Dünyanın en büyük rezervi Türkiye'de! İhracatta tarihi rekora damgasını vurdu...

Türkiye ihracatta peş peşe tarihi rekorlar kırıypr. Son yıllarda borun katma değerini artırmak için Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı öncülüğünde gerçekleşen adımlar da meyvesini vermeye başladı. Bor ve bor ürünleri ihracatı ilk 6 ayda geçen yıla göre yüzde 9 artarak 564 milyon dolara çıktı. Bakan Fatih Dönmez'in de üzerinde hassasiyetle durduğu bor madeninde atılan adımlar neticesinde 2021'de 1 milyar 30 milyon dolarlık satış gerçekleşti. Bu rakam aynı zamanda rekor olarak kayıtlara geçti. Bu yıl içinde de atılan adımlar ve kurulan bağlantılarla bor ihracatında 2022, rekor hedefiyle başladı. Geçen yılın 6 ayında yaklaşık 1,32 milyon ton bor ürünleri ihracatından 516 milyon dolar gelir sağlandı. Eti Maden ekiplerinin katma değerli ürün çalışmaları sonucu, bu yıl miktar düşerken ihracat değeri arttı. Yılın 6 ayında 1,26 milyon ton bor ürünleri karşılığında 564 milyon dolarlık satış gerçekleşti. Böylece bor ürünleri satışında değer bazında yüzde 9'luk artış yakalandı. Bor ihracatında ilk 5 ülke ise Çin, ABD, Hindistan, Hollanda ve Rusya olarak kayıtlara geçti. Bor üretiminde ve ihracatında çıtayı yükselten Türkiye, bu alanda yatırımlarına da devam ediyor. Borun katma değeri artırmak için atılacak en önemli adımlardan olan bor karbür üretim tesisi bunlarda biri. Yılda yaklaşık bin ton üretimin planlandığı tesisin bu yıl performans testine başlaması düşünülüyor. Ferrobor Üretim Tesisi de dikkat çeken bir diğer yatırım. Ferrobor ürünü için 800 ton/yıl kapasiteli üretim tesisinin temelinin bu yıl atılması hedefleniyor. Kırka'da 600 ton/yıl ve Bandırma'da 100 ton/yıl kapasiteli lityum karbonat üretim tesisi kurulması için gerekli etüt ve projelendirme çalışmalarının 2022 sonunda tamamlanması, sonrasında tesislerin yapım işi ihalesine çıkılması da düşünülüyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, daha önceki açıklamalarında Geçen yıl rekor kırdığımız bor ve bor ürünleri satışında bu yıl hedefimiz 1,1 milyar dolar. Miktar olarak ise 2 milyon 500 bin ton bor satma hedefindeyiz. Bu satışların bağlantısının şimdiden yapılması borda yeni bir rekorun geleceğinin en net göstergesi açıklamasında bulunmuştu. Bor madeni, B simgesiyle gösterilen sert yapılı ve ısılara karşı dayanıklı olan bir elementtir. Son dönemlerde ismini sıklıkla duyduğumuz bor madeni, 4000 sene önce ortaya çıkartılmış ve ilk kez Tibet’te kullanılmıştır. Sonraki dönemlerde Hititliler ve Sümerliler tarafından gümüş ve altın işçiliğinde kullanılmış, Araplar da ilaç ile alakalı işlerinde, Eski Yunanlılarda temizlik ile alakalı işlerinde, Romalılarda cam işlemelerinde ve Mısırlılarda mumyalama ile alakalı işlerinde kullanmışlardır. Yani son dönemlerdeki fazlasıyla ismini duysak da aslına bakarsanız eski dönemlerde de sıklıkla kullanılmaktaydı. Bor elementi karşımıza doğada tuz şeklinde, bazı elementler ile karışmış biçimde ve serbest şekilde çıkar. Dünyadaki en önemli olan bor elementi kaynakları ülkemizde, ABD ve Rusya’da bulunmaktadır. Birçok alanda kullanılan maden en sık otomobil sektöründe, inşaat sektöründe, bilgisayar sistemlerinde, askeriye de kullanılmaktadır. Ülkemiz bor madenlerinin yaklaşık olarak % 75’sine sahip olan bir ülkedir, bundan dolayı da konum açısından önem taşır. İhracatı ve üretimi oldukça düşük olduğundan dolayı ülkemize var olan getirisi de düşüktür. Ülkemizde yer alan bor yatakları Kütahya- Kestelek, Balıkesir- Bigadiç, Kütahya- Emet, Eskişehir- Kırka tesislerinde yer almaktadır. Bor madeni, deri renklendirici, böcek öldürücüler, bitki öldürücüler, elektronik rafinasyon, kozmetik, ilaç, çimento korozyon önleyiciler, yapıştırıcılar, refrakter, dezenfekte ediciler, katalistler, naylon, gübre, yangına dirençli olan malzemeler, Nükleer yakıt teknolojisi, tıp sanayi, tekstil cam elyafı, borun alaşımları, Metalurjik flux, İzole cam elyafı, Borun silikat, Antiseptikler, tıp sanayi camları, elektrik camları, borik asit üretimi, fotoğrafçılık, boya, tekstil, metallurjik uygulamalar, ataşe dayanıklı olan malzeme, deterjan sanayinde, sabun sanayinde, kaplama sanayinde, emaye sanayinde, cam sanayisi alanlarında kullanılmaktadır. Bu maden, stratejik açıdan topraktan çıkarıldığında gerek rafine olan bor ürünleri olarak gerekse hammadde