EYT’de son dakika gelişmesi! Emeklilik sürecinde daha avantajlı oluyor
EYT ile ilgili son dakika gelişmeleri yaşanmaya devam ediyor. Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesinin ardından milyonlar emekli olma hayaline kavuştu. SGK ise yeni bir genelge yayınlayarak akıllara takılan soruları tek tek cevapladı. EYT’de merak edilen pek çok soru da cevap buldu.
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), EYT ile ilgili genelge yayınlayarak, kimlerin düzenlemeden yararlanıp emekli olabileceğine, kimlerin olamayacağına açıklık getirdi. Memuriyetten önce SSK’lı olanların durumu belirsizdi. Tarım işçilerinin düzenlemeden yararlanıp yararlanamayacağı konusunda soru işaretleri vardı. Askerlik borçlanmasının sigortalılık tarihini öne çekip çekmeyeceği tartışma konusuydu. Hürriyet gazetesi yazarı Noyan Doğan, EYT’de merak edilen soruları ve cevaplarını yazdı:
TBMM Genel Kurulunda, Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ile ilgili yasa teklifi kabul edildi. Prim gün sayısını ve çalışma sürelerini dolduranlar yaşa takılmadan emekli olabilecekler. Posta Gazetesi yazarı Ekrem Sarısu da merak edilenleri yanıtladı:
1974 doğumluyum. 1990’da sigorta başlangıcımla SSK’ya 2500 gün prim ödemem var. Sigorta başlangıç tarihinden sonra iki doğum yaptım. Çocuklarımı borçlanırsam 3600 günden emekli olur muyum?
Yaş haddinden emekli olmak için 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 58 yaş şartlarına tabisiniz. Doğumlarınız arasında iki yıllık süre varsa, doğum sonrasındaki iki yıllık sürelerde prim ödenmeyen günleri borçlanma hakkınız var. Söz konusu sürelerde prim ödenmeyen 1100 gününüz varsa, doğum borçlanmasıyla priminizi 3600 güne tamamlamanız şartıyla, 58 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
2005-2008 arası esnaflık yaptım. Ama sadece vergi dairesi kaydım var. Bağkur’a kayıt olamadım. Esnaf ve sanatkarlar odasına kaydım yok. 2005-2008 arası Bağkur’lu sayılır mıyım?
Sizin gibi süresi içinde Bağkur’a kayıt ve tescilini yaptırmayanların sigortalılık hak ve yükümlülüğü 1 Ekim 2008’den itibaren başlatıldı. Yeni bir kanun çıkartılarak hak verilmediği sürece, vergi kaydına dayanarak 2005- 2008 arası için Bağkur’lu olup prim ödemeniz mümkün değil.
29 Mayıs 1974 doğumluyum. Sigortalı işe giriş tarihim 16 Haziran 1997, çıkış tarihim 30 Kasım 2007 olup SSK’ya 3765 gün prim ödemem var. 21 Kasım 1995-21 Mayıs 1997 tarihleri arasında yaptığım 540 gün askerliğimi borçlandım. Sonrasında 1 Aralık 2007’den itibaren 2155 gün de Bağkur’a prim ödedim ve toplamda 6460 gün primim oldu. SGK çalışanı ‘5400 günden 58 yaşında emekli olursun prim ödemene gerek yok’ dedi ve dosyamı 13 Aralık 2013’te kapattım. Şimdi SGK; SSK’dan emekli olabilmek için 3.5 yıl SSK’ya prim ödememi, Bağkur’dan emekli olmak için ise primi 9000 güne tamamlamamı istiyor. Ne yapmalıyım?
