’daki yeni akımın Facebook’taki ‘10 years challenge’ akımına benzediğini ancak daha geniş ve özel paylaşımların önünü açtığını vurgulayan Sefa Karcıoğlu, “Yıllar önce birçok kişinin yüzünü doğrudan veri depolarına sakladılar. Şimdi de ‘sen de ekle’ akımıyla puzzle’ın eksik parçasını tamamlıyorlar.
Bu verileri paylaşmamızda şimdilik herhangi bir sakınca görmeyebiliriz ama yapay zeka yakında bizim kedimizin cinsini, acıktığımızda ne yemek istediğimizi, çevremizde belki de sosyal medya hesabı bile olmayan kişilerin bilgilerini ele geçirebilir. Bu bakımdan paylaşım yapmadan önce mutlaka düşünmemiz gerekiyor. Çok özel veya aleyhinize kullanılabilecek şeyleri paylaşmamalıyız. Yine kendimizin ötesinde yakınlarımızın görsellerini paylaşırken mutlaka iki kere düşünmeliyiz” şeklinde konuştu.
ALTINDAN DEĞERLİ
Dijital iletişim uzmanı Dr. Nabat Garakhanova ise, sosyal medyadaki akımların etkisiyle paylaşılan özel anların, hırsızlara kapıyı açıp altınları göstermekle benzer olduğunu söyledi.
Dr. Nabat Garakhanova şöyle konuştu: “Günümüzün en değerli olgusu ‘big data’ dediğimiz verilerin toplanmasıdır. Bu paylaşımlarda teknik anlamda veya hukuksal açıdan bir sakınca yok gibi gözükebilir. Ancak, biz bu paylaşımları yaparak adeta hırsızlara kapıyı açıp eve davet etmiş oluruz. Çünkü, üzerinde çok düşünmeden paylaştığımız fotoğraflar siber zorbalar tarafından şantaj amaçlı olarak kullanılabilir. Yine veri kullanan şirketler tarafından reklam, pazarlama ve analiz amaçlı değerlendirilebilir. Akımların çoğu bu verileri toplamak için yapılır. Elde edilen verilerle gelecekteki davranışlar bile kolaylıkla tahmin edilir.”
EN ÇOK PAYLAŞILANLAR KİLİT EKRANI VE MANZARA
INSTAGRAM’daki ‘sen de ekle’ akımı yıllar önce yapılan ‘10 years challenge’ akımına benziyor. O akımda kullanıcılar 10 yıl önceki hallerinin fotoğraflarını paylaşırken, Instagram’daki yeni akımda konular daha da çeşitli olabiliyor.
Türkiye’de en çok paylaşım yapılan sen de ekle konuları ise şu şekilde: ‘Kilit ekranını paylaş’, ‘galerindeki ilk fotoğrafı paylaş’, ‘manzarını paylaş’, ‘senin için en değerli kişiyi paylaş’, ‘evcil hayvanını paylaş’, ‘herkes anlık modunu ve şarkısını eklesin’, ‘kilit ekranındaki fotoğraf hayata tutunma sebebinmiş.’ Uzmanlar ise, bu ve benzeri konu başlığı altında paylaşılanlara karşı vatandaşları uyarıyor.
Akımla paylaşılan verilerin çok özel olabileceğini ve 3. şahıslar ile siber zorbalar tarafından aleyhinize kullanılabileceğini belirtiyor.