Sosyal güvenlikte yeni dönem! 1 Eylül’de başlıyor

İki önemli değişiklikten biri EYT’li çalışana verilen sigorta prim desteğinin kaldırılması, bir diğeri ise çalışanlar için ödenen kısa vadeli sigorta kolları prim oranının yüzde 2.25’e çıkarılması. Bu iki düzenleme eylül ayının başında uygulamaya giriyor. Şimdi konunun detayına değineyim ki, yeni düzenlemeler, çalışanları ve işverenleri nasıl etkileyecek? Hürriyet'ten Noyan Doğan detayları yazdı. Önce, EYT teşvikinin kaldırılması ile başlayayım. EYT düzenlemesinden yararlanıp aynı işyerinde çalışmaya devam eden emekliler için, bu kişileri çalıştıran işverenlere yüzde 5 oranında Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) indirimi hakkı getirilmişti. EYT’lileri çalıştırmaya devam eden işverenler yaklaşık 17 aydır bu destekten yararlanıyor. İşveren hissesi için uygulanan bu 5 puanlık indirim de Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından karşılandı. İşte bu destek, eylül başından itibaren kalkıyor. Peki, bu durum, EYT’li çalıştıran işverenleri nasıl etkileyecek? EYT’li çalıştıran işveren –ki, emekli çalıştıran tüm işverenler için de geçerli- yüzde 22.5 sosyal güvenlik destek primi ödüyor. Buna ek olarak bir de yüzde 2 kısa vadeli sigorta kolları için prim ödüyor. Sadece EYT’li çalıştıran işverenlere yüzde 5 SGDP indim hakkı tanındığı için 17 aydır işverenler, çalışan için yüzde 17.5 prim ödedi. Dolayısıyla da EYT’linin işverene maliyeti daha düşük oldu. Ne kadar düşük oldu? Bugünkü asgari ücret üzerinden yaklaşık bin 13 lira. Eylül başından itibaren bu destek kalkacak ve asgari ücret üzerinden EYT’li çalıştıran işverenler, aylık çalıştırdıkları emekli için ağustos ayına göre bin 13 lira fazla sosyal güvenlik destek primi ödeyecekler. Maaş asgari ücretten yüksekse ödenecek bu tutar daha da yüksek olacak. Eğer işveren EYT’li çalışana brüt 30 bin lira ödüyorsa, bugüne kadar 5.250 lira SGDP ödedi, eylül başından itibaren ise ödeyeceği prim 6.750 liraya çıkacak. Yeri gelmişken EYT’liye prim desteğinin neden kaldırıldığına da değineyim. O dönem EYT düzenlemesi yapıldığında, işverenlerin ani işgücü kaybından dolayı yaşayacakları olumsuz durumu ortadan kaldırmak için bu destek verildi. Ancak EYT’li çalıştıran yüzde 17.5 prim öderken, EYT dışında emekli çalıştıranların yüzde 22.5 prim ödemesi haksızlığa neden olduğu için bu destek bitirildi. Eylül ayında başlayacak bir başka düzenleme ile kısa vadeli sigorta kolları prim oranı yüzde 2.25’e çıkıyor. Bugün için kısa vadeli sigorta kolları prim oranı, sigortalının prime esas kazancının yüzde 2’si olarak uygulanıyor ve bu primin tamamı işveren tarafından ödeniyor. Eylül başından itibaren işveren, çalışanın prime esas kazancı üzerinden yüzde 2.25 prim ödeyecek. Peki, bu durum işvereni nasıl etkileyecek? Hesap kitaba geçmeden önce, işçi statüsünde (4/A) çalışanlar için işveren prim oranlarına kısaca değineyim. İşveren, çalıştırdığı kişi için, prime esas kazancı üzerinden; yüzde 11 malullük-yaşlılık-ölüm için, yüzde 2 kısa vadeli sigorta kolları için, yüzde 7.5 genel sağlık sigortası için ve yüzde 2 işsizlik sigortası için olmak üzere toplam yüzde 22.5 prim ödüyor. Çalışanın payı ise yüzde 15. Böylece bir çalışan için işveren ve çalışan toplam SGK’ya yüzde 37.5 prim ödüyor. Eylül başından itibaren bu tablo değişecek. İşçiden kesilen primlerde bir değişiklik olmayacak ama işverenin yüzde 2 olarak ödediği kısa vadeli sigorta kolları primi; eylül başından itibaren yüzde 2.25’e çıkacak ve bu durumda işverenin aylık ödediği prim tutarı yüzde 22.5’ten yüzde 22.75’e yükselecek. Bu durumda asgari ücretli çalıştıran işverenin ödeyeceği prim 50 lira artacak. Bugün için işveren asgari ücretli için kısa vadeli sigorta kolları primi olarak 400 lira öderken, eylül başından itibaren 450 lira ödeyecek. Bu konuda geçenlerde SGK’da bir yazı yayımlayarak, kısa vadeli sigorta kolları primindeki yüzde 2.25’lik artışın nasıl uygulanacağına açıklık getirdi. Buna göre, 1 Eylül 2024 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek prim artışının; ayın 1’i ila 30’u arasında çalışma karşılığı ücret alan sigortalılar için 1 Eylül tarihinden, ayın 15’i ila 14’ü arasında çalışmaları karşılığı ücret alan sigortalılar için de 15 Eylül tarihinde itibaren uygulanacağını belirtti.