Şebi Yelda ne demek, Nardugan Bayramı nedir? Nardugan Bayramı (Şebi Yelda) gecesi ne zaman, ne yapılır? Nardugan Bayramı nasıl kutlanır?
Şeb-i Yelda’nın anlamı ve ritüeller için araştırmalar yoğunlaştı. 21 Aralık'a verilen isimlerden biri de Şeb-i Yelda’dır ve içinde ritüeli barındırır. Şeb-i Yelda geleneği, İran’ın diğer bölgelerinde olduğu gibi, Mazenderan eyaletinde hala kutlanmaya devam eden bir gelenek. Peki, Şeb-i Yelda ne demek? Şebi Yelda nedir, ne zaman, Şebi Yalda gecesi ne yapılır, Nardugan Bayramı nasıl kutlanır?
21 Aralık kış dönümünün bir diğer adı Şebi Yelda başta İran olmak üzere birçok yerde kutlanıyor. Evvel-i Şeb-i Yelda ile Ahir-i Şeb-i Yelda arasındaki haftanın zirvesi olan 21 Aralık gündönümünde, güneş ışınlarının Oğlak Dönencesi’ne dik açı vermesi, Kuzey Yarımküre’de en uzun gece ile kışı başlatır. Uzun geceler 21 Mart Nevruz’a kadar kısala kısala devam eder.
Şebi Yelda ne demek, Nardugan Bayramı nedir?
Yakın coğrafyamızda, özellikle de İran’da, Azerbaycan’da halen -horrem ruz/kutlu gece olarak- yad edilen “Şeb-i Yelda” süresince mesela bereketi temsilen nar yenir, karpuzlar kesilir, davetler, eğlenceler tertip edilir.
"Şeb-i Yelda," Farsça kökenli bir ifadedir ve Türk kültüründe özellikle eski geleneksel takvimlerde kullanılan bir terimdir. Bu terim, kış gecelerinin en uzun olduğu, yani güneşin en düşük irtifaya indiği günü ifade eder. Türk kültüründe "Şeb-i Yelda," 21 Aralık civarında yaşanan en uzun geceye karşılık gelir.
Nardugan Bayramı (Şebi Yelda) gecesi ne zaman?
21 Aralık'ta gerçekleşen kış güneş dönümü, Şeb-i Yelda'nın temelini oluşturur. Bu tarih, Kuzey Yarım Küre'de kışın başlangıcını simgeler ve bu günde gecenin en uzun olduğu kabul edilir. Şeb-i Yelda, geleneksel Türk takvimlerinde önemli günlerden biri olarak kabul edilmiş ve bu gün genellikle aileler arasında özel ritüellerle, anlam yüklü bir şekilde kutlanmıştır.
Şeb-i Yelda’nın diğer adı da 21 Aralık Türk Bayramı olarak bilinen Nardugan Bayramı’dır. Azerbaycan ve İran kültürlerinde önemli bir geleneksel bayram olan Nardugan, Farsça kökenli bir kelime olup "nar" (nar, nar çiçeği) ve "dugan" (söndüren, yok eden) kelimelerinin birleşiminden gelir ve kışın sonunu, baharın başlangıcını simgeler.
Nardugan, genellikle 21 Aralık civarında, kışın en soğuk döneminde gerçekleşen güneş dönümüne denk gelir. Bu tarih, günlerin tekrar uzamaya başladığı, güneşin kış mevsimindeki en düşük noktaya ulaştığı bir döneme işaret eder. Bu bayramda nar, baharın habercisi olarak kabul edilir ve nar ağaçlarına kırmızı kumaş veya iplikler bağlanarak baharın gelişi kutlanır.
Nardugan, geleneksel ritüellerle, özel yemeklerle ve aile birliğiyle kutlanan bir bayramdır. Bu kutlamalarda genellikle nar suyu içilir, nar tatlıları yapılır ve evler süslenir. Ayrıca, kötü enerjilerin uzaklaştırılması ve taze bir başlangıç için dualar edilir. Her ne kadar kökeni İran'a dayansa da, Nardugan, çeşitli Türk topluluklarında da benzer adetlerle kutlanabilir.
Nardugan Bayramı nasıl kutlanır?
Nardugan Bayramı, özellikle Azerbaycan ve İran gibi kültürlerde kutlanan geleneksel bir bayramdır. Kutlamalar genellikle aile birliği, baharın gelişi ve bereketin simgelenmesi üzerine odaklanır. İşte Nardugan Bayramı'nın kutlanış biçimlerinden bazıları:
Nar Ağaçlarına Süsleme: Nar ağaçları, baharın habercisi olarak kabul edilir. Bu nedenle, Nardugan Bayramı'nda nar ağaçlarına kırmızı renkli kumaşlar, iplikler veya süslemelerle bezemek yaygındır. Bu süslemeler baharın gelişini ve doğanın canlanışını simgeler.
Nar Yemekleri: Nar, bayramın sembol meyvesidir. Nar suyu içmek ve nar tatlıları yapmak yaygındır. Narın kırmızı rengi, bayramın enerjisi ve coşkusuyla ilişkilendirilir.
Özel Yemekler: Nardugan Bayramı'nda aileler genellikle özel yemekler hazırlar. Bu yemekler genellikle bol baharatlı ve zengin lezzetlere sahip olabilir. Aile bireyleri bir araya gelerek özel yemeklerin tadını çıkarırlar.
Ev Dekorasyonu: Evler, Nardugan Bayramı'na özel olarak dekore edilir. Bahar temalı süslemeler, renkli kumaşlar ve çiçeklerle evlerin atmosferi canlandırılır.
Aile Ziyaretleri: Bayram, aile birliği ve dayanışma vurgusu yapar. Aile bireyleri, bayram günlerinde birbirlerini ziyaret eder, birlikte özel yemekler yer ve bayram coşkusunu paylaşırlar.
Dualar ve Ritüeller: Nardugan Bayramı'nda dualar edilir, baharın getireceği bereket ve güzellikler için dileklerde bulunulur. Ayrıca, bazı geleneksel ritüeller de uygulanabilir.