Maalesef verilen bilgi doğru. Çünkü primi ödenen son yedi yılda (son ödenen 2520 gün prim içinde) fazla prim ödenen sigortalılık statüsünden, prim ödemeleri eşitse son olarak tabi olunan sigortalılık statüsünden emekli olunuyor. EYT kapsamında olduğunuzdan emekliliğinizde yaş aranmayacak. Son yedi yıl kuralına göre bugün için Bağkur şartlarına tabisiniz. 2540 gün daha prim ödeyerek toplam priminizi 9000 güne tamamlayacağınız tarihte Bağkur’dan emekli olabilirsiniz. Ayrıca 5400 günden fazla priminiz olduğundan bundan sonra prim ödemeseniz de 58 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olmanız da mümkün. Sigortalı bir işte çalışarak Bağkur’dan sonra SSK’ya ödeyeceğiniz primi 1260 güne (3.5 yıla) tamamlayacağınız tarihte SSK’dan emekli olabilirsiniz (25 yıl sigortalılık süresi, 5900 gün prim ödeme ve 57 yaş şartlarına tabi olarak). Daha az primle daha erken emekli ettiğinden, bu seçenek yani SSK’dan emekli olmanız avantajlı.
Sigorta başlangıç tarihim 1992 olup 400 gün prim ödemem var. 1994’ten sonra çalışmadım. EYT kapsamına girer miyim?
Doğum tarihinizi bildirmemişsiniz. İlk defa 8 Eylül 1999’dan önce sigortalı olduğunuzdan EYT kapsamındasınız. 23 Mayıs 1992’den sonra sigortalı olduğunuzu varsayarsak, emekli olmak için; 20 yıl sigortalılık süresi, 5600 gün prim ödeme ve 49 yaş şartlarına tabisiniz. EYT’lilerden yaş aranmayacak. Süre ve prim aranacak. 400 günden başka priminiz yoksa, 5200 gün daha prim ödeyerek toplam priminizi 5600 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Ayrıca 3200 gün daha prim ödeyerek toplam priminizi 3600 güne tamamlamanız şartıyla, 58 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olmanız da mümkün.
Sigorta başlangıç tarihim 19 Temmuz 1995 olup SSK’ya 917 gün prim ödedim. 2009’da Bağkur’lu oldum ve 2775 gün prim ödedim. Şu an Bağkur’luyum. 2001-2003 arası 15 ay askerlik yaptım. Sigortalı işe girsem, EYT kapsamında ne zaman emekli olurum?
Doğum tarihinizi bildirmemişsiniz. İlk defa sigortalı olduğunuzda adınıza emeklilik primi ödenmişse, EYT kapsamındasınız. Sigortalı bir işte çalışarak 1608 gün prim ödeyip, askerlik sürenizi de borçlanarak toplam priminizi 5750 güne tamamlayacağınız tarihte, EYT kapsamında emekli olabilirsiniz.
3 MART’TAN SONRA BAŞVURACAKLAR
SGK, genelgesinde tüm bu detaylara yer verdi, hatta örneklerle anlattı. Madde madde paylaşayım ki, daha net anlaşılsın.
İlk işe giriş tarihi 8 Eylül 1999 ve öncesinde olan SSK’lı kadın çalışanlar; 20 çalışma yılını ve ilk sigortalı olduğu tarihe göre 5000 ila 5975 prim günü doldurmaları şartıyla 3 Mart 2023 (bu tarih dahil) tarihinden sonra başvurmaları halinde emekli olabilecekler.
SSK’lı erkek çalışanlar ise 25 çalışma yılını ve ilk sigortalı oldukları tarihe göre 5000 ila 5975 prim günü (uzun vadeli-yaşlılık, ölüm sigorta primi) doldurmaları halinde 3 Mart 2023’ten sonra başvuruda bulunmaları durumunda yaşa bakılmadan emekli olabilecekler.
3600 PRİM GÜNLE EMEKLİLİK
İlk işe giriş tarihi 8 Eylül 1999 ve öncesinde olan Bağ-Kur’lulardan kadın sigortalılar 20 tam yılı (7.200 prim gün), erkek sigortalılar ise 25 tam yılı (9.000 prim gün) doldurmaları halinde yaş şartı aranmadan EYT’den emekli olabilecekler.
İlk işe giriş tarihi 8 Eylül 1999 ve öncesinde olan tarım işçileri, 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 prim ödeme gün koşulunu yerine getirmeleri şartıyla 1 Mart 2023 tarihinden sonra başvurmaları halinde EYT’den emekli olabilecek.
