EYT ile ilgili milyonları ilgilendiren açıklama! SGK'dan flaş açıklama geldi
EYT ile ilgili son dakika açıklaması geldi. EYT'de izin, daha erken emeklilik ve istifa detayı ortayı ortaya çıktı. EYT'de yaş şartı ile ilgili de merak edilen soru cevabını buldu. Prim gün sayısı eksik olanlar sosyal güvenlik sisteminde belirli doğum, askerlik, yurtdışı çalışma gibi koşullar nedeniyle borçlanma yaparak, prim gün sayısını arttırabilir. Bu yeterli olursa, EYT düzenlemesinden yararlanıp, emekli olabilecek. İlk sigortalı olduğu tarihten önce askere gidenler askerlik borçlanması yaparak, ilk sigortalı olduğu tarihi öne çekebilir. Öte yandan EYT'de dikkat çeken izin ayrıntısı da ortaya çıktı. SGK'dan EYT ile ilgili son dakika açıklaması geldi. Peki, kimler düzenlemeden yararlanacak, borçlanma imkânı tanınacak mı, ilk emekli maaşları ne zaman yatacak? İşte milyonları merak ettiği detaylar...

SGK'dan EYT ile ilgili son dakika açıklaması geldi. SGK'dan yapılan açıklamada, "Sosyal Güvenlik İl Müdürlüklerimiz ve Sosyal Güvenlik Merkezlerimize yapılan borçlanma başvurularının yoğunluğu göz önünde bulundurularak vatandaşlarımızın borçlanma başvurularının alınması adına tüm Sosyal Güvenlik İl Müdürlüklerimiz ve Sosyal Güvenlik Merkezlerimiz 31/12/2022 günü (Cumartesi) 09:00-12:00 ve 13:00-17:00 saatleri arasında hizmet verecektir." ifadeleri kullanıldı.

EYT’de durum netleşti ve Cumhurbaşkanı Erdoğan, yaptığı açıklama ile EYT konusuna son noktayı koydu. Buna göre; prim ödeme gün sayısını, sigortalılık süresini tamamlayanlar yaş şartı aranmadan emekli olabilecek. İlk etapta da 2 milyon 250 bin kişi EYT düzenlemesinden yararlanıp hemen emekli olabilecek. Peki, kimler düzenlemeden yararlanacak, borçlanma imkânı tanınacak mı, ilk emekli maaşları ne zaman yatacak? İşte, 18 soruda EYT konusunda tüm merak edilenler.

Hürriyet'ten Noyan Doğan yazdı:
1- Düzenlemeden kimler yararlanacak?İlk sigortalı olduğu tarih 9 Eylül 1999 öncesi olan; SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı dahil tüm emeklilikte yaşa takılanlar düzenlemeden yararlanıpemekli olabilecek. İşçi statüsünde SSK’lı kadın çalışanların 20 çalışma yılını (hizmet yılı) ve 5 bin prim günü doldurmaları, erkek çalışanların ise 25 çalışma yılını ve 5 bin prim günü doldurmaları gerekiyor. Bağ-Kur’lu kadın çalışanlar 7200 prim gün sayısını, erkek çalışanlar 9000 prim günü tamamladıklarında EYT düzenlemesinden yararlanabilecek. 9 Eylül 1999 öncesi sigortalı olan Emekli Sandığı’na bağlı memurlardan kadın memurlar 7200 prim gün sayısını, erkek memurlar da 9000 prim günü tamamladıklarında düzenlemeden yararlanıp emekli olabilecek.

2- Yaş şartı aranacak mı?
Hayır; ilk sigortalı olduğu tarih 9 Eylül 1999 öncesi olanlar prim gün sayısı ve çalışma yılı şartlarını tamamladıklarında yaş şartı aranmadan emekli olabilecek. Örneğin, ilk sigortalı olduğu tarih Ağustos 1999 olan ve 18 yaşında sigortalı olan bir kadın çalışan 5 bin prim gün sayısını doldurmuşsa da 38 yaşında emekli olabilecek.

3- Borçlanma hakkı tanınacak mı?
Prim gün sayısı eksik olanlar sosyal güvenlik sisteminde belirli doğum, askerlik, yurtdışı çalışma gibi koşullar nedeniyle borçlanma yaparak, prim gün sayısını arttırabilir. Bu yeterli olursa, EYT düzenlemesinden yararlanıp, emekli olabilecek.

