DASK ile ilgili tüm detaylar ortaya çıktı! 24 saat içinde hesaplara yatırılacak
Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından tüm bölgede yaralar sarılmaya çalışılırken depremzedelerin hayata yeniden tutunabilmeleri için sigorta şirketlerinden alacakları tazminatlar büyük önem taşıyor. Konuyla ilgili merak edilenDASK hangi hasarları kapsar? Hangi konutlar kapsamda? DASK, ne kadar hasar ödeyecek? Zararın tamamı ödenir mi? Hasar ihbarı nasıl yapılacak? sorularına uzman isimler ve sektör temsilcileri cevap verdi. İşte detaylar...
ALİCAN YILDIRIM / alican.yildirim@gazetevatan.com
Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından tüm bölgede yaralar sarılmaya çalışılırken depremzedelerin hayata yeniden tutunabilmeleri için sigorta şirketlerinden alacakları tazminatlar büyük önem taşıyor. Bölgede DASK’lı konutların oranları şehirlere göre değişiklik gösterirken Türkiye’nin her yerinden DASK ve konut sigortası poliçesi başvurularında artış gözleniyor. Peki, DASK ne kadar hasar ödeyecek, sigortalılar hasar almak için ne yapacak? İşte detaylar...
24 SAAT İÇERİSİNDE HESABA YATIRILACAK
Ekonomist Dilek Ete DASK ile ilgili merak edilenlere cevap vererek, "DASK poliçesi için ödemeler başladı. Ödemeler hız bir şekilde gerçekleştirilecek. Bununla ilgili maddi bir sıkıntı da olmadığı için tespit yapılır yapılmaz. Depremden sonraki 24 saat içerisinde yıkılan binaların tespitiyle hasar oranı kadar eğer bina tamamen yıkıldıysa da poliçe tutarının tamamını DASK'tan alabilecekler özellikle bu depremi yaşayan 10 ildeki vatandaşlarımız. Ödenecek ücret ise minimum 150 bin lira maksimum ise 640 bin lira ödenecek. Bütün bu başvuru ve sorgulama e-Devlet üzerinden yapılabildiği gibi. DASK'a girerek TC kimlik numarasını yazarak öğrenebiliyor vatandaşlar." ifadelerini kullandı.
DASK ÖNEMLİ BİR ROL ÜSTLENİYOR
Risk yönetimi uzmanı Şevket Apuhan'da konuya ilgili açıklamalarda bulunarak, "Meskenleri depremden etkilenen vatandaşlar DASK internet sitesinden ya da Alo DASK 125 numaralı telefondan hasar ihbarlarını yapabilirler. İhbar alımları da başlamış durumda. Başvuru sonrası tazminat tutarının kesinleşmesi ve evrakın tamamlanmasının ardından, tazminat ödemesi en geç 1 ay içerisinde yapılacaktır. Ancak sonradan hayal kırıklığı yaşanmaması adına belirtmeliyiz ki alınabilecek en yüksek miktar 640 bin lira olacaktır. Hasar ödemesi sadece evin maliyetini dikkate alır. Arsa payı, eşya, bahçe, evinizde yaptığınız yenilikler DASK’ın alanında değildir. Bunları karşılayacak olan Konut Sigortasıdır. Yaraların sarılması aşamasında DASK’da önemli bir rol üstleniyor. İhmal edilmemesi önemlidir." dedi
Sektör temsilcisi Erol Esentürk ise, "DASK ile ilgili kanun kapsamında belirlenen limitler için deprem ve deprem sonucunda gerçekleşen yangın, tsunami ve yer kayması için teminat sağlayan bir poliçedir. Sadece bina için teminat sağlanmaktadır. Depremde tam bir sigorta teminatı için, DASK tarafından belirlenen limitler ile binanızın inşaat bedeli arasında kalan kısım ve eşyanız için konut poliçesi kapsamında teminat alabilirsiniz.
