Sıfır ve ikinci el araçta çarpıcı değişim! Araba alacaklara önemli uyarı

İkinci el otomobil piyasasında geçtiğimiz yılın sonundan beri devam eden durgunluk son iki ayda yerini harekete bıraktı. Temmuz ayında yaşanan yüzde 9.6’lık büyümenin ardından ağustos ayındaki büyüme yüzde 10’u geçti. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Motorlu Kara Taşıtları, Ağustos 2024 verilerini dün açıkladı. Hürriyet'ten Taylan Özgür Dil'in haberine göre; ağustos ayında devri yapılan ikinci el otomobil sayısı bir önceki yılın ağustos ayına kıyasla yüzde 11.2 artarak 613 bin 752 adede ulaştı. Ocak-Ağustos 2024 döneminde devri yapılan otomobil sayısı bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 11.4 oranında gerileyerek 4 milyon 460 bin 373 adet oldu. Geçen yılın aynı dönemimde devri yapılan otomobil sayısı 5 milyon adedi geçmişti. Otomobil, motosiklet, otobüs, kamyon vb. tüm araçların devir sayılarına bakıldığında ise ağustos ayındaki artış daha sınırlı oldu. Buna göre, ağustos ayında tüm araçlarda yapılan devir sayısı bir önceki yılın ağustos ayına yüzde 4.7 artarak 935 bin 945 adet oldu. Ocak- Ağustos 2024 döneminde devri yapılan toplam araç sayısı ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 9.6 azalarak 6 milyon 787 bin 585 adet olarak gerçekleşti. Geçen yılın aynı döneminde devri yapılan toplam araç sayısı 7.5 milyon adedi geride bırakmıştı. Talebin son iki ayda sıfır km araçtan ikinci ele kaymasının ise birçok önemli sebebi var. Bunlardan en önemlileri; GSR2 standartları sonrası donanımları arttığı için sıfır km araçlara gelen zamlar, kurdaki artışın fiyatlar yansıtılması, Çinli markalara uygulanmaya başlayan ilave gümrük tarifeleri sonrası bu modellerde yükselen fiyatlar şeklinde sıralanabilir. Otomotiv veri şirketi Cardata’nın Genel Müdürü Hüsamettin Yalçın, “Eylülde döviz kurundaki artış sıfır kilometre araçlarda fiyatlara yansıtıldı. Bu zamlar olmadan önce ikinci el araçlarla sıfır kilometre araçlar arasındaki fiyat makası çok dardı. Şimdi o makas, 0 km araçlarda yukarı doğru açıldıkça ikinci eldeki fiyat makası normalize olacak, yani ikinci el fiyatları daha algılanabilir, daha normal fiyatlar haline gelecek. Böylece tüketicinin tercihi ikinci el olabilir. Dolayısıyla ikinci elde fiyatların yıl sonuna kadar sabit gideceğini düşünüyoruz” açıklamasında bulundu. Vavacars Ticari Grup Başkanı Serdıl Gözelekli ise ikinci el araç fiyatları ağustos ayında yüzde 2.7 oranında arttığını söyledi. Gözelekli, yaptığı yazılı açıklamada, “Talebin artmasıyla daha canlı bir son çeyrek olacağına inanıyoruz. 2024 başı itibarıyla ikinci el araç fiyatlarındaki artış dövize ve enflasyona göre geride kalmıştı. Ancak makasın daha fazla açılacağını ön görmüyoruz. Son dönemlerde sıfır araç fiyatlarındaki artışı, otomotiv sektöründeki üretim maliyetlerinin artması ve hammadde tedarik sorunları doğrudan etkiliyor. Ayrıca döviz kurlarındaki dalgalanmalar, ithal edilen araçların maliyetlerini etkileyerek ikinci el araç fiyatlarının yükselmesine neden oluyor. İlerleyen aylarda döviz trendine paralel biçimde fiyat hareketleri görmemiz sürpriz olmayacaktır” demişti. Otomobil satışlarını daha güvenli hale getirmek için geliştirilen Güvenli Ödeme Sistemi 27 Eylül’den itibaren herkes için zorunlu olacak. Sistemle, alışverişlerde nakit