4- Doğum borçlanması yaparak, emekli olabilir miyim?
Prim gün sayısı eksik olan kadın çalışanlar doğum borçlanması yaparak eksik günlerini tamamlayıp emekli olabilecek. Bir çocuk için 720 gün, iki çocuk için 1.440 gün, üç çocuk için 2.160 gün borçlanılabilir, prim gün sayınızı artırabilir ve düzenlemeden yararlanıp emekli olabilirsiniz. Örneğin, Eylül 1999 öncesi sigorta girişiniz var, 20 çalışma yılınızı tamamladınız ancak 4 bin prim gününüz var. Emeklilik için 5 bin prim gün olması gerekiyor. Sizin 1.000 prim gününüz eksik. İki çocuğunuz da varsa 1.440 gün borçlanıp 5 bin prim güne tamamlayıp, EYT’den yararlanıp emekli olabilirsiniz.

5- Doğum borçlanması yaparak, sigorta girişimi öne çekebilir miyim?
Hayır; çekemezsiniz, doğum borçlanması sadece prim gün eksiğinizi tamamlamaya fayda sağlar.

6- Askerlik borçlanması yaparak, emekli olabilir miyim?
Prim gün sayısı eksik olan erkek çalışanlar askerlik borçlanması yaparak eksik günlerini tamamlayıp emekli olabilecek. Askerde geçirilen sürenin tamamı veya bir kısmı için borçlanma yapabilirsiniz. Askerlik süresini en çok 540 gün borçlanabilirsiniz. Yani, emeklilik için 540 gün prim eksiği olanlar bu sürenin tamamını borçlanarak, emekli olabilir. Örneğin, emeklilik için 250 gün prim eksiğiniz varsa, sadece 250 günü borçlanarak da emekli olabilirsiniz.

7- Askerlik borçlanması sigorta giriş tarihini öne çeker mi?
Çeker; ilk sigortalı olduğu tarihten önce askere gidenler askerlik borçlanması yaparak, ilk sigortalı olduğu tarihi öne çekebilir. Böylece EYT’den yararlanma tarihi de öne gelmiş olur ve düzenlemeden yararlanılıp emekli olunur. Örneğin, 1999 yılında askere gidilmiş ve 2000 yılı içinde ilk kez sigortalı olunmuşsa; askerlik borçlanması yapılarak, sigortalı olunan tarih 1999 Eylül ayından önceye çekilebilecek.

8- 1999 öncesi stajı yaptım ve sigortalı oldum, EYT’den yararlanabilir miyim?
Staj süresinde emeklilik primi ödenmiyor; iş kazası, meslek hastalığı ve genel sağlık sigortası primleri ödeniyor. Çalışılan sürenin emeklilikte sayılabilmesi için uzun vadeli sigorta olarak adlandırılan malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası için prim ödenmesi gerekiyor. Bu nedenle 1999 Eylül öncesi staj sigortası olanlar düzenlemeden yararlanamayacak. İlk sigortalı olduğu ve malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası için prim ödenmeye başladığı tarihten itibaren emeklilik için süre geçerli olacak.

9- 1999 öncesi Bağ-Kur’lu olarak işe başladım, sonrasında SSK’lı oldum, emekli olabilecek miyim?
Hizmet birleştirmeyi yapacaksınız ve prim gün sayısını, çalışma yılını tamamlamışsanız ve en son hangi sigorta sistemindeyseniz, düzenlemeden yararlanıp, oradan emekli olabileceksiniz.

10- 1999 Eylül öncesi sigorta girişliyim ama prim gün sayım yeterli değil EYT’den yararlanamayacak mıyım?
Askerlik ve doğum borçlanması yapsanız da prim gün sayınız eksikse ya da borçlanma yapamıyorsanız prim gün sayısını doldurduğunuzda EYT düzenlemesinden yararlanıp, emekli olabilirsiniz. Örneğin, borçlanma yaptınız yine de 500 gününüz eksik. Eksik prim gününüzü tamamladığınızda -ki, bu da yaklaşık 17 ay ediyor- düzenlemeden yararlanıp yaş şartı aranmadan emekli olabileceksiniz.

11- Eylül 1999 öncesi sigorta girişim var, prim günüm doldu ancak çalışma yılım eksik emekli olamayacak mıyım?
Çalışma yılını tamamladığınızda EYT düzenlemesinden yararlanıp, emekli olacaksınız. Örneğin, 1999’un Ağustos ayında işe giren erkek bir çalışanın çalışma yılı 2024’te doluyor. Bu durumda 2024’te EYT’den yararlanıp emekli olunacak.

12- Pandemi döneminde kısa çalışma ödeneğinden yararlandım, primlerim yatmadı emekli olabilecek miyim?
Pandemide hem kısa çalışma ödeneği alanların hem de nakdi ücret desteğinden yararlananların bu süreler içinde sigorta primleri yatmadığı için emeklilikleri uzadı. İş kanunu, kısa çalışma ödeneği ve nakdi ücret desteği süresince ödenmeyen primler için çalışanlara bu primleri borçlanarak ödeme imkânı tanımıyor. Yani, bu süreleri borçlanarak, prim gün sayınızı tamamlayamazsınız. Bu durumda prim gün sayısını tamamladığınızda EYT düzenlemesinden yararlanıp emekli olacaksınız.

