EYT'de son dakika gelişmesi! İşte EYT'li için yüksek maaş ve tazminat formülü

EYT ile ilgili son dakika gelişmesi! EYT'de yüksek maaş ve tazminat formülü ortaya çıktı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, 'yaş şartı'nı tamamen kaldıran ve 1999 düzenlemesi öncesi hakları sigortalıya sağlayacak tek formül üzerinde yoğunlaşarak çözüm rotasını çizdi. EYT'ye tabi olacaklar prim ve sigortalılık süresini doldurduğu anda emeklilik hakkı elde edecek. 8 Eylül 1999 öncesi sigorta girişinin olmasıPrim gününü tamamlamakSigortalılık süresini doldurmak 8 Eylül 1999 öncesi 4A kategorisinde SSK'lıların prim günü hem erkekte hem kadında 5.000 gündü. Kadınlarda sigortalılık süresi 20 yıl erkeklerde ise 25 yıldı. 4B-4C kategorisinde Bağ-Kur ve emekli sandığında ise prim günü kadınlarda 7.200 gün erkeklerde 9.000 gündü. Sigortalılık süresi yine kadınlarda 20 yıl erkeklerde ise 25 yıldı. Bu şartları tamamlayan 2,25 milyon EYT'li var. 8 Eylül 1999 öncesi sigorta girişi olup bu şartları henüz tamamlamayan ise yaklaşık 3,45 milyon kişi var. Bu kişilerde belirtilen sigortalılık süresini tamamladıkları anda emekli olabilecek. Sabah gazetesinin aktardığına göre EYT'ye tabi olanlar da temelde bütün emekliliğe hak kazanmışlar gibi prim gün sayısının çok olmasına bağlı olarak değil SGK'ya bildirilen prime esas kazanca göre maaş alacak. Yani brüt maaşı yüksek olanlar daha fazla emekli maaşı alacak. Bütün çalışma hayatı asgari ücret üzerinden bildirilenler ise daha düşük maaş alacak. Burada üç ayrı hesaplama yapıldığı için tüm kazançlar önem kazanıyor. Yani son yıllar değil ilk çalışma hayatınızdan bu güne kadar tüm kazançlarınıza bakılıyor. Ayrıca 3 döneme ilişkin farklı Aylık Bağlama Oranları ve güncelleme katsayılarıyla nedeniyle; bu oranların yüksek olduğu dönemlerde primi daha fazla olan hak sahipleri daha yüksek emekli maaşı alacak. EYT yasası ile emekli olacakların merak ettiği konulardan bir diğeri maaş dışında tazminat hesabı oldu. EYT yasasına tabi olacakların önemli bir kısmı mevcut durumda çalışıyor. EYT yasasının yürürlüğe girmesi sonrası emeklilik başvurusu için karar aldıklarında tazminat hakları da doğacak. Normalde istifa eden için tazminat hakkı bulunmuyor. Ancak bunun istisnası olarak emeklilik hakkı doğan ve başvuran çalışan için tazminat hakkı doğuyor. Daha açık ifadeyle emeklilik için işten ayrılacak bir EYT'li istifa eden EYT'li tazminat hakkı kazanacak. Burada işçinin ihbar tazminatı hakkı bulunmazken kıdem tazminatı ödemesi yapılıyor. Kıdem tazminatı son brüt maaş üzerinden çalışılan sürenin tamamına göre hesaplanıyor. Burada her yıl Ocak ve Temmuz aylarında belirlenen memur zam oranı aynı zamanda kıdem tazminatı tavanına da yapılan zammı belirliyor. Temmuz memur zammı sonrası en yüksek kıdem tazminatı 15.371 lira oldu. Bu tavan Ocak yeniden yükselecek. Ocak 2023'te memurlar için belirlenen toplu sözleşme