Halep, Tel Rıfat derken Suriye'de İran ve Rusya devreye giriyor, Esad için yeni plan
Dünyanın odağı dört yıl aradan sonra tekrar Suriye'de. Orta Doğu basınındaki yeni bir iddiaya göre ise muhalifler Halep'e ilerlemeye başlamadan önce ABD ve BAE'nin Esad ile ilgili bir planı vardı. Öte yandan HTŞ liderliğindeki muhalif gruplar Halep ve çevresinde ilerleyişi sürdürürken, Suriye rejimi ise müttefikleri İran ve Rusya ile birlikte karşı saldırıya hazırlanıyor. İşte detaylar...
Dört senelik sakinliğin ardından yaşanan çatışmalar dünyanın odağını tekrar ülkeye çevirdi.
Suriye’de Heyet Tahrir Şam (HTŞ) liderliğindeki muhalif grupların ilerleyişi devam ediyor.
HTŞ’ye bağlı muhalif grupların Suriye rejimi kontrolündeki Halep’in büyük bölümünü ele geçirmesinin ardından ülkede gerilim ve çatışmalar devam ediyor. Halep’in HTŞ kontrolüne geçmesiyle çok sayıda muhalif sivilin de bu kente doğru yola çıktığı öğrenildi.
Hama kent merkezinin 12 kilometre yakınlarına kadar sokulan rejim karşıtı silahlı gruplar Maardis-Taybetul İmam hattında beklerken, bölgede rejim karşıtı silahlı gruplarla rejim güçleri arasında aralıklarla çatışmalar da yaşanıyor.
Suriye ordusu ise il merkezine çok sayıda zırhlı araç ve asker sevk etti. Rusya’nın da, Fırat Nehri’nin doğusundaki Tabka ilçesinden askeri teçhizat ve mühimmatlarını rejim kontrolündeki Humus iline sevk etmeye başladığı öğrenildi.
HAŞDİ ŞABİ GİRDİ Mİ?
Bununla birlikte Suriye yönetiminin müttefikleri Rusya ve İran ile birlikte HTŞ’ye karşı adım attığı görülüyor. Şam’daki Savunma Bakanlığı, Rus ve Suriye savaş uçaklarının İdlib ve Hama’daki muhalif güçlere yönelik hava saldırıları düzenlediğini açıkladı. Ordu kaynakları, Halep’ten çekilen birliklerin yeniden organize edildiğini ve karşı saldırı için takviye gönderildiğini belirtti.
Öte yandan İran destekli Haşdi Şabi güçlerinin Irak üzerinden Suriye’ye giriş yaptığı iddia edildi. Haşdi Şabi’ye bağlı milis güçlerin Suriye rejimine destek için Suriye topraklarına giriş yaptığı iddialarını yalanlayan Irak yönetimi, bunların sosyal medyada dolaşan iddialar olduğunu ve gerçeği yansıtmadığını belirtti.
ESAD ABD’Yİ İŞARET ETTİ
Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad ise çatışmaların alevlenmesinden ABD’yi sorumlu gösterdi. Esad, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ile yaptığı telefon görüşmesinde, rejim karşıtı silahlı grupların başlattığı saldırıyı ‘bölgenin haritasını ABD çıkarları doğrultusunda yeniden çizme girişimi’ olarak nitelendirdi. Esad’ın ofisinden yapılan açıklamada “Terörist tırmanış, bölgeyi bölme, içindeki ülkeleri parçalama ve haritayı ABD ve Batı’nın hedefleri doğrultusunda yeniden çizme yönündeki geniş kapsamlı hedefleri yansıtıyor” ifadeleri yer aldı.
ABD yönetimi ise HTŞ ile ilgili yapılan suçlamaları açık biçimde reddediyor. Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü Sean Savett, ABD’nin Suriye’nin Halep kentinde yaşanan gelişmeleri yakından takip ettiğini belirterek “Olanların sorumlusu Esad rejimi, bizim bir dahlimiz yok” dedi. ABD, Almanya, Fransa ve İngiltere ile birlikte önceki gün ortak bir açıklama yayınlayarak, Suriye’de şiddetin azaltılması çağrısında bulundu.