Örneğin, sigortalılık başlangıç tarihi 8.6.1998 ve doğum tarihi 30.7.1980 olan kadın sigortalının 1998 yılında SSK’lı olarak 47 gün sigortalılığı bulunuyor. 2002 ila Ocak 2023 tarihleri arasında da Bağ-Kur’lu olarak çalışan sigortalının SSK ile Bağ-Kur’dan kaynaklı toplam 7.457 prim günü bulunuyor. Sigortalının 3 Mart 2023 tarihinden sonra başvurması halinde, son 7 yıllık hizmet süresi olan Bağ-Kur kapsamında, EYT’den emekli olabilecek ve emekli aylığı bağlanabilecek.
9 Eylül 1999 öncesi sigortalı olan Emekli Sandığı’na bağlı memurlardan kadın memurlar 7200 prim gün sayısını, erkek memurlar da 9000 prim günü tamamladıklarında düzenlemeden yararlanıp emekli olabilecekler.
8 Eylül 1999 tarihinden önce SSK’lı ya da Bağ-Kur’lu olarak çalışanlar, sonradan memur statüsünde çalışmaya devam ederlerse emekli olabilecekler. Bu durumda Ekim 2008’den önce memur statüsünde çalışanlardan erkek çalışanlar 9000 prim, kadın çalışanlar 7200 prim günü tamamlamaları halinde EYT’den emekli olabilecekler.
MEMURLARDA DURUM FARKLI
8 Eylül 1999 öncesi sigortalı olup da 1 Haziran 2022 tarihi itibarıyla üç tam yıldan az hizmeti olan memur çalışanlardan erkekler 25 tam yıl, kadınlar 20 tam yıl çalışma şartını yerine getirmeleri halinde EYT’den yararlanabilecek.
Memurlardan re’sen emekliye sevk edilen kadın ve erkek çalışanlar eğer 25 fiili hizmet yılını doldurmuşlarsa EYT’den yararlanıp, emekli aylığı alabilecekler.
Örneğin, 22 Haziran 1978 doğumlu ve 23 Mayıs 2002 tarihi itibarıyla 6 yıl hizmeti bulunması nedeniyle 56 yaşa tabi bir erkek memur; toplam 26 çalışma yılı bulunmakta iken 30 Aralık 2022 tarihinde istifa ederek görevinden ayrılmış. Bu kişi de EYT için başvurabilecek ve 1 Nisan itibarıyla da emekli aylığı bağlanacak.
Örneğin, 23 Mayıs 2002 tarihi itibarıyla 2 yıl 11 ay hizmeti bulunan bir kadın memurun, toplam 22 çalışma yılı bulunmakta. Emekliye sevk edilen çalışana veya bu durumda en az 20 çalışma yılı olan çalışana 15 Nisan tarihinden itibaren emekli aylığı bağlanabilecek.
O KİŞİLER YARARLANAMIYOR
İlk sigortalı olduğu tarihten önce askere giden ve askerden sonra ilk kez sigortalı olanlar, askerlik borçlanması yaparak, sigortalılık tarihini öne çekebilecek ve EYT’den emekli olabilecekler.
Askerlik borçlanmasının sigortalılık tarihini öne çekmesi durumu, memurlarda farklı. Örneğin, 22 Ocak 2001 tarihinde memur olarak çalışmaya başlayan sigortalı, 1996-1997 yıllarında 18 ay askerlik yaptığında, bu süreyi borçlanması halinde sigortalılık başlangıç tarihine öne çekmiyor, bu durumda EYT’den yararlanamıyor.
İŞVERENE KIDEM DESTEĞİ
Örneğin, 25 Aralık 1999 tarihinde SSK’lı olarak çalışmaya başlayan ve bu tarihten önce 18 ay askerlik yapan bir kişi, 22 Haziran 2001 tarihinde memur statüsünde çalışmaya başlamışsa; askerlik borçlanması yapsa da ilk sigortalı tarih öne çekilemeyecek ve EYT’den yararlanamayacak.