zammı yüzde 8. Bunun üzerine Temmuz dönemindeki toplu sözleşme zammı üzerindeki enflasyon farkı da eklenerek yeni zam oranı belirlenecek. Yasalara göre kıdem tazminatından sadece damga vergisi alınabiliyor. Hak sahibine kıdem tazminatı tek seferde ve nakit olarak banka yoluyla ödeniyor. Tazminat hesabı yapılırken son brüt maaş dikkate alınıyor. Ancak brüt maaş hesabına sadece kazanç değil yıl içindeki ödemeler katılıyor. Buna giydirilmiş brüt ücret deniliyor. Bu ücret belirlenirken düzenli olan ödemeler dikkate alınıyor. Prim, mesai gibi değişken ödemeler brüt ücrete eklenmiyor ancak ikramiye, yemek parası, kıyafet parası, görev tazminatı, kasa tazminatı gibi düzenli ödemeler brüt ücrete eklenerek prime esas kazancı artırıyor. 2023 YILI ASGARİ ÜCRET TABLOSUBRÜT ASGARİ ÜCRET 10.008 TLSGK PRİMİ %14 1.401 TLİŞSİZLİK SİG. PRİMİ %1 100 TL KESİNTİLER TOPLAMI 1.501 TLNET ASGARİ ÜCRET 8.506 TL Örneğin brüt maaşı 10.008 lira olan bir işçiye her yıl 2 dini bayramda da maaş ikramiyesi verildiğini varsayalım. Bu işçinin brüt ücreti şöyle hesaplanıyor:Brüt ücret : 10.008 TLBrüt ikramiye: 20.016 TLÜcrete eklenecek aylık ikramiye: 20.016/12= 1.668 TL Giydirilmiş brüt ücret: 11.676 TLBu hesaba göre işçinin tazminatı brüt asgari ücret olan 10.008 liradan değil 11.676 lira üzerinden hesaplanacak. Tazminat hesaplanırken işçinin çalıştığı tüm zamanlar yıl, ay, gün hesabı olarak dikkate alınıyor. Asgari ücret üzerinden işçinin tazminatını hesaplayalım. Bu işçinin 10 yıl 5 ay ve 15 gün çalışmış olduğunu varsayalım. Giydirilmiş brüt ücret: 11.676 TL10 yıllık tazminat: 116.760 TL5 aylık tazminat: (11.676/12)X5 = 4.865 TL15 günlük tazminat : (11.676/360)x15 = 486,5 TLToplam tazminat: 122.111,5 TL Yine daha anlaşılabilir olmak adına yukarıda hesabını yaptığımız işçi üzerinden 2022 asgari ücret ile tazminat hesabını yapalım. Temmuz zammı sonrası 2022 asgari ücret net 5.500,35 TL, brüt 6.471 TL olarak uygulandı. 2022 Brüt asgari ücret: 6.471 TLBrüt ikramiye: 12.942 TLÜcrete eklenecek aylık ikramiye: 12.942/12= 1078,5 TLGiydirilmiş brüt ücret: 7.579,5 TL Bu hesaba göre işçinin tazminatı brüt asgari ücret olan 6.471 liradan değil 7.579,5 lira üzerinden hesaplanacaktı. Bu az önceki örnekteki gibi 10 yıl 5 ay ve 15 gün çalışmış olduğunu varsayalım.Giydirilmiş brüt ücret: 7.579,5 TL10 yıllık tazminat: 75.975 TL5 aylık tazminat: (7.579,5/12)X5 = 3.158,12 TL15 günlük tazminat : (7.579,5/360)x15 = 315,81 TLToplam tazminat: 79.448,93 TL 2023 ve 2022 asgari ücretleri kullanarak yaptığımız bu hesaplamalara göre asgari ücret üzerinden maaş alan 10 yıl 5 ay ve 15 gün çalışmış bir işçi yeni yılda emeklilik başvurusu yapıp işinden ayrılırsa 42 bin 663 TL daha fazla tazminat elde edecek. Emekli maaşları için süreç hak sahibinin başvuru tarihi itibariyle başlıyor. Ancak emekli maaşı hesaplaması dilekçenin verildiği aydan sonraki ay başından itibaren yapılıyor.