AĞABEYİNİN ANITINI DEVİRDİLER
Halep’in merkezine kadar giren HTŞ’nin öncülüğündeki muhalifler, burada eski devlet başkanı Hafız Esad ve şimdiki Devlet Başkanı Beşar Esad’ın portrelerini parçalayıp yakarken, Hafız Esad’ın yerine geçmesine kesin gözüyle bakılan ancak 1994’te trafik kazasında hayatını kaybeden Basil Esad’ın heykelini de tahrip etti. AFP’nin yanı sıra BBC de bunu görüntüledi.
RUSYA VE İRAN: SURİYE’YE DESTEĞE DEVAM EDECEĞİZ
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan gerçekleştirdiği telefon görüşmesinde Suriye’nin anayasal düzenin ve toprak bütünlüğünün yeniden sağlanmasına yönelik eylemlerine ‘koşulsuz destek’ sözü verdi. “Geniş çaplı saldırılar, Suriye devletinin egemenliğini, siyasi ve sosyo-ekonomik istikrarını baltalamaya yönelik olarak değerlendirilmektedir” denilirken, Astana formatı çerçevesinde Türkiye’nin de katılımıyla çabaların koordine edilmesinin önemi vurgulandı. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov da, Rusya’nın Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’a desteğini sürdürdüğünü belirtti. Peskov, Rusya’nın ‘durumu istikrara kavuşturmak için neyin gerekli olduğuna dair bir pozisyon belirleyeceğini’ sözlerine ekledi.
Öte yandan Arap basınında yer alan haberlere göre Suriye'deki gelişmelerle ilgili ismi açıklanmayan kaynaklar ABD ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE), Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad'ın İran'dan uzaklaşması ve Lübnan'daki Hizbullah'a giden silah yollarını kesmesi durumunda, ona uygulanan yaptırımların kaldırılma olasılığını görüştüğünü öne sürüyor.
Middle East Monitor, 20 Aralık'ta Suriye'ye uygulanan kapsamlı ABD yaptırımlarının sona ereceğini hatırlatırken, konuyla ilgili kules görüşmelerinin Esad muhaliflerinin Halep'e girmelerinden bile önce başladığını bildirdi.
Yine aynı kaynaklara göre muhaliflerin ilerleyişi "Esad'ın İran ile ittifakındaki zayıflığı gösteriyor ve bu noktada da emirlik ve ABD devreye giriyor."
ME Monitor aynı zamanda "İsrail'in Lübnan'daki Hizbullah ve Suriye'deki İran varlıkları da dahil olmak üzere Tahran'ın bölgesel ağına karşı yürüttüğü kampanyaya" dikkat çekerek İran'ın ile Suriye'nin arasına net bir çizgi hedeflendiğini söyledi.
Ancak bu kulis iddialarına karşın İran Dışişleri Bakanı Erakçi Pazar günü Esad'ı ziyaret etmiş ve İran'ın Suriye'ye desteğinin devam ettiğini duyurdu. Buna karşın BAE Başkanı Şeyh Muhammed Bin Zayed El Nahyan da hafta sonundaki son gelişmeler hakkında Esad ile telefonda görüştü.
İki ABD kaynağı, dört Suriyeli ve Lübnanlı muhatap ve iki yabancı diplomat "ABD ve BAE'nin Esad ile İran arasına mesafe koymak için bir pencere gördüklerini ve bunun 2011'de patlak veren iç savaş sırasında ülkesinin büyük kısımlarını geri almasına yardımcı olduğunu" söyledi.
Habere göre BAE, kendisine karşı başlatılan Sünni isyanı bastırmak için Şii, Arap olmayan İran'dan yardım kabul ettikten sonra onu dışlayan çoğunluğu Sünni Müslüman Arap devletleri arasında Esad'ın yeniden itibar kazanmasında öncü bir rol üstlendi.
Emirlikler, Arap Birliği'nin Suriye'nin üyeliğini yeniden tesis etmesinden önce, savaşın başlangıcından bu yana ilk Arap ülkesine yaptığı ziyaret olan 2022'de Esad'ı ağırladı.
Kaynaklar, BAE'nin uzun zamandır Esad'ı İran'dan uzaklaştırmayı umduğunu ve Suriye ile iş ilişkileri kurmak istediğini, ancak ABD yaptırımlarının bu çabaları engellediğini söyledi.