EYT'de son dakika gelişmesi! Yaş, prim ve staj detayı
Milyonlarca EYT'li bekliyordu. Cumhurbaşkanoı Erdoğan açıkladı. EYT düzenlemesi ile ilgili detaylar belli oldu. EYT'de yaş şartı kalkarken prim ve sigorta süresi şartı getirildi. Eksik primi olanlar için borçlanma imkanı sunulurken, staj mağdurları da kendi durumlarının ne olacağını merak ediyor. İşte tüm detayları ile EYT rehberi...
umhurbaşkanı Erdoğan, emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesinin detaylarını açıkladı. Peki, düzenleme kimleri kapsıyor, hangi şartlar geçerli? İşte EYT'de 15 soru 15 cevap!
EYT KİMLERİ KAPSIYOR?
8 Eylül 1999 öncesi sigorta girişi olanlar EYT kapsamına giriyor. Bu tarihten sonra hizmet başlangıcı olanlar ise düzenlemeden yararlanamayacak.
EYT ŞARTLARI NELER?
1999 öncesi işe girişi olanlardan kadınlar için 5 bin prim günü ve 20 yıl sigortalılık süresi, erkekler için 5 bin prim günü ve 25 yıl sigortalılık süresi gerekiyor.
YAŞ SINIRI VAR MI?
Erdoğan`ın açıklamasına göre, emelilik hakkının kullanılması hususunda herhangi bir yaş sınırı uygulanmayacak.
KAÇ KİŞİ EMEKLİ OLABİLECEK?
Yaklaşık 2 milyon 250 bin kişi emekli olma hakkına kavuşacak.
SSK, BAĞ-KUR, EMEKLİ SANDIĞI AYRIMI VAR MI?
Yaş şartı olmadan emekliliğe imkan sağlayan düzenleme, eski sistemdeki SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı ayrımı olmaksızın mevcut yapıdaki herkes için geçerli.
HEMEN EMEKLİ OLMAK İSTEMEYENLER NE YAPACAK?
Taşerondan kadroya alınanlardan hemen emekli olmayı tercih etmeyecekler için ayrı bir geçiş düzenlemesi hazırlanacak.
KIDEM TAZMİNATI İÇİN DESTEK VERİLECEK Mİ?
Kıdem tazminatları için işverenlere yönelik KGF destekli kredi paketi devreye alınacak.
ÇALIŞMAYA DEVAM EDENLER NE YAPACAK?
Emekli olduktan sonra sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışmaya devam edecek vatandaşlar için sosyal sigorta prim teşviki getirilecek.
EYT NE ZAMAN DEVREYE GİRECEK?
Düzenlemenin Meclis`e sunulmasının ardından ocak ayında görüşülmesi bekleniyor.
SİGORTA KOLU, KIDEM AYIRIMI YOK:
EYT'de SSK, Bağ- Kur, Emekli Sandığı'nı içeren sigorta kolları ayırımı söz konusu olmayacak. Emeklilikte yaşa takılanlar mevcut sisteme göre kıdem tazminatı alacak. Emekli olan çalışanlar son işyerindeki çalışma süresi için kıdem tazminatı alacak. Her bir çalışma yılı için 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı verilecek.
KIDEM ÖDEMESİ İŞÇİYE YAPILACAK:
İşverenlerin kıdem tazminatı ödemesi için Hazine destekli Kredi Garanti Fonu kefaletiyle sunulacak destek banka limitlerinden düşmeyecek. Kıdem tazminatı ödemesi sırasında verilecek bu destek işveren adına ama ödeme doğrudan işçiye yapılacak. Emekli olup çalışmaya devam eden işçiler için de mevcut çalışanlarda olduğu gibi 5 puanlık prim desteği verilecek.
EYT'LİLER NE KADAR AYLIK ALACAK?
Emekli aylığının miktarı kişiye özel olacak. Başvuru yapıldığında üç dönem için ayrı ayrı "tam aylık" hesabı yapılacak. Ardından her bir dönemdeki çalışma süresi toplam prim gününe bölünerek o dönem için "kısmi aylık" tutarı belirlenecek. Emeklilikte yaşa takılanlar için maaş hesaplamasında; 1999 yılı öncesi, 1999-2008 yılları arası, 2008 yılı sonrası önemli. Bu üç dönemdeki hesaplamalar yapıldıktan sonra EYT için aylık hesaplaması yapılacak.
BORÇLANMA HÜKÜMLERİ DEĞİŞMEYECEK:
Sabah'ta yer alan habere göre; EYT düzenlemesiyle İş Kanunu'ndaki borçlanma hükümleri değişmeyecek. Uzun vadeli sigorta öncesi yapılan askerlik, staj sonrası doğum sigorta başlangıcını öne çekebilecek. Staj yapılan süre ile uzun sigorta koluna geçiş arasında yapılan doğumlar, işe başlamadan önce yapılan askerlik için yapılan borçlanmalar sigorta başlangıç tarihini öne çekecek. EYT için emeklilikte, 30 güne ihtiyaç varsa doğum, askerlik borçlanmasında bir ayı borçlanabilecek. Farklı sigortalılık statüsünde ödenen primler birleştirilerek toplam hizmet süresi üzerinden emekli olunabilecek.