taşıma riski, sahte para kullanılması, satış bedelinin ödenmemesi gibi riskler ortadan kalkacak. Ticaret Bakanlığı ile Türkiye Noterler Birliği işbirliğiyle uygulamaya alınan Güvenli Ödeme Sistemi, ikinci el otomobil satışlarında oluşan tüketici mağduriyetlerinin önüne geçecek Sistem kapsamında, ikinci el araç piyasasında alıcıyla satıcı arasında ödeme açısından yaşanan ihtilafların ortadan kaldırılması hedefleniyor. Söz konusu sisteme ilişkin merak edilen 10 soru ve 10 cevap ise şöyle:1-Güvenli Ödeme Sistemi nedir?İkinci el araç alışverişini daha güvenli hale getirmek amacıyla geliştirilen ödeme sistemidir.2-Güvenli Ödeme Sistemi ne zaman zorunlu hale gelecek?Sistemin kullanımı bugüne kadar ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti faaliyetinde bulunan işletmelerin (oto galerilerin) satışlarında zorunlu iken 27 Eylül’den itibaren herkes için zorunlu hale gelecek. 3-Sistemde ödeme süreci nasıl işleyecek?Uygulamada, önce satıcı güvenli ödeme sürecini başlatacak, sonra alıcı notere gitmeden önce referans numarası ile parayı aracı kuruluşa yatıracak. Satışın onaylanmasının ardından güvenli hesapta bekleyen para anında satıcının hesabına geçecek.4-Sistem hangi amaçla uygulanıyor?Sistemle nakit taşıma, sahte para ve satış bedelinin ödenmemesi gibi risklerin ortadan kaldırılması hedefleniyor. 5-Uygulama tüketicileri nasıl etkileyecek?Söz konusu sistemle ikinci el araç piyasasında güven ortamının oluşması bekleniyor. Uygulama, tüketici mağduriyetlerini önleyerek, ödeme açısından alıcı ve satıcı arasındaki ihtilafları ortadan kaldıracak.6-Uygulamanın denetimi kim tarafından yapılacak?Sistemin işleyiş ve denetimine ilişkin çalışmalar Ticaret Bakanlığınca yürütülecek.7-Sisteme dahil bankalar hangisi?Türkiye Noterler Birliği ile protokol imzalayan banka, elektronik para veya ödeme kuruluşlarının hepsi sisteme dahil edilecek. 8-Sistemin kullanımı için herhangi bir ücret olacak mı?Banka tarafından her bir işlem karşılığında satıcıya aktarılacak araç satış bedelinden mahsup edilmek suretiyle 105 lira alınacak. Söz konusu ücretin 52,5 lirası işlem katılım payı olarak Türkiye Noterler Birliğine aktarılacak. 9-Satış işleminden cayılması halinde sistem üzerinden yapılan başvuru iptal edilebilecek mi?Bu durumda başvuru iptal edilebilecek ve alıcı tarafından yatırılan tutar ilgili banka, elektronik para veya ödeme kuruluşu tarafından iade edilecek.10-Satış kaydı sonrası bilgilerde güncelleme yapılabilecek mi?Başvuru oluştuktan sonra bilgilerde düzenleme yapılamayacak. Bunun için mevcut başvurunun iptal edilmesi ve yeni bir işlemin başlatılması gerekecek. Taşıt satışlarında, taşıt satış bedelinin tamamının ya da bir kısmının nakit, havale veya EFT gibi yöntemlerle ödenmesi durumunda satış bedeli ile taşıt mülkiyetinin eş zamanlı el değiştirmesini sağlayan sistemde, para transferinin “aracı kuruluş” olarak faaliyet gösterecek olan bankalar, elektronik para kuruluşları ve ödeme kuruluşları tarafından yapılması gerekiyor. Bu kapsamda, para aktarımı yapılmadıysa tescil gerçekleşmeden önce para aktarımının gerçekleşmesi beklenecek. Para aktarımı doğrulandığında para hesapta bloke edilecek ve satış sözleşmesi tamamlanacak. Para aktarımı ile eş zamanlı olarak taşıt tescili yapılacak. Para aktarımı doğrulanamaz ise satış işlemi kesilecek.