Yıllık olarak düzenlenen poliçelerin prim tutarları konutun yapı tarzına, brüt yüz ölçümüne, inşaa yılına, kat sayısına ve bulunduğu mahallenin risk grubuna göre hesaplanır. Poliçesini her yıl yenileyen poliçe sahipleri yenileme indiriminden faydalanır. İnşaat tarihi ve Kat sayısına göre indirim/sürprim uygulanabilir. Sigortalanan konut için poliçede ne kadar teminat ödenmesi gerektiği belirtilmiş ise o limite kadar hasarları karşılar. 2022’nin Kasım ayında yapılan değişiklikle DASK’ın teminat tutarları artırıldı. DASK’ın bir konut için ödeyeceği en yüksek tazminat tutarı 640 bin TL’dir. Ancak bazı durumlarda hasar poliçe kapsamında belirtilen limiti aşabiliyor. Bu tür durumlarda, poliçe limitini aşan hasarların ödenmesi zorunlu deprem sigortası poliçesinden maalesef karşılanamıyor” dedi.
DASK DIŞINDA KONUT SİGORTASI DA ÖNEMLİ
Konut sahiplerinin DASK dışında Konut Sigortası’nı da yaptırmasının önemli olduğunu vurgulayan Esentürk: “Konut sigortası, herhangi bir doğal afet, yangın ve hırsızlık durumunda ev ve içindeki eşyaları koruyan geniş kapsamlı bir sigorta türüdür. Herhangi bir tehlike ya da konutta meydana gelen hasarda sigortalıları büyük masraflardan kurtarır. Bu sigorta zorunlu olmamakla beraber yaptıranlara büyük yararlar sağlar. Ayrıca sadece ev sahipleri değil kiracılar da Konut Sigortası’ndan yararlanabilirler. Ev maliki olmasa da konutta ikâmet edenler eşyalarını bu sigorta ile güvence altına alabilir” dedi.
SİGORTA ÜCRETLERİ NASIL TAZMİN EDİLECEK?
DASK’ın Zorunlu Deprem Sigortası’ndan limitler dahilinde tazmini için: Hasar Bildirimi (T.C kimlik veya poliçe numarası ile), Güncel Tapu Bilgisi, Hasar Yeri Açık Adresi ve Sigortalı Telefonu bilgi ve belgelerinin olması ve 125 aranarak dosya açılması gerekiyor. DASK biriminin yaptığı açıklamaya göre geri ödemelerin hızlıca yapılmasının öngörüldüğünü söyleyen Esentürk: “Genel şartlar doğrultusunda DASK poliçesinde yer alan sigorta bedelinden deprem muafiyeti düşüldükten sonraki bedel sigortalının hesabına ödenir. Ancak tabi ki her durum kendi içinde değerlendirmeye tabidir. Ekspertiz çalışması devletin atadığı bağımsız eksper tarafından yapılacaktır. İBAN bilgisi ile mutabakata varılan rakam sigortalının hesabına yatacaktır. Unutulmaması gereken bir diğer nokta ise sigortalı bina üzerinde Zorunlu Deprem Sigortası poliçesinin yanı sıra deprem teminatı içeren başka bir sigorta poliçesi de bulunuyorsa, bu konu DASK'a bilgilendirilmeli” diye ekledi.
DASK POLİÇENİZİ YAPTIRMAYI İHMAL ETMEYİN
Deprem bölgesindeki illerde ve Türkiye’nin farklı noktalarında faaliyet Sektör temsilcisi Gökhan Uçar, Türkiye’ deki konut sektörü ve fiyatları göz önünde bulundurulduğunda, zorunlu deprem sigortasının tek başına yeterli olmadığını, zorunlu deprem sigortaları ile birlikte mutlaka konut sigortası yaptırılmasını gerektiğini vurguladı.
DASK zorunlu bir sigorta türü olmasına rağmen gayrimenkul alımı veya elektrik su, doğalgaz bağlanması gibi resmi işlemler esnasında gereklilik arz etmesi nedeniyle biten poliçeler yenilenmeyebiliyordu. Depremden sonra ise DASK’a yönelik depremin vurduğu şehirlerimiz başta olmak üzere tüm Türkiye’den büyük bir ilgi var.