EYT MAAŞ HESABINDA NEYE BAKILACAK?
EYT maaş hesaplaması yapılırken, "Çalışanın aylık kazancı, çalıştığı yıl, yaşının dolmasını beklerken ödediği fazladan prim, çalışma süresine ara verip vermediği, çalışma süreleri" göz önüne alınır.
EYT'Lİ OLUP ÇALIŞANLARIN MAAŞI ARTAR MI?
Ücretlerin brüt veya net olarak belirlenmesine göre farklılaşabilir. Ücreti kıdem tazminatı tavanına yakın şekilde artmışsa emekli aylığı olumlu olarak etkilenir.
TAŞERONA ZORUNLU EMEKLİLİK YOK
Taşeron işçiler içinde emekli olmak istemeyenler için ayrı bir geçiş çalışması yapılacak. EYT kapsamında emekli olanlar işveren isterse işe devam devam edebilecek. Emeklilik için işçinin istifası durumunda işçi ile işveren arasındaki özel hukuk ilişkisiyle bitiyor. İşveren isterse bir bölüm çalışanla devam edebilir, isterse emekliliğe hak kazananların tamamını tutar.
EYT İÇİN FAZLA MESAİ NASIL HESAP EDİLECEK?
Fazla mesai için yürürlükte olan mevzuattan herhangi bir farklılık yok. EYT'li olmak fark ettirmiyor. Fazla mesai düzenlemesinin EYT ile bir ilgisi yok. Fazla mesai yapan da yapmayan da bu değişiklikten eşit şekilde yararlanır.
EYT İÇİN İSTİFA ETMEK GEREKİYOR
EYT düzenlemesi sonrasında gerekli sigortalılık ve prim koşullarını yerine getiren kişiler, emekli olmak isterlerse muhakkak "emeklilik sebebiyle istifa" etmek zorundadırlar. İşyerinin de işten çıkışı "emeklilik sebebiyle istifa" kodundan SGK'ya bildirilmesi gerekiyor. Hem çalışayım hem de emekli aylığımı aynı anda bağlatayım gibi bir sistem bulunmuyor. Mevzuatta böyle bir talebin yeri yok
ASKERLİK VE DOĞUM BORÇLANMASI YAPACAKLAR DİKKAT!
Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) yapılan askerlik ve doğum gibi hizmet borçlanması maliyetlerini de artıracak. Hizmet borçlanması yapmak isteyenler ocak ayından itibaren daha fazla prim ödeyecekler. Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) başta olmak üzere yakın zamanda askerlik ve doğum borçlanması yapması gerekenlerin artıştan etkilenmemek için yıl sonuna kadar zamanları bulunuyor.
CNN TÜRK ekranlarında açıklamalarda bulunan Ekonomist Muhammet Bayram konuyla ilgili şu ifadeleri kullandı: Eğer 31.12.2022'ye kadar yaparlarsa daha az bir tutarla borçlanacaklar. Şu an hemen sisteme girip yapsınlar. 1 Ocak itibarıyla yüzde 55 daha fazla ödeyecekler. Vatandaşlarımız müjdeyi verdi. Kanunen borçlanma hakları varsa hemen borçlansınlar.
Vatandaşlarımız yeni yıl gelmeden 31.12.2022 tarihi itibariyle askerlik ve doğum borçlanması gibi borçlanmaları günlük en düşük 69-TL, en yüksek 517-TL üzerinden yapıyor iken 01.01.2023 tarihi itibariyle en düşük 107-TL, en yüksek 800-TL üzerinde yapacaklar.
Ayrıca Yurtdışı borçlanma en düşük: günlük 150-TL’ye 12 aylık askerlik borçlanması 38.430-TL’ye, tek çocuk için doğum borçlanması(2 yıl tek çocuk) 76.861-TL’ye çıkacak.
EYT kapsamında emekli olacak vatandaşlarımızın yeni yıl gelmeden borçlanmalarını yapmaları ceplerinden fazladan %54,66 daha az para çıkmasına yarayacak olduğundan, kendilerini bir an önce borçlanmalarını yapmaları konusunda uyarıyoruz.
STAJYERLERİ KAPSIYOR MU?
Stajyerler için yatırılan primde sigorta primi olmadığı için dahil edilmiyor. Sayın Bilgin de stajyerleri kapsamıyor dedi. Komisyonda belki dahil edilebilirler.
Emekli olup olmadığımı nasıl öğrenebilirim?
Emekli maaşınızın bağlanıp bağlanmadığı sorusunun cevabını bulunduğunuz il veya ilçedeki SGK Müdürlüğüne giderek bizzat başvuru yaparak öğrenebilirsiniz. Hatta gidemeyecek durumdaysanız SGK'nın ilgili birimine telefonla ulaşıp emeklilik işlemlerinizin son durumunu öğrenme imkanınız bulunmaktadır.
Prim gün sayınızı, sigorta bilgilerinizi, sigortanızın ne zaman ne kadar yatırıldığına dair bilgileri ve sigorta giriş çıkış bilgilerinizi öğrenmek için e-Devlet SGK Tescil ve Hizmet Dökümü / İşyeri Unvan Listesi sayfasını ziyaret edebilirsiniz.