13- EYT’den yararlanmak için istifa etmek zorunda mıyım?
İşyerinden istifa etmeniz gerekiyor ve işveren de istifa koduyla sizi işten çıkarmalı. İşyerinden istifa edip, emeklilik için SGK’ya başvuracaksınız ki, SGK emekli aylığı bağlayabilsin.

14- EYT için işten istifa eden kişi yeniden işe nasıl başlayacak?
İşten çıkışınız yapılacak, SGK’ya emeklilik için başvuracaksınız, ertesi gün işveren Sosyal Güvenlik Destek Primi ödeyerek yeniden işe girişinizi yapacak.

15- EYT düzenlemesin-den yararlanmak istemeyen çalışan ne yapacak? İşveren, çalışanı EYT kapsamında emekli edebilir mi?
Emeklilik nedeniyle iş sözleşmesini sonlandırma hakkı çalışana ait bir haktır. İşveren, çalışanı zorla emekli edemeyeceği gibi çalışanlar da EYT’den emekli olmayabilir.

16- Emekli olan çalışan işe devam ederse işverene destek verilecek mi?
Normal çalışan için işveren, yüzde 17.5 oranında prim ödüyor. Emekli olan çalışan içinse toplamda yüzde 24.5 prim ödüyor. Yani, normal çalışan ile emekli çalışan arasında işverenin aleyhine 7 puanlık bir fark oluşuyor; işveren emekli birini çalıştırdığında daha yüksek prim ödüyor. EYT düzenlemesi ile birlikte bu fark alınmayacak, işveren EYT’liyi çalıştırdığında, normal çalışan için ödediği kadar prim ödeyecek. Yani, sosyal sigorta prim teşviki verilecek. Ayrıca işverenin kıdem tazminatlarını ödeyebilmesi için de işverene KGF destekli, uygun şartlarda kredi imkânı tanınacak.

17- EYT’liler ne zaman emekli olabilir?
EYT düzenlemesi 2023’ün Ocak ayının ilk yarısında Meclis’e gelir. Yasal düzenleme de ocak ayında çıkarsa, EYT’liler hemen başvurabilir. İlk emekli maaşları da şubat ya da en geç mart ayının başında hesaplara yatar.

18 - Nereye başvurulması gerekiyor?
Başvuru için önce yasal düzenlemenin Meclis’e gelip yasanın çıkması gerekiyor. Bundan sonra EYT’liler e-devlet üzerinden ve SGK müdürlüklerinden emeklilik başvurularını yapabilir.

Milyonların merakla beklediği EYT düzenlemesinin detayları belli oldu. Peki bundan sonra süreç nasıl işleyecek? Milliyet Yazarı Cem Kılıç yazdı:

Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) yıllardır verdikleri mücadelede mutlu sona ulaştılar. Kolay değil, tam 23 yıl bu hak mücadelesi devam etti ama yılmadılar.

Sonunda şartsız, koşulsuz, ‘ama’sız bir kazanım elde ettiler. EYT kazanımı sivil toplum örgütlenmesinin gücünü bir kez daha gösterdi. Örgütlülük, medyayı, sosyal medyayı etkili kullanma, bu sonuçta etkili oldu. Bu EYT mücadelesi birçok teze de konu olacaktır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, EYT konusunda bakanlığı öncesi de kafa yormuş, tarafları dinlemiş ve çözüm için formüller üzerinde çalışmıştı. Nitekim buna en yakın tanıklık edenlerden birisi oldum. Ancak yılların biriken sorununa bir anda çözüm bulmak imkânsız gibiydi. Ne var ki bakanlık yetkileriyle tekrar konuya vakıf olunca, irade kullanılınca çözüm de geldi. Önceki gece Sayın Cumhurbaşkanı’nın açıklamasıyla EYT’de kesin çözüm ortaya çıktı. Son günlerde yaş koşulu geleceği yönünde çok yorum yapıldı, bu haberler epey moral bozdu. Ama görüldü ki, yaş koşulu olmaksızın sorun çözüldü. EYT konusu artık tamamen kapandı. Emek veren herkese, faydalanacak herkese hayırlı uğurlu olsun...

KADEMELİ PRİM OLABİLİR Mİ?
EYT konusunda hazırlanacak yasa tasarısı gün yüzüne çıkınca, detaylar belli oldukça daha net bir yorum yapılabilir, ancak Cumhurbaşkanı’nın açıklamasıyla 8 Eylül 1999 öncesinde sigorta girişi olanlar, herhangi bir yaş koşulu olmaksızın erkeklerde 25 yıl kadınlarda 20 yıl sigortalılık süreleri tamamlanmışsa ve prim günleri dolmuşsa hemen emekli olabilecekler.