olarak, yaygın bir biçimde insan yaşamının her alanında kullanılabilecek olan endüstriyel madenlerin içinde yer alır. Dünyadaki uzay teknolojisinde kullanılmakta olan bor, bilgi ve elektronik çağın yaşanmasında ve ulaşılmasında bu madenin katkılarını yadsımak mümkün değildir. Dünyadaki bilim dergileri içinde bulunan Scientific American bordan oluşan bileşiklerin petrolün yerine kullanılabildiği bir otomobili geliştirdiğinin haberini yaptı. Araçlarda bor madeninin kullanılması ile alakalı olan konular uzun dönemdir, batılı olan firmaların gündeminde yer almaktadır. Bor madeni önemli olması, ülkeleri bu konuda ilgili şekilde davranmaya ve çıkarlarını düşünmeye sevk eder. Bor hakkında yapılmış olan çalışmaların ve sürdürülmekte olan araştırmaların, bor bileşenlerinin ileri teknoloji ile üretilen ürünlerde oluşan yeni kulanım alanları keşif etmesi, bor madenini gelecek yıllarda, petrolde olduğu gibi üstünde uluslararası mücadele yaşanacak bir maden konuma getirecektir. Bor madenindeki yaşanmakta olan kullanımın artması, bu madenin yakıt taşıyıcısı şeklinde kullanılması ile sağlanacaktır. Birçok akü, pil vb. enerji üretimi sağlayan aygıtlarda yakıt olarak kullanılacak olan hidrojenin elde edilmesi, depolama ve nakil yöntemleri sayesinde bunların verimliliğin oldukça yüksek düzeylerde arttırılması en önemli olan sorunlar içindedir. Çünkü hidrojen -252 santigrad derece yani oldukça düşük olan sıcaklıklarda bile sıvılaşır. Gaz halinde olduğunda ise oldukça çok alan kaplar, patlayıcı bir gaz olduğundan kaynaklı olarak depolama ve taşıma esnasında tehlikeli olayların kapılarını aralayabilir. Bundan dolayı, bor da bulunan bileşenlerin hidrojen taşıma ile alakalı olan kapasiteleri, bileşenlerinin yakıt açısından taşıyıcı olarak kullanılması yeni bir önem kazanmaktadır. ABD'de bulunan Millenium Cell firması tarafından prototip bir araç üstünde denenmiş olan yöntemde, su ve hidrojen bazlı sodyum bor hidrid bileşeni halinde depolanmaktadır. Yanıcı özelliği olmayan bu çözelti, katalizör ile temasa halinde olduğunda hidrojen vermektedir. Aksi olan durumlarda ise hidrojen üretimi olmamaktadır. Hidrojenin üretilmesinden sonraki aşama borohidrid olan yakıtın bir bor çözeltisine dönüşmesidir. Bu çözelti de bir tank içinde saklanabilir ve tekrardan borohidrid yakıta dönüştürülebilir. Yani, bor bu tarz uygulamalarda ve benzeri uygulamalarda yakıt olarak kullanılmaz. Taşıyıcı görevi yapar ve tekrardan kullanılabilme özelliğine sahiptir. Şu günlerde uçakların yakıtlarında katkı malzemesi olarak kullanılan bor madeni önümüzdeki yıllar içinde kara ve deniz taşıtlarında da kullanılması açısından planlanıyor. Yapılan araştırmalar neticesinde, bor madeninin pillere destek olarak kullanılması pillerin 3 kat daha fazla güçlü olmasını bekleniyor. Bundan kaynaklı olarak bor madeni pillerin gücünü artırmasından kaynaklı olarak elektrikli araçların pil gücü sıkıntılarını çözecektir. Ayriyeten bor madeninin diğer madenlerin yerine kullanılabilmesi açısından halen araştırmalar yapılmaktadır. Yapılan bu araştırmalar neticesinde olumlu sonuçlar çıkarsa, ülkemiz stratejik açıdan oldukça büyük bir güç kazanacaktır. Bor madeninin hafif olması, sürtünmeyi azaltması, enerji verimliliği, ısıya karşı olan dayanıklılığından kaynaklı olarak önemi de büyüktür. Bu detayların hepsi dünyanın bu elemente karşı olan gelecekteki düşkünlüğünü gösteriyor. Yapılan planlamalar açısından bir sıkıntı çıkmazsa ülkemiz bu açıdan büyük bir refah sahibi olacak ve ekonomik açıdan kendini güçlendirecektir. 10. ArjantinBor rezervi (ton): 10.000Bor rezervi (%): 0.7 Bor rezervi (ton): 15.000Bor rezervi (%): 1.1 Bor rezervi (ton): 19.000Bor rezervi (%): 1.5 Bor rezervi (ton): 22.000Bor rezervi (%): 1.7 Bor rezervi (ton): 24.000Bor rezervi (%): 1.8 Bor rezervi (ton): 41.000Bor rezervi (%): 3.1 Bor rezervi (ton): 47.000Bor rezervi (%): 3.6 ABD’nin bor rezervi 80.000 tondur ve bu oran Dünya’daki toplam bor rezervinin %6.1’ine tekabül eder. 100.000 ton bor rezervine sahip Rusya, Dünya’nın bor madeni rezervi bakımından en zengin ikinci ülkesidir. Rusya, Dünya rezervinin %7.6’sına sahiptir. Bor madeni bakımından Dünya’nın en zengin ülkesi Türkiye’dir. 953.300 ton rezerve sahip Türkiye, Dünya’daki en fazla bor rezervine sahip ülkedir. Dünya’daki toplam bor rezervinin %73’ü Türkiye’de yer almaktadır.