Sigorta, risk gerçekleşmeden önce alınması gereken bir tedbir. Şu anda hiçbir kurum ve acente depremde zarar gören binalara sigorta yapmayacaktır ama bölgede hasarsız olan veya farklı bölgelerdeki konut veya işyeri sahipleri mutlaka DASK poliçelerini ihmal etmesinler ve hatta imkanları elveriyorsa mutlaka konut sigortası da yaptırsınlar. Böylesi afet dönemlerinde yaraların sarılmasında sigortaların önemi ortaya çıkıyor.
DASK 1999 GÖLCÜK DEPREMİ SONRASI HAYATA GEÇTİ
17 Ağustos 1999 Gölcük depremi sonrası kurulan Doğal Afet Sigortalar Kurumu (DASK) o tarihten bu yana Türkiye’nin herhangi bir yerinde ev veya işyeri sahibi olan herkes için DASK sigortasını zorunlu kılıyor.
Sistemin amacı yaşanan binada depremin meydana getirdiği maddi zararları karşılamaya yönelik bir teminat oluşturmak. DASK sayesinde deprem veya deprem sonucu oluşan yangın, patlama, tsunami ve benzeri unsurların doğrudan neden olacağı maddi hasarlar da poliçede belirtilen limitler kapsamında nakdi olarak karşılanıyor.
DEPREM BÖLGESİNDE İLLERE GÖRE DASKLI KONUT ORANI HANGİ SEVİYEDE?
Deprem bölgesine baktığımızda tamamen yıkılan bina sayısının 7000’leri bulduğunu görüyoruz. 10 ilde depremden etkilenen toplam konut sayısı 2 milyon 175 bin civarında.
Bu konutların yaklaşık 963 bini deprem olduğunda DASK sigortasına sahipti. Bu şehirlerde zorunlu deprem sigortası yaptırmış olan konutların oranları Kahramanmaraş’ta %54, Malatya’da %53, Gaziantep’te %63, Hatay’da %40, Adana’da %46, Kilis’te %60, Adıyaman’da %45, Diyarbakır’da %34, Şanlıurfa’da %53, Osmaniye’de %43 olarak ortaya çıkıyor.
Evleri hasar gören veya yıkılan poliçe sahipleri, sigorta firmalarının eksper raporları doğrultusunda kısa zamanda poliçelerinden doğan hakları olan tazminat ödemelerini alacaklar.
HASAR İHBARLARI NEREDEN YAPILIYOR?
Deprem bölgesindeki DASK sahibi vatandaşlarımızın, zorunlu deprem sigortasından faydalanmak için öncelikle, DASK’ a hasar ihbarında bulunmaları gerekiyor. Alo DASK 125 Çağrı Merkezini arayarak, www.dask.gov.tr web sitesinden veya e-devlet üzerinden hasar ihbarında bulunabilirler.
Ancak şunu özellikle belirtmemiz gerekiyor ki sigorta türlerinin tamamında olduğu gibi DASK’ta da geriye dönük olarak işlem başlatılamıyor. Yani depremden önce poliçesi olmayan ve depremde hasar gören bir konutun DASK üzerinden tazminat alması veya sisteme bu yönde bir başvuru yapılması mümkün olmuyor. Hasarlı bir binaya geriye dönük DASK yapılamaz.
ZORUNLU DEPREM SİGORTASI TEK BAŞINA YETERLİ OLMUYOR
DASK her yıl inşaat maliyetlerine göre güncelleniyor ve buna bağlı olarak azami tutarda bir teminat sağlıyor. 2023 yılı zorunlu deprem sigortası teminat limitleri azami 640.000 TL’ye çıkmış olmasına rağmen, Türkiye’ deki konut sektörü ve fiyatları göz önünde bulundurulduğunda, zorunlu deprem sigortası tek başına yeterli olamıyor. Bu noktada ayrıca konut sigortası yaptırmak maddi anlamda ek güvence getiriyor. Konut sigortası sadece binayı değil içindeki eşyaları da deprem, yangın, hırsızlık, sel, su baskını ve poliçede belirtilen diğer risklere karşı güvenceye alıyor. DASK’ın içerdiği teminatlar ise ayrı ayrı ya da bir arada olacak şekilde binaların temelleri, ana duvarları, ortak duvarlar, bahçe duvarları, istinat duvarları, tavan ve tabanlar, merdivenler, asansörler, sahanlıklar, koridorlar, çatılar, bacalar ve benzeri tamamlayıcı bölümler olarak sıralanabilir.