Burada küçük bir detay var, o da henüz net değil, şöyle ki, kademeli prim gününü tamamlayanlar mı yoksa 5000 prim günü mü yeterli olacak, bu konuda açıklığa ihtiyaç var. Bekleyip, göreceğiz. Umarım burada da bir değişiklik yoktur ve herkes için 5000 prim günü yeterli olur. Diğer yandan bu düzenleme sadece 4/a yani eski adıyla SSK’lıları kapsamıyor, aynı zamanda Bağ - Kur ve Emekli Sandığı’na tabi olanlar da kapsamda. Bağ - Kur ve Emekli Sandığı için de farklı koşullar var, yine bu gruplarda da yaş koşulu kalkıyor, erkeklerde 25 yıl, kadınlarda 20 yıl sigortalılık süresi aranıyor.Yani kadınlar için 7200 gün erkeler için 9000 prim günleri tamamlandığında herhangi bir yaş şartı olmadan emekli olabilecekler.

PRİM GÜNÜ YETERSİZSE BORÇLANIN
Prim günü yeterli olmayanlar için muhakkak borçlanma yoluna gidilmelidir. Mümkünse hemen başvuru yapılması da önemli, çünkü artan asgari ücret yeni yılda borçlanma miktarlarını asgari ücret artış oranı kadar yükseltecek, dolayısıyla yeni yıla henüz zaman varken bir an önce borçlanma yapılması çok avantajlı olur.

Borçlanma yoluyla EYT kapsamına girmek ise sadece tek bir yöntemle mümkün, o da askerlik hizmeti sigorta başlangıcı öncesinde yapılmış ise. Bu durumda örneğin EYT tarihi olan 8 Eylül 1999 tarihini bir ya da bir buçuk yılla kaçıranlar varsa, askerlik sürelerini borçlanarak, sigorta başlangıç tarihlerini 8 Eylül 1999 öncesine çekerlerse onlar da bu düzenlemeden yararlanabilecekler.

BUNDAN SONRA NELER OLACAK?
Bundan sonra yapılacaklar ise şu şekilde özetlenebilir; ilk olarak yasa teklifi Meclis’e gidecek, muhtemelen herhangi bir engel çıkmadan kısa sürede yasalaşır.Ocak ayında yasa teklifi Genel Kurul’dan geçerse, Resmi Gazete’de yayınlandıktan sonra hak sahipleri emeklilik için talepte bulunmaya başlayabilirler. Ancak unutulmamalı ki, aylık talebinde bulunacak kişiler halen bir işyerinde çalışıyorlarsa, işyerlerinden “emeklilik sebebiyle istifa” etmeliler. Yani işten çıkışları SGK 08 koduyla yapılmalıdır. İstifa etmeden aylık talep dilekçesi vermeleri mevcut yasaya göre mümkün değil.

İZİN PARALARI BRÜT ÜCRETTEN
İşinden emeklilik sebebiyle ayrılanların işyerleriyle olan hukuki ilişkisi sonlanıyor, doğal olarak kıdem tazminatı hakları da doğuyor. İşyerleri kıdem tazminatını ödemek durumundalar, ayrıca kullanılmamış yıllık ücretli izinler varsa, bu izinlerin son brüt ücret üzerinden ödemesi de ayrıca yapılmak zorunda. Kıdem tazminatı konusunda çalışan işine devam edecekse anlaşma yapılabilir, son çıkış tarihine bu ödeme ertelenebilir. Ancak çalışanın yazılı onayı muhakkak olmalıdır.Kıdem tazminatı ödemeleri konusunda KGF destekli kredi imkanı sunulacağı da açıklandı. Bu işyerlerine önemli ölçüde rahatlatacaktır.

E-DEVLET’TEN İŞLEM OLUR MU?
Emekli aylık talebi doğrudan SGK Merkezlerinde doldurulacak aylık talep tahsisi belgesi veya e - Devlet üzerinden yapılabilir. Buradaki işlemler oldukça basit. Kimsenin endişe etmesine gerek yok. E- Devlet sistemi en kolay yol olarak gözükmekte. Sisteme girdikten sonra”gelir,aylık ödenek talep belgesinin verilmesi” belgesi tıklanacak.

Daha sonra sayfada açılacak yeni başvuru sekmesi tıklanacak. Tahsis talep türü olarak “yaşlılık aylığını” seçin. SSK kapsamında olanlar “4A”, Bağ - Kur kapsamına girenler ise “4B” seçeceğini işaretleyip, başvur butonunu tıklayacaklar.