DASK ÇOK SAYIDA FELAKETTEN KORUYOR
Zorunlu Deprem Sigortası ile deprem ve deprem sonucu meydana gelen yangın, infilak, tsunami ve yer kaymasının doğrudan neden olduğu maddi hasarlar poliçede belirtilen limitler dahilinde teminat altına alınır. Hasarlı bina ve/veya dairenin tamamen ya da kısmen hasarlanmış olması durumu ve yapının tamamlayıcı (temeller, ana duvarlar ile bağımsız bölüm, bahçe, istinat duvarları, tavan-tabanlar, merdivenler, asansörler, koridorlar, çatılar vb.) bölümleri de teminat altındadır. Zorunlu Deprem Sigorta poliçesinde yer alan bina bedeli; yıkılan meskenin yeniden inşa edilmesinin maliyeti hesaplanarak ve meskenin büyüklüğü, kat sayısı, bulunduğu şehir gibi kriterler göz önünde bulundurularak DASK tarafından belirlenir. Bu hesaplamaya arsa bedeli dahil edilmemektedir.
Söz konusu meskenin yeniden inşa edilme maliyeti DASK tarafından belirlenen azami teminat tutarını (640bin-TL) aşıyorsa aşan kısmın da teminat altına alınabilmesi için sigorta şirketlerinden konut poliçesi düzenlenerek toplam maliyet bedelinin teminat altına alınması sağlanabilir. Hatta konut poliçesinde deprem sonucu eşyalara gelecek olan zararlar da talep edilmesi halinde teminata dahildir.
Deprem hadisesi gerçekleştikten sonra sigortalılar herhangi bir zaman kısıtlaması olmaksızın hasar ihbarında bulunabilirler. Tamamen yıkıldığı tespit edilen binalarda Doğal Afet Sigortalar Kurumu sigortalının ihbarını beklemeksizin hasar ödemelerini yapabilmektedir.
Kısmen veya tamamen hasar görmüş yapılarda aşağıda yer alan kanallardan 7 gün 24 saat boyunca; TC kimlik numarası ve/veya poliçe numarası ile hasar ihbarı yapılarak hasar dosyasının açılması sağlanır.
Hasar dosyasının açılması ile birlikte sigortalıya dosya numarasının yer aldığı bilgilendirme mesajı gönderilir. Bu işlemin ardında DASK tarafından eksper ataması yapılır, hasar tespiti için sigortalı ile iletişime geçilerek randevu alınan zamanda meskende hasar tespit işlemleri gerçekleştirilir. Sigortalıdan talep edilen evrakların tamamlanmasından sonra ise; hasar dosyası incelenir ve Doğal Afet Sigortalar kurumu tarafından uğranan zarara ilişkin olarak belirlenen tazminat tutarı Vakıfbank aracılığı ile sigortalıya ödenir.
Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından yapılan açıklamada Deprem hadisesi gerçekleşen şehirlerde sahaya çıkacak 600 eksperin yanı sıra üniversitelerin ilgili bölümlerinden akademisyenlerin genel hasar durum raporu hazırlamaları istendiği, bunun yanı sıra ekspertiz ve tazminat ödeme süreçlerinin hızlanması adına gereken ilave tedbirlerin de alınacağı belirtilmiştir. Buna bağlı olarak vatandaşların sorularını yanıtlamak, hasar ile ilgili bilgilendirmeler vb. için deprem tırının Kahramanmaraş iline yerleşerek hizmete başladığı, diğer mobil ofislerin ise 13 Şubat 2023 tarihi itibariyle faaliyete geçeceği yine SEDDK tarafından duyurulmuştur.
